Трансформатор оқшауламасының жағдайын бақылау

478 
Егер металл өткізгіш тіліміне тұрақты кернеуді жалғаса, кейін – әрекет 
ету мәні бірдей айнымалы кернеуді жалғаса
, онда белгілі бір жағдайдағы 
энергия шығындары бірдей болады, яғни Р~ 
= Р
—
.
Ал диэлектриктегі энергия шығындары айнымалы кернеу кезінде 
тұрақты кернеу кезіндегі энергия шығындарынан айтарлықтай үлкен 
болады, яғни Р~ » Р 
Диэлектрлік шығындар ретінде оған электр өрісі әсер еткен кезде 
диэлектрикте уақыт бірлігінде таралатын және оның қызуын 
тудыратын энергияны атайды. 
Тұрақты кернеу 
U,
В, кезінде диэлектрикте жоғалтылатын активті 
қуат, Вт, Р = 
UI
формуласы бойынша анықталады
,
мұндағы I —
диэлектрик арқылы өткізгіштік тоғы, А. 
Айнымалы кернеу, В, кезінде диэлектрикте жоғалтылатын активті 
қуат, Вт, келесі формула бойынша анықталады: 
Р
а
 = U
2
2πfC
tg δ, 
мұндағы f — тоқ жиілігі, Гц; С — диэлектриік (оқшаулама) 
сыйымдылығы, Ф; δ — диэлектриктің шығындар бұрышы. 
Формулада көрсетілгендей, бекітілген кернеу U, тоқ жиілігі f және 
диэлектрик сыйымдылығы С кезінде ондағы активті шығындар tg δ 
мәнінен тәуелді. 
Диэлектриктің шығындар бұрышы деп сыйымдылық тізбегіндегі 
тоқ және кернеу арасындағы ф фазалардың ығысу бұрышын 90° дейін 
толықтыратын бұрыш аталады (13.16 сур.). Мінсіз диэлектрик 
жағдайында осындай тізбектегі тоқ векторы кернеу векторын 90° 
бұрышына озып отырады; осы жағдайда δ бұрышы нөлге тең болады. 
Жылуға ауысатын, диэлектрикте таралатын қуат қаншалықты үлкен 
болса, ф фазалар ығысуының бұрышы соншалықты кем және δ 
диэлектрлік шығындар бұрышы, демек, оның tg δ функциясы да 
соншалықты үлкен. 
Жоғары санатты сұйық және қатты диэлектриктерде tg 5 = (2... 
6
) • 
10
- 4
, қалғандарында tg δ = 0,002.0,05. 
Осылайша, tg δ диэлектриктердегі энергия шығындарын 
анықтайды. 

479 
 
 «Сыйымдылық — жиілігі»әдісі
өзгеріссіз температура кезіндегі 
орамалар сыйымдылығының олар бойынша өтетін тоқ жиілігінен 
тәуелділігінде негізделген. 
Ылғалдықты бақылайтын арнайы аспапппен (ПКВ-7 немесе ПКВ-
13) 10...30 °С температурасында 2 Гц (С
2
) және 50 Гц (С
50
) тоқ жиілігі 
кезінде орамалар сыйымдылығын өлшейді. 
С
2
/
С
50
қатынасы 10 °С кезінде 1,1 аспау керек; 1,2 —20 °С кезінде 
және 1,3 —30 °С кезінде. 
«Сыйымдылық — уақыт» әдісі
тұрақты температура кезінде уақыт 
бойынша АС / 
C
сыналатын орамалар сыйымдылығының салыстырмалы 
өсімін анықтауда негізделген, бұл трансформатор оқшауламасының 
тіпті мардымсыз ылғалдануын анықтауға мүмкіндік береді. 
«Сыйымдылық 
— 
температура»әдісі
температурадан тәуелділікте 
оқшауламаның 
диэлектрлік 
тұрақтысын, 
демек, 
орамалар 
сыйымдылығын да өлшеуде негізделген. 
Ылғалданған 
оқшауламаның 
диэлектрлік 
тұрақтасына 
температураның тигізетін әсері, құрғақ оқшауламаға қарағанда, 
күштірек байқалады. Майдағы орамалардың С
гор
/ СХ
ол
қатынасының 
максималды рұқсат етілетін мәні 
1
,
1
. құрайды 
Оқшаулама параметрлерін өлшеу 10 °С төмен болмайтын оның 
температурасында және трансформатор багына май құю аяқталғаннан 
кейін кем дегенде 12 сағаттан соң жүргізіледі. 

жүктеу 9,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: