83
Және ол туралы балалар сахналау алдында келіседі.Балаларды ұлттық мәдени
шеңберінде тәрбиелеу мен оқытуда әлеуметтік-психологиялық маңыздылығы бар әдіс.
Дамытушы ойын «Қамшы» Бұл әдіс коммуникативтік оқыту қарым- қатынас
жағдайларын құруға мүмкіндік береді.қамшы бір баладан келесі балаға жылжып
отырады, сол арқылы балалар ертегі немесе әнгімені мазмұндайды.
Кіші топ педагогтардың негізгі міндеті: балалардың жасына сай әдіс -тәсілдерді
қолайлы таңдау, жаңаша педагогикалық технологияларды дұрыс қолдана білу, жеке
тұлғаның дұрыс дамып қалыптасуы үшін ыңғайлы жағдай жасау болып табылады. Осы
мақсатқа жетүде «Ұршық театры» педагогтармен ұйымдастырылған. Ұршықты иіре
ертегені айтып, кейіпкер ауысқанда ұршық келесі адамға көшеді. Ал кейіпкердің
белгісі сақина айтып болған баланың қолында қалада. Бұл бір нұсқасы.
Екінші нұсқа. Өлең, тақпақ жаттағанда. Әрбір өлең жолы бір белгіге дейін иіріп
айтылады.Сонда, бұл ойынмен кішкентай балалардың қол моторикасы да дамиды,
ұршықты ермек қылып баланы жаттауға қызықтыру және мұқият болуға, зейін сақтауға
үйрету болып табылады.
Үшінші ңұсқа. Алты ұршық- алты түсте. Балаларды тұсті ажыратуға үйретіп,
тапсырманы курделендіруге болады. Мысалы, жұмбақтың жауабының түсі қай үршікке
сәйкес сол үршіктің иесі жуап береді.
Төртінші нұсқа. Кішкентай балалармен сөз ұйқасымен сөзді қазақ тілінде
айтқызып, содан кейін жауабын дұрыс айқанан кейін, сөздің аудармасын орыс,
ағылшын тілінде айту. Мысалы, тәрбиеші «ла-ла-ла», балалар «мынау бала» -деп, сонан
кейін бала –ребенок-child.- деп жауап береді.
Баланың қолының дамуы оның тілі мен ойының дамуымен тығыз байланыста
тұр. Ғалымдар, бала миының, психикасының әрекетін зерттеп, қол функцияларының
үлкен стимуляциялық маңызын анықтады. Балалардың тіл дамыту деңгейі қол
саусақтарының жіңішке қимылдарының қалыптасу дәрежесінен тура тәуелділікте
тұрғаны дәлелденді. Егер саусақтардың қимылдарының дамуы артта қалса, онда тіл
дамуы да қалып қояды. Сондықтан балабақша педагогтары өз тәжірибесінен таратқан
дамытушы ойындар мен әдістерінде қол моторикасын, сенсориканы дамытуды барлық
жұмыстармен ұштастыруда.
Асық театры. Қазақтың сөзі бар «асығың оңынан болсын» деген. Лақтырған
асықтың қыры сәтті, сәттсіз түскені болады. Осы жағдайды қолдана, ертегі әлде
әнгімелерді мазмұндауға ынғайлы. Егер кейіпкер жағымды болса онда сәтті түскен
асықтың карточкасымен белгіленеді, ал егерде кейіпкер немесе жағдай сәтсіз болса
онда сәтсіз түскен асықтың карточкасымен белгіленеді .
Дидактикалық дамытушы ойын «Оюлар үні». Бұл ойында төрт сандықта төрт
ою түрлері бөлінген. Қазақтың әрбір ойюы бір мағына білдіреді, осы мағлуматты
негізге ала еретегі немесе әңгіме мазмұндап тіпті тақпақ жаттауға да болады. Мысалы:
ертегі «Қарлығаш пен дәуіт» , өлең Мұқағали Мақатаев «Отан». Слайд.
Секіртпе театры. Кейіпкелерді балалар секіртіп жылжытып, секіртпе
құыршақтардың қимыл келтіріп сөздерін айтады. Бұл әдістің жеңіл нұсқауыда болуы
мүмкін. Мысалы конус пішінде матадан тілген денелер болса. Әртүрлі шығармалардың
кейіпкерлерінің бас бейнелері ауыстырылып отырады.
