Южно-казахстанская государственная

АНЕСТЕЗИОЛОГИЯ ЖӘНЕ РЕАНИМАТОЛОГИЯ КУРСЫ

Сабаққа арналған әдістемелік өңдеу құрылымы «___»______2013 ж.

Кафедра меңгерушісі м.ғ.к., доцент А.Ә. Әлдешев

• 
  Күйік, суық жарақат туралы түсінігін;
  
• 
  Мейірбикелік үрдісті ұйымдастыру:
  
• 
  Күйік, суық жарақат жіктемесін;
  
• 
  Ауруханаға дейінгі этапта алғашқы медициналық көмекті көрсету ерекшелігін;
  
• 
  «Күйік» бөліміндегі жұмысты ұйымдастыруды;
  
• 
  Термикалық зақымдану мен зәбірленушіні емдеу принциптерін;
  
• 
  Күйік аурулары туралы түсінігін;
  
• 
  Ересек адамдар және балаларда термикалық зақымдану ерекшеліктерін;
  
• 
  Емханада, жарақат пункті және «күйік алу» бөлімінде емдеу шараларының ұйымдастырылуын;
  
• 
  Диспансеризацияны;
  
• 
  Сіреспенің алдын – алу шараларын.
  

• 
  Зәбірленушіні тасымалдауды орындау тәртібін;
  
• 
  Күйік кезінде шокқа қарсы ерте жүргізілетін терапияны өткізуді;
  
• 
  Ауруханаға дейінгі этапта алғашқы медициналық көмекті көрсетуді;
  
• 
  Күйік алған адамдарды күту ерекшеліктерін.
  

1. 
   Термикалық зақымдану синдромы мен науқасқа мейірбикелік процесті ұйымдастыру ерекшеліктері;
   
2. 
   Негізгі клиникалық белгілері және клиникалық ағымы;
   
3. 
   Диагностикалау және емдеу принциптері;
   
4. 
   Ауруханаға дейінгі этапта алғашқы медициналық көмекті;
   
5. 
   Жоғарыда аталған науқастарға арнайы көмектің ерекшеліктері;
   
6. 
   Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бағалау.
   

• 
  Фантоммен,муляж,манекенмен жұмыс жасау.
  
• 
  . Мейірбикенің күтімін қажет ететін науқастарды курациялау.
  
• 
  Тур әдісі бойынша ауызша сұрау.
  
• 
  Тақырып бойынша ситуациялық сауалдарды ,тестік сұрақтарды шешу.
  

1. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - Ростов н/Д: 2005. – всего 13 экз.

2. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: практикум. - 4-е изд. - Ростов н/Д: 2007. –Всего 1 экз.

3. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие / С. А. Блинов [и др.]. - Ростов н/Д: 2006. –Всего 2 экз.

4. Стецюк В. Г. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - М., 2009. – Всего 10 экз.

5. Вязьмитина А. В. Практические навыки и умения медсестры хирургического профиля: сборник. - Ростов н/Д : 2002. – Всего 4 экз.

6. Справочник медицинской сестры по уходу: справ. изд. / под ред. Н. Р. Палеев. - 2-е изд., испр. и доп. - М., 2006. – Всего 1 экз.

7. Садикова Н. Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр. - Минск, 2002. – Всего 1 экз.
7. Бақылау (сұрақтар, тесттер, ситуациялық есептер):

Сұрақтар:

1. 
   Күйік, суық жарақат туралы түсінік.
   
2. 
   Күйік, суық жарақат жіктемесі.
   
3. 
   Негізгі клиникалық белгілері, диагностикалау және емдеу принциптерін атаңыз?
   
4. 
   Ауруханаға дейінгі этапта алғашқы медициналық көмекті көрсету шаралары?
   
5. 
   Зәбірленушіні тасымалдауды орындау тәртібі?
   
6. 
   Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бағалау?
   
7. 
   Термикалық зақымдану синдромы мен науқасқа мейірбикелік процесті ұйымдастыру ерекшеліктерін атаңыз?
   
8. 
   Термикалық зақымдануы мен науқасты емдеу әдістерін атаңыз?
   
9. 
   Күйік алған адамдарды күту ерекшеліктері?
   
10. 
    Сіреспенің алдын – алу шараларын жүргізу?
    

1. Ыстық судан күйік алу сипатталады:

1. көлемі және тереңдігі кіші

2. тереңдігі кіші және көлемі үлкен

3. тереңдігі және көлемі де үлкен

4. тереңдігі үлкен және көлемі кіші

5. тереңдігі кіші және көлемі де кіші

2. Қышқылдан күйік алу кезінде некроздың сипаты:

1. коагуляциялы

2. коликвациялы

3. казеозды

4. некрозды

5. фибринозды

3. Жалынды оттан күйік алу көбінше немен бірлесе жүреді:

1. майлы эмболиямен

2. метгемоглобинемиямен

3. карбоксигемоглобинемиямен

4. гликозуриямен

5. глюкоземиямен

4. Сілтінің теріге тиген кездегі әсерінен дамиды:

1. жасуша ақуызының коагуляциясы

2. жасуша ақуызының импрегнациясы

3. жасушалар гидролизі

4. жасушаның липидті мембранасының шайылуы

5. жасуша сыртындағы ақуыздардың коагуляциясы

5. Күйік көлемін анықтау үшін Постников әдісі қолданылады:

1. күйік контурына стерильді целофанды жабу үшін

2. кесте үшін

3. «алақан» ережесі

4. «тоғыздық» ережесі

5. «ондық» ережесі

6. Күйіктің І дәрежесінің сипаты:

1. эпидермис деңгейінде

2. дерманың беткейлі қабатында

3. дерманың барлық қабаты

4. тері асты май қабаты

5. бұлшықет

7. Күйіктің ІІ дәрежесінің сипаты:

1. эпидермис деңгейінде

2. емізік тәрізді қабатына дейін

3. дерманың беткейлі қабатында

4. дерманың барлық қабаты

5. тері асты май қабаты

8. Күйіктің ІІІ «А» дәрежесінің сипаты:

1. эпидермис деңгейінде

2. дерманың беткейлі қабатында

3. дерманың барлық қабаты

4. тері асты май қабаты

5. бұлшықет

9. Күйіктің ІІІ «Б» дәрежесінің сипаты:

1. эпидермис деңгейінде

2. дерманың беткейлі қабатында

3. дерманың барлық қабаты

4. тері асты май қабаты

5. бұлшықет

10. Терең және беткейлі күйікті дифференциальді диагностика жасау үшін қандай критерий қолданылады:

1. Арьевтікі

2. Вишневскийдікі

3. Джексондікі

4. Франктікі

5. Пироговтікі
Ситуациялық есептер:

ЕСЕП № 1.

Стационардың «күйік» бөлімінде мейірбике қызметінде жұмыс істейсіз, 65 жастағы ер адам келіп түсті, түскен кездегі диагнозы: Іштің төменгі бөлігінің, сан және сирақтың термиялық күйік алуы, ІІ – ІІІ дәрежеде. Күйік ауруы, септикотоксемия. Мейірбикенің анықтағаны: ер адамның жағдайы орта дәрежелі, өз жағдайына алаңдауда, күйік ауруынан айығуын ойлауда және өз жақын адамдарын күтуде. Дене қызуы 38°С, АҚҚ 140/90 мм сп бб, пульсі 90 рет минутына, ТАЖ 20 рет минутына. Күйіп қалған терісі қызарған, айқын байқалатын ісіну, іріңді бөлінумен жабылған, іштің алдыңғы тері беткейінде – тіндердің некрозды аймақтары анықталды. Таңу материалына серозды – іріңді бөліну жағылған.

1. Науқастың бұзылған қажеттіліктерін атаңыз.

2. Науқастың мәселелерін атаңыз.

3. Мейірбикелік араласудың мақсатын және жоспарын құрастырыңыз.

4. Күйіктен түзілген жараны алғашқы хирургиялық өңдеу жасау үшін құралдарды жинақтаңыз.
Есеп № 2.

7 жастағы жеткіншек далада бір сағат шамасында жалаңаш қолымен қармен ойнады, тоңды. Үйге кіріп жылынған соң саусақтарының ауырғанына және ісінгеніне шағымдана бастады. Анасы емханаға қаратуға апарды. Жас өспірім бала қорқып тұр, оң қол саусақтарының ауырып жатқанына және саусақтарының қимыл – қозғалысының шектелгеніне шағымданды. Оң қолдың IV және V саусақтарының тері беткейі қошқыл қызғылт – көк түсті, ашық түсті сұйықтыққа толы күлдір бөртпе анықталды. Зақымдалған саусақтардың ісінуі байқалады, қолына қарай таралып жатқаны анықталды. Сезімталдылығы сақталған. Пульсі 78 рет минутына,

АҚҚ 120/80 мм сп. бб.

ТАПСЫРМА

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

3. «Рыцарь қолғабы» таңу техникасын көрсетіңіз.

«Күйік алу» бөліміне науқас түсті, оның медициналық диагнозы: дененің алдыңғы беткейінің және екі санының термиялық күйігі. Күйік шогы. Мейірбике сұрау жүргізген кезде анықтады: үй жағдайында үш сағат бұрын қайнап тұрған судан күйіп қалған. Науқас тежелген, қойылған сұраққа жауап береді, ауырсыну сезіміне шағымданады. Қараған кезде: тері беткейі бозғылт түсті, дененің алдыңғы беткейі және сандары қызарған, ісінген, көлемі әр түрлі күлдір бөртпелер көп, мөлдір түсті сұйықтыққа толы. Пульсі 104 рет минутына, ырғақты, толымдылығы қанағаттанарлық. АҚҚ 110/70 мм сп. бб. Тыныс алуы мұрын арқылы, бос дем алады, беткейлі минутына 24 рет. Кіші дәреті сирек, көлемі аз.

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

3. Жараны алғашқы хирургиялық өңдеу жасау үшін құралдарды жинақтаңыз.

.

ЕСЕП № 4.

Емханадағы хирург дәрігердің қабылдауына әйел адам қаралды, ол 5 минут бұрын стаканға құйылып тұрған уксус эссенциясын кенет білместен ішіп қойған. Науқас қобалжулы, алғашқы көмек көрсетуді сұрануда, мүгедек болып қалудан қорқатынын айтты. Сұраған кезде мейірбике анықтады: науқас өңеш жолы бойымен асқазанға қарай құсуды шақыртатын ауырсыну сезіміне шағымдануда. Қараған кезде мейірбике анықтады: ауыз қуысының кілегей қабаты беткейлі қызарған, кей бір жерлері ақ бөртпемен қапталған, сілекейдің көптеп бөлінуі мазасындандыруда. Пульсі 96 рет минутына, ырғақты, толымдылығы қанағаттанарлық. АҚҚ 130/80 мм. сп. бб. Тыныс алуы мұрын арқылы, бос дем алады, беткейлі минутына 24 рет, дауысы қарлыққан.

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

2. Мейірбике іс әрекетінің алгоритмін құраңыз, әр бір этаптың мотивациясыменен.

3. Трахеостомия жасау үшін құралдарды жинақтаңыз.

Емхананың хирургиялық бөлмесіне 40 жастағы науқас қаралды, қол саусақтарының ауырсынуына және аяқ – қолдардың ұюына шағымданды. Мейірбике анамнезінен анықтады: науқас екі сағаттың көлемінде қолғапсыз суықта тұрып қалған. Қараған кезде анықталды: қол саусақтарының терісі бозғылт түсті, сезімталдылығы бұзылған. Пульсі 80 соққы минутына, АҚҚ 130/80 мм. сп. бб., ТАЖ 18 рет минутына, температурасы 36,9⁰С.

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

3. Саусақтарға «қолғап» таңуды жасап көрсетіңіз.

• 
  Ішперде қуысы ағзаларының жіті хирургиялық аурулары бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастырудың ерекшеліктерін;
  
• 
  Симптомдардың жиынтығын құрайтын «іш теспесі» синдромы туралы түсінігін;
  
• 
  Ішперде қуысы ағзаларының негізгі жіті хирургиялық ауруларын;
  
• 
  Ішперде қуысы ауруларының пайда болу себептерін;
  
• 
  Негізгі клиникалық симптомдарын;
  
• 
  Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістерін;
  
• 
  Емдеудің негізгі принциптерін;
  
• 
  Асқынулары, олардың алдын – алу шараларын;
  
• 
  Реабилитация принциптерін;
  

• 
  Ішперде қуысы ағзаларының жіті хирургиялық аурулары бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастыруды;
  

• 
  Ажыратпалы диагностикалауды жүргізуді;
  
• 
  Ауруханаға дейінгі этапта тактика әдісін игеруді;
  
• 
  Операция алдындағы дайындық тактикасын игеруді;
  
• 
  Операциядан кейін науқас жағдайын бақылауды;
  

1. 
   Ішперде қуысы ағзаларының жіті хирургиялық аурулары бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастырудың ерекшеліктері;
   
2. 
   Ішперде қуысы ағзаларының негізгі жіті хирургиялық аурулары;
   
3. 
   Симптомдардың жиынтығын құрайтын «іш теспесі» синдромы туралы түсінігі;
   
4. 
   Ішперде қуысы ауруларының пайда болу себептері;
   
5. 
   Негізгі клиникалық симптомдары;
   
6. 
   Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістері;
   
7. 
   Ажыратпалы диагностика (миокард инфаркті, пневмония, спонтанды пневмоторакс, «бүйрек коликасы», капилляротоксикоз);
   
8. 
   Емдеудің негізгі принциптері;
   
9. 
   Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бағалау;
   
10. 
    Асқынулары, олардың алдын – алу шаралары;
    

• 
  Фантоммен,муляж,манекенмен жұмыс жасау.
  
• 
  Тур әдісі бойынша ауызша сұрау
  
• 
  Тақырып бойынша ситуациялық сауалдарды ,тестік сұрақтарды шешу
  

1. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - Ростов н/Д: 2005. – всего 13 экз.

2. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: практикум. - 4-е изд. - Ростов н/Д: 2007. –Всего 1 экз.

3. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие / С. А. Блинов [и др.]. - Ростов н/Д: 2006. –Всего 2 экз.

4. Стецюк В. Г. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - М., 2009. – Всего 10 экз.

5. Вязьмитина А. В. Практические навыки и умения медсестры хирургического профиля: сборник. - Ростов н/Д : 2002. – Всего 4 экз.

6. Справочник медицинской сестры по уходу: справ. изд. / под ред. Н. Р. Палеев. - 2-е изд., испр. и доп. - М., 2006. – Всего 1 экз.

7. Садикова Н. Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр. - Минск, 2002. – Всего 1 экз.
7. Бақылау (сұрақтар, тесттер, ситуациялық есептер):

Сұрақтар:

1. 
   Ішперде қуысы ағзаларының жіті хирургиялық аурулары бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастырудың ерекшеліктерін айтыңыз;
   
2. 
   Ішперде қуысы ағзаларының негізгі жіті хирургиялық ауруларын атаңыз;
   
3. 
   Симптомдардың жиынтығын құрайтын «іш теспесі» синдромына анықтама беріңіз;
   
4. 
   Ішперде қуысы ауруларының пайда болуына алып келетін қандай себептерді білесіз?
   
5. 
   Негізгі клиникалық симптомдарды атаңыз;
   
6. 
   Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістерін атаңыз;
   
7. 
   Ажыратпалы диагностика (миокард инфаркті, пневмония, спонтанды пневмоторакс, «бүйрек коликасы», капилляротоксикоз);
   
8. 
   Емдеудің негізгі принциптерін атаңыз;
   
9. 
   Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бақылау іс - әрекеті қандай болмақ?
   
10. 
    Асқынулар, олардың алдын – алу шаралары туралы атаңыз;
    

1. Перитониттің жиі кездесетін себебі:

1. жіті энтероколит

2. жіті аппендицит

3. созылмалы энтероколит

4. созылмалы аппендицит

5. жіті гастрит

2. Перитонит кезінде құрсақ қуысына газдың жинақталуына әсер етеді:

1. жатырдан тыс жүктілік

2. аш ішек қабырғасы өтімділігінің бұзылысы

3. қуыс ағза перфорациясы

4. тоқ ішек қабырғасы өтімділігінің бұзылысы

5. паренхиматозды ағзаның зақымдалуы

3. Перитонит үшін алғашқы 24 сағ тән емес белгі:

1. 
   тілінің құрғауы
   
2. 
   Кулленкампф симптомы
   
3. 
   құрсақ қуысы бұлшықетінің күштенуі және Щеткин-Блюмберг симптомы
   

4. 
   тахикардия
   
5. 
   ішек перистальтикасының болмауы
   

А-Ситковский

Б-Пастернацкий

В-Щеткин

Д-Греков

5. Ойық жара ауруының жасырын перфорациясы кезіндегі жан – ұялық дәрігердің іс - әрекеті:

А – хирургиялық стационарға шұғыл түрде госпитализация жасау

Б – хирургиялық стационарға жоспарлы түрде госпитализация жасау

В – емханадағы терапевт дәрігердің бақылауында болу

Г – терапевттік стационарға госпитализация жасау

Д - емханадағы терапевт дәрігердің бақылауында болу

6. Перитонит кезінде іштің кебуін нақтылау қажет:

А – аналық без жылауығының (кистаның) жарылуы

Б – жатырдан тыс жүктілік

В – жіті ішек өтімсіздігі

Г – қуыс ағза перфорациясы

Д – паренхиматозды ағзаның зақымдалуы

7. Шектеулі перитониттің түрі:

А – жайылмалы перитонит

Б – диффузды перитонит

В – аппендикулярлы инфильтрат

Г – жергілікті перитонит

Д – сегментарлы

8. Жайылмалы іріңді перитонит кезінде доступ түрі:

А-Волкович-Дьяконова

Б-Федорова

В-Кохера

Г – ортаңғы көлденең тілу

9. Перитониттің ең жиі кездесетін себебі:

А – асқазан обыры

Б – сальпингит

В – аш ішек странгуляциясы

Г - прободная язва

Д – жіті аппендицит

10. Пеританит кезінде құрсақ қуысында газдың жыйылу себебі:

А-тоқ ішектің қабырғасының өткізгіштігінің бұзылуы

Б қуыс мүшелердің тесілуі

В жедел ішек түйілуі

Г паренхималық мүшелердің зақымдануы

Д Жатырдан тыс жүктілік

Орта оқу орнының медициналық пунктіне оқушы қаралды, ол ішінің оң жақ бөлігінің ауыруына және көңілінің айнуына шағымданды. Мейірбике сұраған кезде ауырсыну сезімінің 12 сағат бұрын эпигастральді аймақ жақтан басталғанын анықтады, бір рет құсу болған. Қараған кезде: жағдайы орта дәрежелі ауырлықта, тері жабындысы қалыпты түсте, тілі құрғақ, ақ жабындымен қапталған. Пульсі 104 рет мин., АҚҚ 120/80 мм.сп.бб., температурасы 37,8ºC градус. Іштің оң жақ бөлігі күштенуі және тынысалу кезінде қалып қоятындығы анықталды. Оң жақ мықын аймағында Щеткин-Блюмберг симптомы оң мәнді болып шықты.

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

2. Мейірбике іс - әрекетінің алгоритмін құраңыз.

3. Аппендэктомия үшін құралдарды жинақтаңыз.

Операциядан кейінгі палатада 36 жастағы науқас әйел адам жатыр, диагнозы: жіті флегмонозды аппендицит. Мейірбикеге операция жасаған орын мен ішінің ауырғанына шағымданды. Қараған кезде: температурасы 37,8 С, пульсі 86 рет минутына, толымдылығы қанағаттанарлық, АҚҚ 130/80 мм.сп.бб., ТАЖ 20 рет минутына. Операциядан кейін 3 сағат өтті, науқас кіші дәретке шықпаған.

1. Науқастың жағдайын бағалаңыз.

2. Мейірбике іс - әрекетінің алгоритмін құраңыз.

3. Жұмсақ катетермен қуық катетеризациясын жасап көрсетіңіз.

Аппендэктомиядан соң науқас хирургия бөлімінің палатасында жатыр. Операция 3 күн бұрын жасалған. Операциядан кейінгі ағымы асқынусыз. Бірақ, 3 – күні кешкісін дене қызуы 37,8 С дейін көтерілді, қалтырау, дімкәстік, операциядан кейінгі жара орнында пульсацияланатын ауыру сезімі мазалауда. Қараған кезде операциядан кейінгі тігіс орнының ісінуі, қызаруы, 3 тігіс ажыраған.

1. Науқастың мәселелерін анықтаңыз; басты мәселелері бойынша мейірбикелік күтімнің мақсаты мен жоспарын құраңыз.

2. Науқасқа асқынудың сипатын түсіндіріңіз, оның болуы мүмкін себептері.

3. Жара тігісін алыңыз.

Операциядан кейінгі палатада ойық жара ауруы бойынша асқазан резекциясынан кейін науқас жатыр. Алғашқы тәуліктің соңына қарай науқастың жағдайы нашарлай бастады. Іш ауыруының күшеюіне және ықылыққа шағымдануда.

Объективті: жалпы жағдайы орта дәрежелі ауырлықта. Тілі құрғақ, ақ жабындымен қапталған. Іші кебіңкі, тынысы тарылған, ішек перистальтикасы естілмейді, жел шықпай жатыр.

ТАПСЫРМА

1. Науқастың мәселелерін анықтаңыз; басты мәселелері бойынша мейірбикелік күтімнің мақсаты мен жоспарын құраңыз.

2. Науқаста пайда болған асқынуды алып келген себептерін және оның сипатын түсіндіріңіз.

3. Газ шығаратын түтікті қою үшін қажетті құралдарды атап шығыңыз, муляжда жасап көрсету.

• 
  «Ірі қантамырларының бітелуі» синдромы бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастырудың ерекшеліктерін;
  
• 
  Симптомдардың жиынтығын құрайтын «ірі қантамырларының бітелуі» синдромы туралы түсінігін;
  
• 
  «Ірі қантамырларының бітелуі» синдромының пайда болу себептерін;
  
• 
  Негізгі клиникалық симптомдарын;
  
• 
  Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістерін;
  
• 
  Емдеудің негізгі принциптерін;
  
• 
  Асқынулары, олардың алдын – алу шараларын;
  

• 
  «Ірі қантамырларының бітелуі» синдромы бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастыруды;
  

• 
  Ажыратпалы диагностикалауды жүргізуді;
  
• 
  Шұғыл медициналық көмек көрсетуді;
  
• 
  Операция алдындағы дайындық тактикасын игеруді;
  
• 
  Операциядан кейін науқас жағдайын бақылауды;
  

11. 
    «Ірі қантамырларының бітелуі» синдромы бар науқастарға мейірбикелік процесті ұйымдастырудың ерекшеліктері;
    
12. 
    Симптомдардың жиынтығын құрайтын «ірі қантамырларының бітелуі» синдромы туралы түсінік;
    
13. 
    Ірі қантамырларының бітелуінің себептері (эмболия, тромбоз, облитерация, аневризма);
    
14. 
    Негізгі клиникалық симптомдары;
    
15. 
    Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістері;
    
16. 
    Ажыратпалы диагностика;
    
17. 
    Емдеудің негізгі принциптері;
    
18. 
    Шұғыл медициналық көмектің шаралары;
    
19. 
    Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бағалау;
    
20. 
    Асқынулары, олардың алдын – алу шаралары;
    

• 
  Фантоммен,муляж,манекенмен жұмыс жасау.
  
• 
  . Мейірбикенің күтімін қажет ететін науқастарды курациялау.
  
• 
  Тур әдісі бойынша ауызша сұрау.
  
• 
  Тақырып бойынша ситуациялық сауалдарды ,тестік сұрақтарды шешу.
  

1. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - Ростов н/Д: 2005. – всего 13 экз.

2. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: практикум. - 4-е изд. - Ростов н/Д: 2007. –Всего 1 экз.

3. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие / С. А. Блинов [и др.]. - Ростов н/Д: 2006. –Всего 2 экз.

4. Стецюк В. Г. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - М., 2009. – Всего 10 экз.

5. Вязьмитина А. В. Практические навыки и умения медсестры хирургического профиля: сборник. - Ростов н/Д : 2002. – Всего 4 экз.

6. Справочник медицинской сестры по уходу: справ. изд. / под ред. Н. Р. Палеев. - 2-е изд., испр. и доп. - М., 2006. – Всего 1 экз.

7. Садикова Н. Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр. - Минск, 2002. – Всего 1 экз.

7. Бақылау (сұрақтар, тесттер, ситуациялық есептер):

Сұрақтар:

11. 
    Ірі қантамырларының бітелуінің себептерін (эмболия, тромбоз, облитерация, аневризма) атаңыз?
    
12. 
    Негізгі клиникалық симптомдарды атаңыз;
    
13. 
    Клиникалық және инструментальді зерттеу әдістерін атаңыз;
    
14. 
    Емдеудің негізгі принциптерін атаңыз;
    
15. 
    Жедел медициналық көмек
    
16. 
    Операция алдындағы дайындық ерекшелігі және операциядан кейін науқас жағдайын бақылау іс - әрекеті қандай болмақ?
    
17. 
    Асқынулар, олардың алдын – алу шаралары туралы атаңыз;
    

1. Аяқ – қолдың қайтымсыз ишемиясының белгілері:

1. аяқ – қолдың ісінуі

2. тотальді бұлшықет контрактурасы

3. аяқ – қолдың цианозы

4. аяқ – қолдың ауырсынуы

5. бозару, қимыл – қозғалысының шектелуі

2. Илеофеморальді флеботромбоздың асқынуына жатады:

1. жіті миокард инфарктісі

2. инфаркт-пневмония

3. ишемиялық инсульт

4. жіті тромбофлебит

5. облитерациялайтын атеросклероз

3. Төменгі аяқ – қолдың венаның варикозды кеңеюінің асқынуына жатады:

1. жіті тромбофлебит

2. аяқ – қолдың жіті ишемиясы

3. неспецифического аортоартериита

4. облитерирующего атеросклероза

5. облитерирующего тромбангиита

4. Мигрирующий тромбофлебит характерен для:

1. неспецифического аортоартериита

2. облитерирующего атеросклероза

3. облитерирующего тромбангиита

4. острого тромбофлебита

5. специфического аортоартериита

5. Аяқ – қолдың жіті ишемиясы үшін тән симптомдар:

1. аяқ – қолдың ауырсынуы, ісіну, цианоз

2. аяқ – қолдың ауырсынуы, бозару, белсенді қимыл қозғалыстың шектелуі

3. тері қышынуы, цианоз

4. сирақ (жіліншік) гиперемиясы

5. дене қызуының көтерілуі

6. Сан артериясының эмболиясы кезінде емдік тактика:

1. шұғыл операция

2. жоспарлы операция

3. консервативті ем

4. диагностикалық операция

5. паллиативті операция

7. Жгутты қоюдың максимальді ұзақтығы құрайды:

1. 30 минут

2. 60 минут

3. 120 минут

4. 180 минут

5. 45 минут

8. Ауалы эмболия көбінесе қайсы зақымдалудың асқынуы болып келеді:

1. артерия

2. вена

4. капилляр

5. аорта

9. Ауалы эмболия көбінесе зақымдалу кезінде кездеседі:

1. бұғана асты венасы

2. бүйрек венасы

3. мықын венасы

4. аорта

10. При облитерующем атеросклерозе в первую чередь поражаются:

А-подвздошные артерии, бифуркация аорты

Б- бедренная артерия

В-большеберцовые артерии

Г-большеберцовые артерии, подколенная артерия

Д-подколенная артерия

Ситуациялық есептер:

ЕСЕП №1.

Бөлімшеде 32 жастағы науқас диагнозы: сол жақ аяқтың эндартерииті. Аяқ саусағының құрғақ гангренасының 1және 2 дәрежесі.Тексерулерден кейін операция жасалу шешілді. Үш күн бұрын науқасқа ампутация жасалынды.Операциядан кейінгі кезең өзгеріссіз өтті.. Палата мейірбикесі науқастың аяғын қозғалтпай ұзақ жатқанын байқаған.Науқас ешкімге қажет емеспін деп ойланып ,қайғырған.

Науқасты тексергенде жара орны құрғақ, АД 120/80 мм рт. ст., пульс 72 минутына., температура 36,8° С. Босқа патологиялық өзгерістер байқалмайды.

ТАПСЫРМА:

1. Науқастың жағдайын шешу мейірбекелік үрдісті қүру.Науқас күтімінің жоспарын қүру.

2. Науқастың аяғын кесіп тастаған жағдайдағы науқасқаа реаблитация жургізу туралы науқаспен әнгіме жүргізу..

3. Науқастың аурыр жағдай кезіндегі жараға сипаттама беру.

4. Жарақатқа танғыш салу

ЕСЕП №2.

Науқас ауруханада жатыр диагнозы;Аяқтағы көк тамырдың кеңеиуі.Аяқ астынан варикоз түйіндерінен қан кете бастады.Меиірбикені шақырды.Науқастың терісі бозғылт жалпы әлсіздік.бас айналу.Балтырдың ішкі жағында кеңеиген веналардың түиіндері.Оның үстіндегі тері пигментацияланған.Оң жақ балтырының үштен бір бөлігінде қан кетуде.Қан қысымы . АД 105/65 мм рт. ст. ТАЖ 22 мин.Ішкі мүшелердің бұзылуы байқалмайды.

1.Науқастың жағдайын бағалау.

2.Меиірбикелік үрдістердің жоспарын құру.

3.Науқасқа танғыш салу.

• 
  «Бүйрек коликасы» диурездің бұзылуы, зәр шығару процесстерінің бұзылған науқастардағы медбике процессінің ұйымдастыру ерекшілігі;
  
• 
  «Бүйрек коликасы» синдромы және оны құрайтын симптомокомплексі туралы түсінік;
  
• 
  «Бүйрек коликасы» басталуының себептері;
  
• 
  Клиникалық және құрал – саймандар тәсілімен тексеру;
  
• 
  Дифференциалды диагностикалау;
  
• 
  Жедел жәрдем;
  
• 
  Емдеудің негізгі принциптері;
  

• 
  «Бүйрек коликасы» диурездің бұзылуы, зәр шығару процесстерінің бұзылған науқастардың медбике процессін ұйымдастыру;
  
• 
  Дифференциалды диагностика жүргізе білу;
  
• 
  Жедел жәрдем тактикасын білу;
  

1. «Бүйрек коликасы» диурездің бұзылуы, зәр шығару процесстерінің бұзылған науқастардағы медбике процессінің ұйымдастыру ерекшіліктері;

2. «Бүйрек коликасы» синдромы және оны құрайтын симптомокомплексі туралы түсінік;

3. «Бүйрек коликасы» болу себептері (даму ақаулары, қабыну процессі, ісік, зәртас аурулары.);

4. Бүйрек және паренхима қуысы системасын клиникалық және құрал – саймандар тәсілімен зерттеу;

5. Дифференциалды диагностика;

6. Емдеудің негізгі принциптері;

7. Жедел жәрдем түсінігі;

• 
  Муляжда, манекенде және басқа құралдарда жұмыс істеу.
  
• 
  Науқас төсегінде жұмыс жасау.
  
• 
  Тур тәсілімен ауызша сұрау.
  
• 
  Тестерді және ситуациялық есептерді шығару.
  

1. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - Ростов н/Д: 2005. – всего 13 экз.

2. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: практикум. - 4-е изд. - Ростов н/Д: 2007. –Всего 1 экз.

3. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие / С. А. Блинов [и др.]. - Ростов н/Д: 2006. –Всего 2 экз.

4. Стецюк В. Г. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - М., 2009. – Всего 10 экз.

5. Вязьмитина А. В. Практические навыки и умения медсестры хирургического профиля: сборник. - Ростов н/Д : 2002. – Всего 4 экз.

6. Справочник медицинской сестры по уходу: справ. изд. / под ред. Н. Р. Палеев. - 2-е изд., испр. и доп. - М., 2006. – Всего 1 экз.

7. Садикова Н. Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр. - Минск, 2002. – Всего 1 экз.

7. Бақылау (тесттер, ситуациялық есептер)

1. «Бүйрек коликасы» диурездің бұзылуы, зәр шығару процесстерінің бұзылған науқастардағы медбике процессінің ұйымдастыру ерекшіліктері;

2. «Бүйрек коликасы» синдромы және оны құрайтын симптомокомплексі туралы түсінік;

3. «Бүйрек коликасы» болу себептері (даму ақаулары, қабыну процессі, ісік, зәртас аурулары.);

4. Бүйрек және паренхима қуысы системасын клиникалық және құрал – саймандар тәсілімен зерттеу;

5. Дифференциалды диагностика;

6. Емдеудің негізгі принциптері;

7. Жедел жәрдем түсінігі;

1. 
   Анурия – бұл :
   

Б) зәрдің шығуы 2000 мл-ден жоғары

В)зәрдің шықпауы

Г) зәрде қанның болуы

Д) зәрде іріңнің болуы

2. 
   Қуыққа катетер салудың қарсы көрсетілімі
   

Б) зәрдің шықпауы

В)зәрдің шығуының бұзылуы

Г) зәрде қанның болуы

Д) цистит

3. 
   Зәр ұстамауының белгісі
   

Б) зәрдің жиі шығуы

В)зәрдің көп мөлшерде шығуы

Г) зәрдің болмауы

Д) зәрдің өздігінен шықпауы

4. 
   Бүйректің физиологиялық қызметі
   

Б) бөліп шығару, гемостатикалық

В) қорғаныштық

Г) гемостатикалық

Д) гормональды

5. 
   Жедел зәрдің шықпауы қай ауруларда кездеседі
   

Б) несепағардың қысылуы

В) простата безінің оденомасы

Г) құрсақ қуысына жасалған операциядан кейін

Д) уретраның таспен бітелуі

6. 
   Жедел зәрдің шықпауында қолданылады
   

Б) цистостомию

В) қуыққа катетер салу

Г) тері астына промедол

Д) спазмолетикті қолдану (но-па, баралгин)

7. 
   Несеп жолдарының жарақатынан зәрдің шықпауында катетерді салады
   

Б) салуға тыйым салынады

В) дәрігердің рұқсатымен

Д) арнайы дайындалған мейірбике

8. 
   Қуық жолдарын жууға көрсетілімдер
   

Б) жедел просттит

В) уретраның зақымдалуы

Г) қуықтың қабынуы

Д) созылмалы пиелонефрит

9. 
   Қуыққа катетер салу көрсетілімдер
   

Б) жедел уретрит

В) ждел простатит

Г) уретраның зақымдалуы

Д) зәрдің 6-12 сағатташықпауы

10. 
    Қуыққа катетер салудың алдында майланады
    

Б) стерильді камфор майымен

В) 5% калии пермонганат рітіндісімен

Г) 0,02 фурацили ерітіндісімен

Д) сары маймен

Ситуациялық есептер:

Есеп №1.

Науқас 35 жаста.Шағымы:жалпы әлсіздік,лоқсу,құсу,шөлдеу,аузының құрғауы,бас ауру,бел аймағында ауырсынудың болуы,жоғарыдағы шағымдар бес жыл бойында мазалаған.Терісі құрғақ,бозғылт,қан қысымы 180\90мм.рт.ст.Пульс 76 рет минутына.Палпация жасағанда бүйректері екі жағында ұлғайған.Пастернацки симтомы теріс.шешесі жағынан туыстарында бүйрек ауруы бар.Зәр тығыздығы 1007кДж.нейтралды реакция.лейкоциттер 12-15к.а.эритроциттер 0-1к.а.

Қосымша тексерулерді ұсына отырып науқастың диагнозын анықтау.

Науқас 35жаста.он жыл бойында нефролитияз бен ауырған.Оң және сол бүирек тұсында қатты ауырсынудан кейін зәрінде майда ұнтақтар байқалған.10 сағат бұрын оң бүйрек тұсында ауырсыну спазмолитиктер мен басылған.Анурия байқалған.Жалпы әлсіздік, басының ауруы,лілінің құрғауы,палпацияда оң бүйрегі ұлғайған.

• 
  Диагноз қою.
  
• 
  Анурияның түрлері.
  

Науқас 67 жаста. Аурухананың урологиялық бөліміне түскен.Шағымы:кіші дәретке отыра алмауы,ішінің ауруы,ұйқысының бұзылуы,қан қысымы 140/80мм.рт.ст.пулс 80 рет минутына.температура 37.2С.палпация жасағанда қуығы толған.

• 
  Науқастың жағдайын бағалау.
  
• 
  Мейірбикелік іс әрекет.
  
• 
  Қуыққа котетор салу.
  

«Ісік» синдромы бар науқастарға медбике процессінің ұйымдастыру ерекшеліктері.

• 
  ісіктің классификациясы (қатерсіз, қатерлі.)
  
• 
  басталу себептері.
  
• 
  «Ісік» синдромы және оны түзетін симптом комплексі.
  
• 
  клиникалық симптомы
  
• 
  ерте диагностикалау және емдеу принциптері.
  
• 
  операция алды дайындықтың ерекшеліктері
  
• 
  операциядан кейіңгі науқасты күту ерекшеліктері
  
• 
  осы патологиясы бар науқастарды емдегенде хосписті ұйымдастыру маңыздылығы
  

• 
  операцияға дейін және операциядан соң науқастармен қарым қатынас.
  
• 
  тұрғындарға онкологиялық көмекті ұйымдастыру.
  

1. 
   Ісік» синдромы және оны түзетін симптом комплексі.
   
2. 
   «Ісік» синдромы бар науқастарға медбике процессінің ұйымдастыру ерекшеліктері.
   
3. 
   Халықарасында онкологиялық көмек көрсету қалай ұйымдастырылған
   
4. 
   Операцияға дейінгі және операциядан кейіңгі науқасты күту ерекшеліктері
   
5. 
   осы патологиясы бар науқастарды емдегенде хосписті ұйымдастыр
   
6. 
   Білім берудің және оқытудың әдістері (шағын топтар, пікірталас, жағдайлық есептер, жұптасып жұмыс істеу, презентациялар, кейс-стади және т.б.):
   

• 
  Фантоммен,муляж,манекенмен жұмыс жасау.
  
• 
  . Мейірбикенің күтімін қажет ететін науқастарды курациялау.
  
• 
  Тур әдісі бойынша ауызша сұрау.
  
• 
  Тақырып бойынша ситуациялық сауалдарды ,тестік сұрақтарды шешу.
  

1. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - Ростов н/Д: 2005. – всего 13 экз.

2. Барыкина Н. В. Сестринское дело в хирургии: практикум. - 4-е изд. - Ростов н/Д: 2007. –Всего 1 экз.

3. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие / С. А. Блинов [и др.]. - Ростов н/Д: 2006. –Всего 2 экз.

4. Стецюк В. Г. Сестринское дело в хирургии: учеб. пособие. - М., 2009. – Всего 10 экз.

5. Вязьмитина А. В. Практические навыки и умения медсестры хирургического профиля: сборник. - Ростов н/Д : 2002. – Всего 4 экз.

6. Справочник медицинской сестры по уходу: справ. изд. / под ред. Н. Р. Палеев. - 2-е изд., испр. и доп. - М., 2006. – Всего 1 экз.

7. Садикова Н. Б. 10000 советов медсестре по уходу за больными: моногр. - Минск, 2002. – Всего 1 экз.
7. Бақылау (тесттер, ситуациялық есептер)

1. 
   Ісік туралы түсінік
   
2. 
   ісіктің классификациясы
   
3. 
   қатерсіз, қатерлі ісіктердің айырмашылықтары
   
4. 
   «Ісік» синдромы және оны түзетін симптом комплексі.
   
