З. Е. ЋАбылдинов, А. Т. ЋАйыпбаева (ХVIII ѕасыр – 1914 жыл)

Саяси жер аударылѕандардыѓ Ћазаћстанды зерттеуi

жүктеу 44,75 Mb. Pdf просмотр бет 417/481 Дата 04.01.2022 өлшемі 44,75 Mb. #36216

5. Саяси жер аударылѕандардыѓ Ћазаћстанды зерттеуi.  ХIХ ѕасыр- дыѓ орта кезiне ћарай Ћазаћстан саяси жер аударылѕандар тџратын орынѕа айнала бастады. Декабристер, петрашевшiлдер љйiрмесiнiѓ мљшелерi, Польшадаѕы џлт-азаттыћ ктерiлiстерге ћатысћандар жер аударылып келдi. Орыс аћыны  А.Н. Плещеев  1850–1859 жылдары он жылѕа жуыћ Ћазаћстанда саяси айдауда болды. Ол Аћмешiтте жљрген кезiнде ћазаћтармен бiрге болып, Ћоћан хандыѕына ћарсы кљреске ћатысты. Ол ћазаћтарѕа зор ћџрметпен ћарады, олар туралы былай деп сљйсiне жазды:  «Ћазаћтарѕа ћызыѕа ћараудан кз тоймайды. Жарћын жљздi, жомарт жљректi жандар. Оларды сыйламау мљмкiн емес...»  Ол бљкiл мiр бойы ћазаћ халћына деген шын пейiлдi ыстыћ махаббаты мен ћџрметiн атап айтумен ттi. Ћазаћстанѕа жер аударылып келген Польшаныѓ революционер- демократы  Адольф Янушкевич  те ХIХ ѕасырдыѓ 40-жылдарында Ор- талыћ Ћазаћстанѕа жасалѕан ѕылыми экспедицияѕа белсене ћатысты. Сол сапары кезiнде кљнделiк жазып жљрдi. Кейiн ол кљнделiк по- ляк тiлiнде жарыћ крдi. А. Янушкевич зiнiѓ кљнделiгiнде ћазаћ даласы тџрѕындарыныѓ тарихын, тџрмыс-тiршiлiгiн, ќдет-ѕџрпы мен салт-дќстљрлерiн суреттейдi. Ол зiнiѓ бiр хатында ћазаћ халћы тура- 296 лы былай деп те жаћсы жылы лебiз бiлдiредi: «Ћџдiретi кљштi ћџдай осыншама ћабiлеттi етiп жаратћан бџл халыћтыѓ адамзат рке- ниетiнен тыс ћалып ћоюы мљмкiн емес... жергiлiктi кшпелi номадтардыѓ кљткен кљнi ертеѓ-аћ туады, сйтiп олар здерiне ћазiр жоѕарыдан менсiнбей ћарайтын зге халыћтар- дыѓ арасынан лайыћты да ћџрметтi орнын ойып тџрып алатын болады». жүктеу 44,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз