Вестник таразского государственного педагогического института

126 
 
нақты  мүмкіндіктерін  анықтап,  соған  негіздеп  оқыту  -  бүгінгі  күннің  ӛзекті  мәселесі 
екенін ӛз бағдарламаларына негіз етеді [2]. 
Білім  беру  саласы  қызметкерлерінің  алдына  қойылып  отырған  басты  міндеттерінің 
бірі  -  оқытудың  әдіс-тәсілдерін  үнемі  жетілдіру.  Жаңашыл  мұғалімдер  лекция,  семинар, 
практикум,  конференция,  іскер  ойын  сияқты  әдістерді  дәстүрге  енгізіп  отыр.  Мұның  ӛзі 
оқытушы  мен  оқушының  бірыңғай  мақсатын  –  ӛзін-ӛзі  дамыту,  ӛзін-ӛзі  тәрбиелеудегі 
еңбегін ортақ арнаға тоғыстырады. 
Бүкіл  дүниежүзілік  білім  кеңістігіне  кіру  мақсатында  қазіргі  кезде  Қазақстанда 
білімнің  жаңа  жүйесі  құрылуда.  Бұл  үрдіс  педагогика  теориясы  мен  оқу-тәрбие  үрдісіне 
нақты  ӛзгерістер  енгізумен  қатар  жүргізіледі.  Елімізде  болып  жатқан  түрлі  бағыттағы 
ӛзгерістер  білім  беру  қызметіне  жаңаша  қарауды,  қол  жеткен  табыстарды  сын  кӛзбен 
бағалай  отырып  саралауды,  жас  ӛспірімдердің  шығармашылық  потенциалын  дамытуды, 
мұғалім іс-әрекетін жаңаша тұрғыда ұйымдастыруды талап етеді. 
Қазақстан  Республикасы  азаматтарының  жаңа  әлеуметтік-экономикалық  мінез-
құлқын қалыптастыру тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасы этникалық-мәдени білім 
беру тұжырымдамасы, Қазақстан Республикасы «Білім туралы» Заңы, т.б. тарихи маңызы 
зор  құжаттардың  талабына  сай  жаңа  қоғамға  лайықты  саналы,  үйлесімді  жетілген  жеке 
тұлғаны  қалыптастыру  бүгінгі  мектеп  алдында  тұрған  негізгі  міндет.  Қазақстан 
Республикасының «Білім туралы» заңында:  «Білім беру жүйесінің басты міндеті  - ұлттық 
және  жалпы  адамзаттық  құндылықтар,  ғылым  мен  практика  жетістіктері  негізінде  жеке 
адамды  қалыптастыруға  және  кәсіби  шыңдауға  бағытталған  білім  алу  үшін  қажетті 
жағдайлар  жасау,  оқытудың  жаңа  технологиясын  енгізу,  білім  беруді  ақпараттандыру, 
халықаралық ғаламдық коммуникациялық желілерге шығу» - деп, білім беру жүйесін одан 
әрі  дамыту  міндеттерін  кӛздейді.  Бұл  міндеттерді  шешу  үшін  мектеп  ұжымдарының,  әр 
мұғалімнің  күнделікті  ізденісі  арқылы,  барлық  жаңалықтар  мен  қайта  құру,  ӛзгерістерге 
батыл  жол  ашарлық  жаңа  практикаға,  жаңа  қарым-қатынасқа  ӛту  қажеттігі  туындайды 
[3,4]. 
Келер  ұрпаққа  қоғам  талабына  сай  тәрбие  мен  білім  беруде  мұғалімдердің 
инновациялық  іс-әрекеттің  ғылыми  педагогикалық  негіздерін  меңгеруі  маңызды 
мәселелердің  бірі.  Бүгінгі  таңда  П.М.  Эрдниевтің  дидактикалық  б ірліктерді 
шоғырландыру  технолоғиясы,  Д.Б.  Эльконин  мен  В.В.  Давыдовтың  дамыта  оқыту 
технологиясы,  Ш.А.  Амонашвилидің  ізгілікті  тұлғалық  теориясы,  В.Ф.  Шаталовтың  оқу 
материалдарының белгі және сызба үлгілері негізінде қарқынды оқыту технологиясы және 
басқа  да  технологиялар  кеңінен  қолданыс  табуда.  Осыған  байланысты  мектептің 
бастауыш  оқыту  сатысындағы  оқу-тәрбие  жұмыстарын  жан-жақты  талдап,  халықтық 
тәлім-тәрбиенің озық үлгілерімен сабақтастырып қайта қарап шығу бүгінгі күн талабының 
ӛзекті мәселелерінің бірі болып отыр. 
Оқушының жеке тұлға ретінде қалыптасуына тәрбиенің әсері туралы К.Д. Ушинский, 
Н.К.Крупская  және  т.б.  педагогтардың  еңбектерінде  қарастырылса,  ал  жеке  тұлғаны 
дамыту  мәселелері  Л.С.  Выготскийдің,  Л.В.  Занковтың,  Д.Б.  Эльконинның  еңбектерінде 
қарастырылды.  В.М.  Коротов,  Н.И.  Болдырев,  О.С.  Богданова,  В.И.  Петрова  және  т.б. 
ғалымдар  тәрбие  жұмыстарын  жүйелеп,  зерттеп  педагогикалық  тұрғыдан  эксперимент 
жұмыстарын жүргізіп, зерттеулер нәтижесінде кӛптеген кӛлемді еңбектер жазды.  
Білімді  ӛз  бетімен  және  шығармашылық  тұрғыда  игерудің  әр  түрлі  аспектілерін 
кӛптеген ғалымдар экперимент түрінде, сондай-ақ теориялық тұрғыдан да зерттеді. Оқыту 
барысындағы шығармашылық қызметтің маңызы туралы мәселелер белгілі педагогтардың 
еңбектерінде  сипатталып  жазылған.  Неғұрлым  елеулі  нәтижелер  М.А.  Даниловтың,  Б.Т. 
Есиповтың,  М.И.  Махмутовтың,  П.М.  Эрдниевтің  және  тагы  басқа  ғалымдардың 
еңбектерінде сипатталып жазылған. 
Баланың  сыныптан  тыс  жұмыстар  арқылы  математикаға  қызығушылықтарын, 
шығармашылық  қабілеттерін  арттыруға  үлес  қосқан  ғалымдар  А.М.Пышкало, 
В.П.Труднев,  М.А.  Бантова,  Т.Қ.  Оспанов,    Ә.  Бидосов,  Б.  Қосанов,  ал  математика 

127 
 
сабақтарында  тарихи  материалдарды  қолдану  туралы  Г.И.  Глейзер,  А.А.  Свечников,  А. 
Кӛбесов, М.Ӛ. Исқақов, С. Елубаев, С. Елубаева болды.  
Ұлттық  менталитеті  жетілген,  бүгінгі  қоғамдық  қатынастарға  еркін  араласа  алатын, 
логикалық  ойлау  қабілеті  жоғары,  бәсекеге  қабілетті  тұлға  дайындауда  -  бастауыш 
сыныптарда  стандартты  емес,  шығармашылық  жаттығулар  орындаудың,  қызықты 
математика сабақтарын жүргізудің маңызы зор [5]. 
Бастауыш 
сыныптарда 
математикадан 
жүргізілетін 
қызықты 
математика 
сабақтарының  негізгі  мақсаты  -  әрбір  баланың  бойындағы  табиғи  қасиеттерін  ашып, 
қарқынды  дамып  бара  жатқан  қоғамда  ӛмір  сүруге  бейімделген  жеке  тұлғаны 
қалыптастыру;  олардың  практикалық  дағдылары  мен  білімдерін  тереңдете  түсу; 
логикалық  ойлауын,  тапқырлығын,  математикалық  қырағылығын  дамыту;  неғұрлым 
қабілетті  және  дарынды  балаларды  таныта  білу,  олардың  ой-ӛрісінің  әрі  қарай  дамуына 
кӛмектесу,  математикаға 
қызығушылығын  арттыру;  тәртіпке,  ұйымшылдыққа, 
табандылыққа,  еңбекке, ұжымдыққа,  шығармашылықпен жұмыс  істеуге баулу. Дарынды, 
білімді жастар ғана егемен елдің экономикасын жетілдіріп, еліміздің ертеңін ойлай алады. 
Сондықтан  да  уақыт  талабы  оқушыларға  сапалы  білім  берумен  бірге  олардың  ӛзіндік 
жұмыс  жасау  қабілетін  жетілдіруді,  ақыл-ой  белсенділігін  дамытуды  міндет  етіп  қойып 
отыр. 
Қызықты  математика  сабақтары  бастауыш  сынып  оқушыларының  сабақ  үстіндегі 
алган  білімдерін  жетілдіре  отырып,  шығармашылықпен  практикалық  жұмыс  жасау 
қабілеттерін  дамытады.  Қызықты  математика  сабағы-  балалардың  қызығушылығы  мен 
ынталарын дамытып, еңбектің түрлерін меңгеруге және ӛз беттерінше
 
жұмыс жасауға жол 
ашады. 
Ойын-балалардың негізгі  іс-әрекетінің бір түрі.  Балалар білімді ойын арқылы да ала 
алады  және  үлкендерден  үйренеді.    Баланың  жас  ерекшелігіне,  зейініне  сай,    әдейілеп 
ұйымдастырылған  қызықты  ұлттық,  математикалық  ойындар,  қазіргі  заманғы 
педагогикалық  технологияларды  меңгеру  баланың  ақылын,  дүниетанымын  кеңейтеді, 
мінез-құлқын,  ерік-жігерін  қалыптастырады  және  де  сабаққа  деген  қызығушылығын 
арттырады. 
Оқу  материалдарын  балалардың  ойлау  қабілеті  жетерліктей  жас  ерекшеліктерін 
ескере ұйымдастырса ғана оның ойлау  қабілетінің дамуына мүмкіндік туады. Сондықтан 
да  мұғалім  балаларды  үнемі  ойланып  оқуға  бағыттауға  тиіс,  бұған  оқу  үрдісін  жүйелі 
ұйымдастыру,  сабақта  бала  логикасын  дұрыс  дамыта  алатын  мүмкіндіктерді  мол 
пайдалану арқылы жетуге болады.
 
Оқушыларға  ӛз  бетінше  жасаған  ой  операцияларының  дұрыс-бұрыстығын 
тексерткізу,  оларды  бір  мәселенің  ӛзін  түрлі  жолдармен  шешуге  үнемі  бағыттап  отыру, 
ойлауды  қажет  ететін  мысалдар  құрастырту,  қызықты  есептер  шығарту,  логикалық 
қызықты  жаттығулар  орындату,  сиқырлы  шаршылар,  лабиринттер,  жұмбақтар, 
жаңылтпаштар,  санамақтар,  деформацияланған  жаттығулар,  құрастыру  мәселелерімен 
байланысты  және  т.б  жаттығулар  орындату  яғни,  математикадан  сыныптан  тыс 
жүргізілетін  қызықты  математика  сабақтары-  баланың  математикаға  қызығушылығын 
арттырудың тиімді жолы. 
Математиканы  жақсы  білуге,  есептеу  мәдениетін  арттыруға  кӛмектесетін  
жұмыстардың  бірі  сыныптан  тыс  қызықты  математика  сабақтарындағы  ауызша  
есептеулер  болып  табылады.  Жаттығуларды  ауызша  орындау  оқушылардың 
математикалық  түсініктердің,  анықтамалардың,  түрлендірулердің  мәнін  анық  түсініп, 
пәнді  неғұрлым  сапалы  меңгеріп  алуға  мүмкіндік  береді.  Сонымен  қатар,  ол  жаттығулар 
оқушылардың  байыптылығын,  тапқыштығын,  шапшаңдығын,  инициативасын  арттыруға 
жәрдемдеседі.  Сондықтан  да  оқушыларды  ауызша  есептеулердің  кӛптеген  тәсілдерін  тез 
және  саналы  түрде  орындауға  жаттықтыру  маңызды.  Бастауыш  сыныпта  математикадан 
жүргізілетін  сыныптан  тыс  жұмыстар  алуан  түрлі.  Бұл  сыныптан  тыс  математикалық