5. 
   Диагностикалау әдісі
   
6. 
   емдеу әдістері
   
7. 
   операциядан дейінгі дайындық
   
8. 
   операциядан кейінгі дайындық
   
9. 
   онкологиялық науқастарды күтуде мейірбикенің рөлі
   
10. 
    Халықарасында онкологиялық көмек көрсету қалай ұйымдастырылған?
    

1. Ісігі бар науқастарға диагностикалық тексерудің қаншалық дәлділігі

1. шағымы

2. анамнезі

3. гистологиялық тексеру

4. палтпация

5. диагностикалық операция

2. Ісікті пальпациясында байқалады:

1. рецидивтің болуы

2. көлемі

3. консистенциясы

4. операцияның қажетілігі

5. метастаздың болуы

3. Ісікті инструментальді тексеру тәсілі

1. термография

2. ангиография

3. эндоскопия

4. биопсия

5. жағындының гистологиялық тексеру

4. Ісік аурулардың профилактикалық ұйымдастыруға жатпайды:

1. Рак алды ауруды өз уақытында диагностикалау;

2. Жоспарлы онкологиялық тексерулерді өткізу;

3. Тұрғындар арасында санитарлы – ағарту жұмыстарын жүргізу;

4. 100% барлығын диспансеризациялау;

5. Онкологиялық күдіктену әсіресе гинекологиялық ауруларда.

5. Ұлпаның май қабатындаға қатерсіз ісік деп атаймыз.

1. Папилома

2. Фиброма

3. Остеома

4. Липома

5. Ангиома

6. Сүйек ұлпасының қатерсіз ісігі деп атаймыз.

1. Папилома

2. Фиброма

3. Остеома

4. Липома

5. Ангиома

7. Эпитеальді ұлпадан қатерлі ісік деп атаймыз

1. 
   Саркома
   
2. 
   Эпителиосаркома
   
3. 
   Рак
   
4. 
   Эпителиома
   
5. 
   Тумар
   

1. 
   Саркома
   
2. 
   Эпителиосаркома
   
3. 
   Рак
   
4. 
   Эпителиома
   
5. 
   Тумар
   

1. 
   көрінеді немесе ісік түйік ұстап көргенде сезіледі
   
2. 
   жалпы әлсіздік, арықтау тәбеттің төмендеуі.
   
3. 
   Патологиялық ағынды (қан кету.)
   
4. 
   Орган функциясының бұзылуы, ауру.
   
5. 
   Дірілдеу, жүрек айну, бас ауру.
   

1. 
   көрінетін немесе ұстап сезілетін ісікті түйін.
   
2. 
   жалпы әлсіздік, азу, тәбеттің төмендеуі.
   
3. 
   патологиялық ағынды (қан кету)
   
4. 
   ауру, орган функциясының бұзылуы.
   
5. 
   қалтырау, жүрек айну, бастың ауруы.
   

Науқас 40 жаста.Шағымдары:ентігу физикалық күш түскенде,құрғақ жөтел,кеуде қуысының сол жағында сыздап ауырсынудың болуы.Ұзақ уақыт созылмалы бронхитпен ауырған.перкусия жасағанда сол жақ өкпе тұсында қораптық дыбыс естіледі.Сол жағында тыныс алуы төмендеген.оң жақта везикулярлы.Ренгенде сол жақ өкпенің ақшылдануы байқалады.Томограммада сол жақ бронхта ісік

байқалады,диаметірі 2,5 см.контуры анық.

Тапсырма:

1. Диагроз қою.

2.Қосымша тексерулер.

3.Емдеу.
Есеп №2.

Нақас 38жаста. Шағымдары:құрғақ жөтел,сол жақ кеуде қуысында сыздап ауырсынудың болуы.Өзін үш жыл көлемінде аурумын деп санайды.Ренгенограммада, томограммада шар тәрізді көлеңке диаметірі 3см.контуры тегіс,ішінде инфилтрат жоқ.

Тапсырма:

1. Диагноз.

2. Дифференциалды диагноз.
Есеп №3.

Хирургиялық бөлімшеде науқас жатыр .Шағымдары:эпигастри аймағында ауырсынудың болуы,Соңғы үш айдың ішінде кг азып кеткен.Тамаққа тәбеті төмендеген,етті тағамдарды жей алмайды,асқазаны үнемі толып тұрған сияқтанып тұрады.Тексергенде ісік асқазаның пилорикалық бөлімінде орналасқан.Дәрігер науқасқа операция жасау керек екенін айтқанда науқас опеациядан қорқып бас тартатынын хабарлады.

1. Науқастын мәселесін шешуде мед бикелик үрдіс.

2. Науқаспен келісе отырып операцияға дайындау.

3.Қан тобын анықтауды ұйымдастыру.

Науқасқа сүт безінің қатерлі ісігінің болуына байланысты радикалды мастоэктомия жасалынды.Операциядан кейінгі химио терапияны науқас көтере алмаган, шаштары түсіп,лоқсу, құсу байқалған.мед бикемен сөйлескенде химиотерапияның қажеті жоқтығын айтады.

1. Науқастын мәселесін анықтау.мед бикелік үрдісті анықтау.

2. Химиотерапияның өте қажет екенін түсіндіру.

3. Сүт безіне таңғыш салу.

Науқасқа сигма ішегіне операция жасау барысында колостома қойылған. Екі күн өткеннен кейін қойылған колоностом тесігінен ніжіс сырқа шыға бастаған.Науқас туған туыстарына салмақ саламын деп ойлауда.

1. Науқастын мәселесін шешу,мейірбикелік үрдісті анықтау.