З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Патша љкiметiнiѓ Ћазаћстандаѕы жаѕдайыныѓ одан ќрi ныѕаюы

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 48/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

5. Патша љкiметiнiѓ Ћазаћстандаѕы жаѕдайыныѓ одан ќрi ныѕаюы. Ќбiлћайыр Ресейдiѓ ћол астына ткеннен кейiн тап сондай ќрекет- ке ћазаћтардыѓ басћа да бiрћатар билеушiлерi бара бастады. Бейне бiр тiзбектi реакция сияћты ћџбылыс пайда болды. Оныѓ љстiне, Ресейдiѓ ћол астына ту бќлендей мiндеттер жљктей ћоймайтын едi. Патша љкiметi ћазаћтардыѓ билеушiлерiне iрi-iрi сыйлыћтар бердi. Ќрбiр шекаралыћ бекiнiске ћазаћтардыѓ аћсљйектерiне «ћолдау крсету љшiн» едќуiр млшерде аћшалай ћаражат блiндi. Орта жљздiѓ жќне Орта Азияныѓ басћа да халыћтары хандарыныѓ Ресейдiѓ ћол астына туiне Ќбiлћайырдыѓ тигiзген ыћпалы мен ат- ћарѕан рлi кљштi болды. Ол арааѕайындыћ ћызмет атћарды, ал патша љкiметi тљрлi сыйлыћтар жасауѕа, аћшалай жќне азыћ-тљлiк жаѕынан кмек крсетуге сараѓдыћ жасамады. Ћазаћтар шекара- лыћ шептерде айырбас тљрiндегi  сауда жасауѕа мљдделi болды. Ресейдiѓ ћол астына ту олардыѓ ћысћы уаћытта шекара шебiнiѓ iшкi жаѕына тiп, уаћытша тџраћтауына мљмкiндiк беретiн едi. Ре- сей зiнiѓ ћол астына ткен хандыћтардыѓ ешћайсысыныѓ iшкi iстерiне де, сыртћы iстерiне де ћол сџѕып араласпады. Џлы жљз тарапынан да Ресейдiѓ ћџрамына кiрудi сџраѕан алѕаш- ћы ќрекет жасалды. Алайда Џлы жљздiѓ Ресей аумаѕынан алыс жа- туы себептi 30-жылдары ол Ресейдiѓ ћџрамына ене алѕан жоћ.  1740 жылы Орынборда Ќбiлћайырдыѓ арааѕайындыћ етуiмен Орта жљздiѓ ханы  Ќбiлмќмбет  пен сџлтан  Абылай   Ресейдiѓ ћол астына ттi. Атап айтатын бiр нќрсе – Ресейдiѓ ћол астына негiзiнен шекара шебiне таяу тџратын ћазаћтар ттi. Патша љкiметi Ќбiлћайырдыѓ кмегiмен Хиуа хандыѕын Ресейдiѓ ћол астына ткiзуге ќрекет жасап баћты. Бiраћ Хиуа хандыѕы ол џсыныстан љзiлдi-кесiлдi бас тартты. жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз