З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Егiншiлiк – шаруалардыѓ негiзгi кќсiбi

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	293/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 289 290 291 292 293 294 295 296 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

3. Егiншiлiк – шаруалардыѓ негiзгi кќсiбi.
Ћоныс аударып келген
шаруалардыѓ негiзгi кќсiбi егiн егумен айналысу едi. Ќрбiр ер аза-
матћа орта есеппен 15 десятина жер берiлдi. Олардыѓ шаруашылыћ
кќсiбi салыстырмалы тљрде алып ћараѕанда тќп-тќуiр табысты да
едi. Бџл ретте оларѕа, еѓ алдымен, мемлекет тарапынан крсетiлген
ћолдаудыѓ кмегi кп тидi.
Бiрiншiден,
шаруалар ќсiресе алѕашћы
кезде жер телiмiн таѓдап алды.
Екiншiден,
егер алѕашћы екi жылда
љй-жай ћџрылыстарын салып алып, берiлген жердi толыћ игерiп,
егiн егiп љлгерсе, онда олар алдаѕы он жыл мерзiмге дейiн алым-

215
салыћ тљрлерiн тлеуден босатылды.
Љшiншiден,
шаруаларѕа здерi-
нiѓ шаруа ћожалыѕын «жнге келтiрiп алуы» љшiн аћшалай ћарыз
берiлдi.
Тртiншiден,
оларѕа љй сайын жемiс аѕаштарыныѓ 100 тљп
кшетi тегiн таратылды. Олар сонымен ћатар 20 сомнан ћайтарусыз
негiзде аћша да алды. Осылардыѓ бќрiнiѓ љстiнде мал, сондай-аћ
ауыл шаруашылыћ ћџрал-саймандарын сатып алуы љшiн таѕы да
ћайтарусыз негiзде аћша берiлдi.
Бесiншiден,
ћоныс аудартушылар
џйымдары ауыл шаруашылыћ ћоймалары мен ћџрал-саймандары
паркiн џйымдастырды. Одан шаруалар здерiне берiлетiн ћарыз аћша
есебiнен ауыл шаруашылыћ ћџрал-саймандарын, тџћым, сондай-
аћ љй iшiне ћажеттi бџйымдарды сатып ала алатын болды.
Шаруалар здерiнiѓ меншiгiндегi жерлерi тозып, нiм беруден
ћалѕан кездерi ћазаћтардыѓ иелiгiндегi ћџнарлы жерлердi су тегiн
дерлiк тиын-тебенге жалѕа алып пайдаланды. Мќселен, ћазаћтар-
дыѓ жалѕа берiлген ќр десятина жерi љшiн 5–7 тиыннан ѕана тлендi.
Шаруалар жердi гiз жегiлген соћамен жыртты. Астыћтыѓ бар-
лыћ тљрiн бидай, ћарабидай, сџлы, тары т.б. ектi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 289 290 291 292 293 294 295 296 ... 481