З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Ћазаћ-башћџрт ћатынастарыныѓ даму ерекшелiктерi

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 55/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

2. Ћазаћ-башћџрт ћатынастарыныѓ даму ерекшелiктерi.  Кiшi жљз бен Орта жљз ћазаћтарыныѓ солтљстiктегi џзаћћа созылатын еѓ љлкен шекарасы Башћџртстанмен екi арада болды. Башћџрттар да кшпелi жќне жартылай кшпелi мiр салтын џстанатын. Олар ћазаћтармен тегi бiрге туыстас тљркi тiлдес халыћ болатын. Олардыѓ шаруашы- лыћты жљргiзу ћызметiнiѓ тљрi џћсас, тiлi де, дiнi мен мќдениетi де ортаћ едi. ХVII ѕасырдыѓ екiншi жартысында Кiшi жљз ћазаћтарыныѓ бiр блiгi ру-руымен Љй-Миасс зендерi аралыѕын- даѕы жќне Жайыћтыѓ оѓ жаѕалауындаѕы башћџрт жерлерiнде кшiп-ћонып жљретiн. Башћџрт-ћазаћ байланыстарыныѓ ол кездегi кеѓiнен тараѕан тљрлерi екi халыћ арасындаѕы  ћыз берiп, ћыз алы- су, ћџда-жекжат болып араласу болатын. Башћџрт жќне ћазаћ ба- тырларыныѓ арасындаѕы кљрес, бќйге, садаћ ату сияћты жарыстар бiрлескен мереке кездерiнде кеѓiнен ткiзiлетiн. Патша ќкiмшiлiгiнiѓ башћџрттар арасындаѕы отаршылдыћ сая- саты кптеген ктерiлiстердiѓ жиi-жиi шыѕып тџруына алып барып соћтырды. Мќселен, 1740 жылы башћџрттардыѓ  Ћарасаћал  бастаѕан кезектi ктерiлiсi болды. Оѕан ћазаћтар жќне олармен  одаћтас ћара- ћалпаћтар да белсене ћатысты. Башћџрттармен екi арада бейбiт байланыстармен жќне одаћтас- тастыћ ћарым-ћатынастармен ћатар ќр тљрлi ћаћтыѕыстар да, ћыз алып ћашу, барымталау, ћазаћ жќне башћџрт билерi мен батырлары- ныѓ баћталастыѕы сияћты ќрекеттер де болып тџратын. Патша љкi- метi ћазаћтар мен башћџрттардыѓ џлтаралыћ араздыѕын тудырудыѓ ћолайлы уаћытын бос жiбермеуге тырысып баћты. Орынбор экс- педициясыныѓ бастыѕы И. Кирилловке љкiметтен башћџрттар мен ћазаћтарды бiр-бiрiне айдап салып, ћырылыстырып отыру туралы нџсћау тљстi. Сйтiп ол екi туысћан халыћтыѓ Ресей империясына ћарсы кљш бiрiктiруiне жол бермеу љшiн ћолынан келген барлыћ амал-ќрекеттiѓ бќрiн де жасады. жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз