З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

§4. ХVIII ЅАСЫРДЫЃ АЛЅАШЋЫ ШИРЕГIНДЕГI

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	34/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

1. Ћазаћ хандыѕы мен орыс мемлекетiнiѓ арасындаѕы байланыс- тыѓ кљшеюi.

§4. ХVIII ЅАСЫРДЫЃ АЛЅАШЋЫ ШИРЕГIНДЕГI
ЋАЗАЋ-ОРЫС ЋАТЫНАСТАРЫ
ХVI–ХVII ѕасырларда ћазаћтардыѓ орыс халћымен ћандай елшiлiк
жќне сауда байланыстары болѕанын естерiѓе тљсiрiѓдер.
1. Ћазаћ хандыѕы мен орыс мемлекетiнiѓ арасындаѕы байланыс-
тыѓ кљшеюi.
Ћазаћ-Ресей байланысыныѓ џзаћ тарихы бар. Ол со-
нау ХVI ѕасырдан бастау алады. Ол кезеѓде олар, негiзiнен,
дипломатиялыћ жќне сауда-саттыћ ћатынастарымен шектелдi. Мќсе-
лен, Орта жљз ћазаћтарыныѓ

кпес
Строгановтармен
сауда байла-
ныстарыныѓ болѕаны мќлiм.
ХVII–ХVIII ѕасырларда Батыс Сiбiрдiѓ ќскери жќне шенеунiктiк
тобы ћазаћтарды
ћырѕыздар
деп ћате атап келдi. Орыс империясы-
ныѓ Батыс Сiбiрдi баса-кктеп шыѕысћа ћарай жылжи тљсуiне бiр
кезде Сiбiрдi мекен еткен ержљрек ћырѕыздар (наѕыз ћырѕыздар)
табан тiресе ћарсылыћ крсеткен болатын. Сол ћырѕыздардыѓ атын
орыстардыѓ кейiнгi кезде ћазаћтарѕа ћателесiп бергенi аныћталды.
Тљбi бiрге туысћан екi халыћтыѓ шынында тiлi де бiр, кшпелi мiр
салты да, ќдет-ѕџрыптары мен салт-дќстљрлерi де те џћсас екенi
рас. Кейiннен бџлар, яѕни ћазаћтар мен ћырѕыздардыѓ, з алдына
блек туысћан екi халыћ екенiне кз жеткiзген орыстар ћазаћтарды
«ћырѕыз-ћайсаћтар»

немесе жалпылама «ћырѕыздар» деп атап кеттi,
ал наѕыз шын ћырѕыздарды «тау-тас ћырѕыздары», «ћара ћырѕыз-
дар» немесе «буруттар» деп атады. Ћазаћтарѕа байырѕы тарихи з
аты ћайтарылмады. Gйткенi Ресейде бџл кезде
«казак
«казак
«казак
«казак
«казак»
деген џћсас
атпен ќскери сословие пайда болѕан едi.
Ћазаћ хандыѕыныѓ Ресеймен белсендi араласћан байланысы
ХVIII ѕасырдыѓ алѕашћы ширегiндегi кезеѓге сќйкес келедi. Ондай
байланысћа екi жаћ та мљдделi болды. Ћазаћтардыѓ билеушiлерi

26
здерiнiѓ солтљстiктегi кршiсiмен сауда-саттыћ байланысын орна-
туѕа кбiрек мљдделiлiк танытты. Олар з тарапынан Ресеймен ќске-
ри одаћ ћџруѕа бiрнеше рет ќрекет жасады. Gйткенi шыѕысындаѕы
Жоѓѕариямен ќскери-саяси тџрѕыда ћарама-ћарсылыћ туындай бас-
таѕан болатын.
Ресеймен ќскери одаћ ћџру ќрекетi алѕаш рет ХVIII ѕасырдыѓ
бас кезiнде жасалды.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 30 31 32 33 34 35 36 37 ... 481