З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Абай жќне халыћ аѕарту iсi

жүктеу 44,75 Mb.

Pdf просмотр

бет	446/481
Дата	04.01.2022
өлшемі	44,75 Mb.
	#36216

1 ... 442 443 444 445 446 447 448 449 ... 481

a7e3c8ceae024defa23fe189d0091236

4. Абай жќне халыћ аѕарту iсi.
Џлы аћын жас џрпаћты иманды-
лыћћа, адамгершiлiкке, ѕылым-бiлiм љйренуге шаћырды.
«Ѕылым таппай маћтанба,
Орын таппай баптанба.
Ћџмарланып шаттанба
Ойнап босћа кљлуге...
Бес нќрседен ћашыћ бол,
Бес нќрсеге асыћ бол,
Адам болам десеѓiз,
Тiлеуiѓ, мiрiѓ алдыѓда,
Оѕан ћайѕы жесеѓiз,
Gсек, тiрiк, маћтаншаћ,
Ерiншек, бекер мал шашпаћ –
Бес дџшпаныѓ бiлсеѓiз.
Талап, еѓбек, тереѓ ой,
Ћанаѕат, раћым ойлап ћой –
Бес асыл iс кнсеѓiз..., –
деп жастарды бес нќрседен –
сектен, тiрiктен, маћтаншаћтыћтан,
ерiншектiктен, бекер мал шашпаћтыћтан ћашыћ болуѕа
, бес асыл iске
–
талап етуге, еѓбектi сљюге, тереѓ ойлай бiлуге, ћанаѕатшыл болуѕа,
ћайырымды раћымшылыћ жасауѕа
шаћырды.
Абай жастардыѓ бойындаѕы кеселдi кемiстiктердi, арсыздыћ пен
џятсыздыћты, дрекi надандыћты тќрбие жќне бiлiм беру арћылы
жоюѕа љндедi. Аћын ол љшiн ћазаћ балаларын оћытатын мектептердi
кптеп салуды жаћтады. Атап айтћанда, ол былай деп айтты:
«Бала-
ларды ата-аналарынан алып, мектепке беру керек, олардыѓ бiразын ма-
мандыћтыѓ бiр тљрiн, бiразын басћа мамандыћтарды игеруге баѕыт-
тау керек. Мектептердi кбейту ћажет, оларда тiптi ћыздар да оћи-
тын болсын».
Џлы аћын з шыѕармаларында халыћты ѕылыммен белсене ай-
налысуѕа љндедi. Ќркiмдi зiнiѓ ткен ќр кљнiне мiндеттi тљрде есеп
берiп отыруѕа, келер џрпаћты парасаттылыћћа шаћырды.
Абайдыѓ пiкiрiнше, адам болу љшiн оныѓ бойынан љш тљрлi фак-
тор табылуы тиiс.
Бiрiншiден
, баланыѓ шыћћан тегi жаћсы болуы
керек,
екiншiден,
оныѓ ќлеуметтiк жаѕдайы немесе ћоршаѕан ортасы
жаѕымды болуы шарт,
љшiншiден,
балаѕа адамгершiлiк тџрѕысында
тќрбие берiлуi ћажет.

317
Абай параћор билеушiлердi, ашкз судьяларды, надан молдалар-
ды ќшкерелеп отырды. Халыћтыѓ игiлiгiне жету жолындаѕы бџл
ћырсыћты ѕылым мен бiлiм арћылы ѕана жоюѕа болады деп есептедi.
Ол жастарѕа љздiксiз еѓбек етiп, бiлiм алуды мiндет етiп ћойды. Бiлiм
алуѕа жџмылѕан еѓбек ќрћашанда жемiстi жќне iзгiлiктi болатынын
ћадап айтты. Ћараѓѕылыћтан шыѕар, елдi ркениетке жеткiзер жал-
ѕыз жол – оћу-бiлiм екенiн кзi ћараћты жастарѕа тљсiндiрдi.

жүктеу 44,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 442 443 444 445 446 447 448 449 ... 481