Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

Тэрбие философиясы
тұлғаның өздігінен дамуын мәдениет- 
тендіру мен элеуметгендіруді біртұтас тұргыда қарастырады. Адамның 
даралык қасиеті оның құндылық сипатын көрсетеді. Сол дарапық си- 
паты өзгелердің назарына ілініп, төңірегіндегі адамдар сол қасиеттері 
үшін оны құрметтейді. Бапаның мінезін қалыптастыру үшін ата-ана 
мен мұгапім оның жалпы дамуымен қатар, ішкі жан дүниесіне де 
күшті ықпап етуі тиіс. 
Адамның жеке тұлгапык, қасиетінің жетілуі
оның өзін-өзі құрметтеуіне, өмірде табысқа жетуіне тэрбиелейді.
Адамды педагогикалық тұргыдан табиги, әлеуметтік, тарихи, 
белсенді мүше ретінде түсінуде педагогиканың негізгі категориялары 
тэрбие, білім, оқыту, құзыретгілік жэне т.б. негізгі орын алады. Тэр- 
биенің педагогиканың категориялары қатарындагы орны - тэрбиенін 
тарихилыгынын айқындалуы, мақсаты, міндетіне, эдіс - тәсілдеріне 
сэйкес мазмүнын жүйелі қүра білу, бірізді, сабақгастықта үрпақтан- 
ұрпақка жалгасқан рухани мэдени дэстүрлер тэрбие үдерісіне жаңа- 
шыл көзқарастармен енгізе отырып, түлга бойындағы ізгілік қасиет- 
терді оның іс - әрекеті, қарым - қатынас, мінез - құлқында көрініс 
табуына багытгалады. Қазіргі танда тәрбиенің әдіснамапық негіздері 
тэрбие парадигмасына когамның дамуына байланысты өзгеріп отыра- 
тын жанашыл эдіс тәсілдерді, ұстанымдарды, тұгырларды қажет ететін 
зертгеу әрекетгерін қалыптастыру мүддесін негізге алады.
Адамның дамуындагы жэне оның тұлга ретінде қалыптасуын- 
дагы биологиялық, элеуметтік аракатынас тұжырымдамасы қалып-
Жеке тұлга 
біртұтас құрылым.
Сондықганда оны бойындағы 
барлық сапаларымен кешенді түрде қарастыру керек. Тұлганың 
ішкі
көзқарасы
тұлғаның мінез-құлық әрекетінде ашылады. Әдетте адам 
қалай тэрбиеленген болса, солай эрекет етеді. Сонымен бірге педагог 
тэрбиеленушілік ситуация тугызу эдісі
сияқты мінез-құлықты айқын- 
даудың диагностикалык тиімді тэсілін де қолданады. Ол екі міндетті 
бірлікте шешуге мүмкіндік береді: талап ететін сапалардың даму дең- 
гейін диагностикалау; осы сапаларды тэрбиелеу.
Тэрбиелеуші жағдаят - табиги немесе тэрбиеленуші эрекет ету- 
ге жэне өзінің әрекетгерінде өз бойындағы белгілі бір сапапардың 
қалыптасу деңгейін көрсетуге мэжбүр болуга эдейі жасаған жағдай.
Соңғы жылдары педагогикада проблемалық тэрбиелеуші жаг- 
дайларды жасауга көңіл бөлуде. Осылайша балалар алға қойылган 
мэселені шешуге мэжбүр, ал тәрбиеші бұл кезеңце ұжымның жэне 
оның әрбір мүшесінің қандай жағдайда болатынын айқындап, нэ- 
тижесінде тәрбиелік үрдісті дұрыс құратын болады.
Тэрбиелік бага негізіне
онын жекелеген сапалары емес, тұл- 
ғаның жалпы адамгершілік багытгылығы жатқызылуы керектігін эр- 
қашан есте сақтаган жөн.
106

Мұгалім мен оқушылар арасындагы бірлескен іс-эрекет қарым-
қатынас құралы ретінде.
Мектептегі педагогтар мен окушылар ара- 
сындағы өзара карым-катынас бүкіл когамдык, саяси, кұкықтык, мо- 
ральдык катынастарды қамтып, педагогтың басшылығымен багыты 
айқындалып, шешімін тауып отырады. Мектептегі педагогтар мен оқу- 
шылар арасындагы калыпты қарым-қатынас ізгілікті немесе басқа сөз- 
бен айтар болсақ, педагогикалық мақсатты катынастар болып аталады. 
Мұндай қарым-қатынастың орнығуы тәрбиеліктің нэтижесін көрсете- 
ді, ол оқушылардың педагогтың беделін, қүқын, тәжірибесін қүрмет- 
теп, мүмкіндігінше сондай педагогка ұқсауға еліктейді.
Мұғалім оқу үдерісінде, оқу бағдарламаларын іске асыру бары- 
сында оқушылармен өзара катынастарын нығайтады. Онда оқушы- 
лардың оқу ісіне, еңбекке оқушылармен саналы қарым-қатынасын қа- 
лыптастыру көзделеді. Мұғапім оқушылардың өзіндік қызметі мен 
белсенділігін арттырып, олардың элеуметтік тэжірибесін ізгілік негі- 
зінде дамытады. Оқушының 

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: