27
-
қоғамның демократизациялануы, әлеуметтік және саяси таңдау
мүмкіндіктерінің кеңеюі;
-
экономиканың динамикалық дамуы, бәсекеге қабілеттіліктің дамуы,
жұмыспен қамту сферасындағы өзгерістер, кәсіптік қабілеттіліктерді
жоғарылату және жұмысшыларды қайта даярлау, кәсіптік мобильділікті
дамыту;
-
адами капиталдың өсуі, дамыған мемлекеттерде ұлттық байлықтың 70-
80%-ы адами капитал, сондықтан жастарды және өскелең ұрпаққа білім беруді
жүйелі озық білім беру тұрғысынан интенсивтендіру.
Дамыған мемлекеттер (АҚШ, Ұлыбритания, Батыс Еуропа, Оңтүстік-
Шығыс Азия және Оңтүстік Америка) білім беру жүйесіне қоғамның қазіргі
және болашақтағы қажеттілігіне бағытталған реформалар жүргізуде.
Қазіргі кезеңде зерттеу университетінде бәсекеге қабілетті мамандар
даярлаудың
ерекшеліктерін
анықтау
мақсатында
Қазақстан,
АҚШ,
Ұлыбритания, Ресей мемлекеттерінің зерттеу университетерінде кәсіптік білім
беру жүйесін теориялық тұрғыдан зерттеліп, салыстырмалы талдау жасалынды.
Талдау нәтижелері кесте түрінде көрсетілген (кесте 2).
28
Кесте 2 – АҚШ, Ұлыбритания, Ресей, Қазақстан мемлекеттерінің білім беру
жүйесіне талдау
АҚШ
Ұлыбритания
Ресей
Қазақстан
1
2
3
4
Басым тұстары
1. Көп деңгейде халықты жоғары біліммен
қамтамасыз ету.
2. Кредиттік жүйені қолдану, факультеттен
факультетке, университеттен университетке
көшуге мүмкіндік беретін.
3. Студенттердің жұмыс жасауға мүмкіндігі
1. Кредиттік жүйенің
қолданылуы
1. Студенттердің
жұмыс жасауға
мүмкіндігі
4.
Университеттердің
оқу
бағдарламаларын
таңдағанда еркіндігі,
либералдылық
4. Әртүрлі формадағы
білім беру, білім беру
бағдарламаларының
икемділігі, көп
мөлшерде кешкі ЖОО-
ры, ересектерді оқыту
орталықтары, сырттай
оқыту жүйесін қолдану,
әртүрлі бағыттағы
магистратура
2. Қашықтан білім
беру жүйесі
қолданылады
2. Қашықтан білім
беру жүйесі
қолданылады
5. Білім беру
қызметтерінің және
шетелдік
студенттердің
үлесінің
жоғарылығы
5. Мемлекеттік жоғары
оқу орындарының
көптігі, мемлекеттік
қызметкерлер білім
беру саласында қызмет
атқарады, білім беру
жүйесін мемлекет
қадағалайды
3. Сырттай оқыту,
әртүрлі бағыттағы
бакалавриат,
магистратура
3. Сырттай оқыту,
әртүрлі бағыттағы
мамандар даярлау
6.
Жергілікті
қажеттіліктер мен
ерекшеліктерді
ескеру
6.
«Академиялық
бостандық» принципі
4.
Мемлекеттік
тапсырыс
бойынша
оқу
мүмкіндігі,
шәкіртақы
4. Қашықтан білім
беру
жүйесі
қолданылады
7. Қолданбалы жә
не ғылыми-зерттеу
жұмыстарына тең
дәрежеде қарау
7.
Әртүрлі типтегі,
автономды жоғары оқу
орындарының көптігі
5. Мобильдік, шетел
дерде оқуға мүмкіндік
беретін
көптеген
бағдарламалар
5. Шетелдіктерге
арналған курстар
29
2-кестенің жалғасы
1
2
3
4
9. Ғылыми зерттеу
жұмыстарының
жоғары деңгейі
9. Нарық қажеттілігіне
бағыттылық,
қолдан
балы-техникалық
ма
мандардың басымды
лығы, тәжірибе өту
мүмкіндігі
10. Қашықтан білім
беру маштабының
үлкендігі
10. Ғылыми зерттеу
лердің жоғары үлесі
11. Ғылыми-техни
калық
мамандар
дың, магистр, док
тарлардың үлесінің
жоғарылығы
12. Білім беруді
мемлекеттік
қаржыландырудың
басымдылығы
Кемшіліктері
1. Білім алуға жұмсалатын шығын көлемі
2. Мемлекет машта
бында ортақ қабыл
дау жүйесі жоқ
2. Қабылдау сынақта
рының жоқтығы
2. Техникалық маман
дардан гуманитарлық
мамандар көбірек
2. Техникалық ма
мандардан гумани
тарлық мамандар
көбірек
3.
Білім
беру
жүйелерінің
децентрализациясы,
оқу орындарының
ортақ білім берудің
қатаң федералдық
стандарттары жоқ,
қаржыландырудың
ортақ көздері
3. Өндірістік тәжірибе
көлемі аз
3.
Жалпы
білім
беретін
пәндер
оқытушыларының
көлемі,
өндірістік
пәндер
оқытушыларынан
жоғары
3. Жалпы білім
беретін
пәндер
оқытушыларының
көлемі, өндірістік
пәндер
оқытушыларынан
жоғары
4.
Студенттердің
төмен
деңгейдегі
сауаттылығы
4.
Гуманитарлық
мамандықтарда
кредиттік
жүйені
қолданудың қиындығы
4.
Оқу
кезінде
студенттердің төмен
мотивациясы
4. Оқу орында
рының өндірістік,
практикалық
са
бақтарға арналған
базасының ескіруі
5.
Жекеменшік
ЖОО
үлесінің
жоғарылығы
5.
Білім
сапасын
бағалаудың
ортақ
талаптары жоқ
5. Еңбек нарығының
сұраныстарымен жоға
ры оқу орнын бітіруші
түлектердің
білім,
біліктілік дәрежесі сай
келе бермейді
5.
Аумағының
үлкендігіне
байланысты
қаржыландыру
жеткіліксіз
Достарыңызбен бөлісу: |