«Диірмен тарту» дидактикалық ойынында кейіпкерлер пластикалық
бутылкалардан істелінген. Диірмен айналып тұрады диірмен үстінде садақ. Садақ қай
кейіпкерге көрсетсе, сол кейіпкердің сөйлеу кезегі келгені.
«Штурвал». дидактикалық ойын. Бұл ойын мнемотехника технологиясына
негізделген. Балаларды жалықтырмау мақсатымен бүлдіршіндерді әр-түрлі әдіспен
үйретүге, ойын арқылы қайталау.Ойын тілді дамытуға, тілдерді үйретуге, қоршаған
ортамен таныстыруға көмектеседі. Балалардың белсенді танымдық іс-әрекеттеріне
84
сүйене отырып, ойын балаларға сөздік пен үйренетін тілдің құрылымына белсенді
араласу мүмкіндігін ұсынады, балалардың ақпараттық тәжірибелері мен білімдерін
жинақтауға жағдай жасайды. Ойыншыға затты немесе әріпті табуды ұсынады, жауабы
дұрыс болмаған жағдайда штурвал кері жүреді,ойыншыға тыңдап отырған балалалар
көмектеседі, дұрыс орындаған жағдайда штурвал алға жүріп ойыншыға жаңа тапсырма
береді.
Пропп картасы ұштастырған фетрдағы бейне. Интегралды,біріккен әдіс.
Пропп картасыменМ.Монтессори әдісі ұштастырылған.Бұл әдісте де саусақтардың ұсақ
моторикасын дамытуға көп көңіл бөлеміз. Себебі баланың физикалық және жүйке-
психикалық жағымды дамуының көрсеткіштерінің бірі қол іскерліктері болып
саналады.
В.А.Сухомлинский
былай
деген:
«Балалардың
шығармашылық
қабілеттерінің және дарынының бастауы – олардың саусақтарының ұшында. Саусақтан,
бейнелі түрде айтқанда жіңішке бұлақтар шығып, шығармашылық ойлар бұлағын
қоректендіреді. Бала қолының қозғалысында батылдық пен өнертапқыштық неғұрлым
көп болса, соғұрлым еңбек құралымен қарым-қатынас жіңішке болып, осы қарым-
қатынасқа қажетті қозғалыстар неғұрлым күрделі болса, бала қолының табиғатпен,
қоғамдық еңбекпен, баланың рухани өмірімен қарым-қатынасы соғұрлым тереңдей
түседі»
Жаңа
технологиярды
меңгеру
барысында
тәрбиешілер,
педагогтар
интеллектуалдық, кәсіптік, рухани,адамгершілік жағынан өзі-өзін дамытып, оқу-
тәрбие үдерісін тиімді ұйымдастыруға бейімделіп, педагогикалық жұмыс мәртебесі
көтеріліп инновация жолымен жұмыс атқаруға беймделді. Сонымен қатар
педагогтардың инновациялық әдістемелік қызметке қарай өрлеуі мен педагогикалық
шығармашылық еңбекке мотивацияланды.
Әдебиеттер:
1) Республикалық ғылыми-әдістемелік журнал «Мектепке дейінгі білім»;
2) Әдістемелік журнал «Мектепке дейінгі ұйым басшысының анықтамалығы»;
3) Н.П.Сакулина, Т.С.Комарова «Изобразительная деятельность в детском саду».
«Воспитание основ дружелюбия посредством сказок»
Зайцева Е.А., воспитатель ГККП ясли-сада№111, г. Павлодар
«Яблоками насытишь желудок, а
сказкой насытишь душу» - гласит
восточная мудрость.
«Дружелюбие, уважение к людям
разных национальностей не передаются по
наследству, в каждом поколении их надо
воспитывать вновь и вновь, и чем раньше
начинается формирование этих качеств,
тем большую устойчивость они
приобретут».
Э.К.Суслова
Любое общество во все времена было заинтересованно в воспитании развитой
личности, которая умеет справляться с собственным эгоизмом, уважать других людей,
сопереживать, сочувствовать.
