Тіршілік үшін күрес, оның себептері мен түрлері

• Тіршілік үшін күрес,
• оның себептері мен түрлері

• Сабақтың мақсаты

• Тіршілік үшін күрес – эволюцияның қозғаушы күші екенін дәлелдеу.
• Биология пәніне қызығушылығын арттыру,қосымша әдебиеттермен жұмыс істеуге дағдыландыру.

• Сабақ түрі: аралас сабақ
• Әдістері: топтық,жұппен жұмыс,сұрақ-жауап
• Көрнекілігі: интерактивті тақта

Лездік сұрақтар:1.Ұрпақ қалдыра алатын,орта жағдайына жақсы бейімделген даралардың тірі қалуы...

• Лездік сұрақтар:1.Ұрпақ қалдыра алатын,орта жағдайына жақсы бейімделген даралардың тірі қалуы...
• 2.Өсімдіктер мен жануарларды қажетті белгілеріне қарай сұрыптап алу...
• 3.Үй үйректерінің арғы тегі...
• 4.Үлкен жемсаулы кептер...
• 5.Белгілердің ажырауы...
• 6.Тұқым қуаламайтын өзгергіштік...
• 7.Дарвин саяхатқа шыққан кеме...
• 8.Ғылымға жүйелік топтарды енгізген ғалым...

Түр дегеніміз не?

• Түр дегеніміз не?
• Түр критерийлерін ата.
• Түртүзілу қалай жүреді?
• Биохимиялық және экологиялық
• критерилердің айырмашылығы не?
• Генетикалық және морфологиялық
• критерилерді сипатта.

• 1.хромасомалардың саны мен құрылысы жағынан түрлердің айырмашылығы қандай критериге жатады
• А.морфологиялық
• В.физиологиялық
• С.генетикалық
• Д.экологиялық
• 2.төменде аталғандардың қайсысы морфологиялық критерийге жатады
• А.хромосомалардың бірдей жиынтығы
• В.бір түрге жатаын даралардың ішкі және сыртқы құрылысының ұқсастығы
• С.бір түрге жататын даралардың тіршілік процестерінің ұқсастығы
• Д.түр тіршілік ететінареалдардың ұқсастығы
• 3.Тіршілік үшін түраралық күрес қалай айқындалады
• А. Әр түрге жататын даралар арасындағы бәсекелестік
• В. Бір түрге жататын даралар арасындағы бәсекелестік
• С. Бейорганикалық табиғаттың қолайсыз жағдайларына қарсы іс-әрекеті
• Д.белгі салу жүйесі арқылы тіршілік аймағын шектеу

• 4.Табиғатта әр түрдің таралатын және тіршілік ететін нақты аймағы болады бұл бөліну қандай критериге жатады
• А.морфологиялық
• В.физиологиялық
• С.генетикалық
• Д.географиялық
• 5.даралардың тіршілік әрекетіндегі және көбею мүмкіндігіндегі ұқсастығы қандай критерилерге жатады
• А.морфологиялық
• В.физиологиялық
• С.географиялық
• Д.экологиялық
• 6.келтірілген атаулардың ішінен эволюция бірлігін көрсет
• А.популяция
• В.организм
• С.түр
• Д.дара

Тіршілік үшін күрестің пайда болу себебі не?

• Тіршілік үшін күрестің пайда болу себебі не?

• Жаңа сабақ

• Егер де тышқандар еш кедергісіз көбейетін болса, 7 жылдан соң, бүкіл жер шарын басып алар еді.

• Шыбындар сәуір айынан бастап 100 ден 150 жұмыртқаға дейін салады, ешқандай кедергісіз көбейсе, бір шыбын қыркүйек айына дейін 5 598 720 млн. жұмыртқа салар еді.

• Жатаған бидайық – тұқым және тамыр арқылы тез көбейетін өсімдік. Бір гүлшоғыры 10 000 ға дейін тұқым себеді.

– бұл организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен көптүрлі қарым – қатынасы.

• – бұл организмдердің бір-бірімен және қоршаған ортамен көптүрлі қарым – қатынасы.

• Тіршілік үшін күрес

• Түрішілік

• Түраралық

• Абиоздық фактор

• Түрішілік
• күрес

• Түраралық
• күрес

• Тура
• Жанама
• Кездейсоқ жағдай

• Түрішілік
• күрес

• Қорек
• үшін

• Әріптес
• үшін

• Аумақ
• үшін

• Бір түрге жататын даралардың арасындағы
• Қорек
• Орын
• Жарық
• Ылғал
• Жыныстық серік
• Аумақ үшін күрес.

• Түраралық
• күрес

• Жыртқыш-
• олжа

• Паразит-
• ие

• Жыртқыштық
• Паразиттік
• Бәсекелестік жағдайда өтетін бір түр мен екінші түр арасында өтетін күрес.

• сілеусін

• түлкі

• қасқыр

• Түраралық күрес
• «жыртқыш
• жемтік»
• «паразит-иесі»
• «өсімдік- шөпқоректі жануар»

• Абиоздық
• факторлармен
• күрес

• Табиғи апатта
• тірі қалу үшін

• Топырақ
• азу

• Таулы аудандарда
• тәулік t шұғыл
• алмасуына бейімделу

• Маусымдық
• өзгерістерге
• бейімделу

• Тіршілік үшін
• күрес барысында

• Қолайсыз
• белгілері
• бар
• дарақтардың
• бір бөлігі
• бәрібір
• сақталып,
• аз ұрпақ
• қалдырады

• Түрішілік
• күрес
• күштірек
• өтеді,
• ал қалған
• форма
• оны
• күшейтеді

• Тіршілік
• үшін
• күрес
• табиғи
• сұрып-
• талуға
• жеткізеді

• Орта
• жағдайына
• жақсы
• бейімделген
• дарақтар
• тіршілік
• етеді

• 1.Табиғи сұрыпталу –
• белгілі бір ортаға организмдердің
• тіршілігін сақтап қалуы.

• Бекіту

• тапсырмалары

1 . Жануарлар арасындағы мекенжай үшін талас.

• 1 . Жануарлар арасындағы мекенжай үшін талас.
• 2.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі.
• 3.Жыртқыш пен құрбандық арасындағы күрес түрі.
• 4.Тірі ағзалардың өлі табиғатпен күрес түрі.
• 5. Құстардың ұя салатын орны үшін таласуы.

• 1. Тундрада барлық ағаштар ергежейлі
• 2.Қарлығаш ұясына жылан өрмелеп шығып барады.
• 4Шағалалар топ болып тіршілік етеді.
• 5.Қалың өскен шөп ұзарып өседі.

• Тіршілік үшін күрестің қай формасы?

• 1

• 2

• 3

Бәсекелес ағзалардың мысалдары	Түрішілік күрес		Түраралық күрес
	Тура	Жанама	Жақын туыстас түрлер арасында	Жыртқыштық/ құрбандық	Абиоздық факторлармен
Қоян/қасқыр Қасқар/қасқыр- аналығы үшін Қасқар /түлкі Қоян/үйқоян Қайың/қайың Қайың/қарағай Қасқар/бұғы Қоян/сел(тасқ) Түлкі/қалың қар Қайың/орман өрті

Өсімдіктерде болатын түрішілік жанама күрес	Өсімдіктерде болатын түраралық күрес
1. 2. 3. 4.	1. 2. 3. 4.

• Үйге тапсырма

• § 18-19

• Сабаққа жақсы
• қатысқандарыңызға
• рахмет!

• Биология пәні мұғалімі:Қожамсейтова Айнагул Ахатовна

жүктеу 15,23 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: