Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

140 
оқушының өзара әрекетінің және тәрбие нәтижелерінің арасындағы 
байланыстың болуын қарастырады. 
 
Жеке тұлға
– адамның анатомиялық-физиологиялық пісіп-же-тілуі, 
оның жүйке және психикалық жүйесінің жетілуі, сонымен бірге танымдық 
және шығармашылық іс-әрекетті, дүниетанымдық, қоғам-дық-саяси 
көзқарастарды, наным-сенімдерді байытудағы сандық және сапалық 
өзгерістердің өзара байланысу үдерісі.
 
«Жеке адам», «жеке тұлға» түсініктерінің сипаттамасы «дара-лық» 
түсінігімен толықтырылады. 
Даралық 
түсінігі бір адамды екін-шісінен 
айырып, оған өзіндік қайталанбас сән беретін жалпылық және жалқылық 
қасиеттерді білдіреді. Даралық бір адамның екіншісіне ұқ-самайтын өзіндік 
ерекшелігі мен өзгешелігін сипаттайды. Даралық, әдетте, мінез бен 
темпераменттің айрықша бітістері, шығармашылық іс-әрекет және 
қабілетінің ерекшеліктерінің өзіндік көріністерімен бөлектенеді.
Жеке тұлға даралығы 
– индивид тұлғасының және психолог-гиялық 
өзіндік ерекшелігі, қайталанбастығы, оның темпераментінен, мінез-
құлықтарынан, интеллектуалдығынан, қабілеттерінен көрініс береді.
Жеке тұлғаның әлеуметтенуі 
В.А.Соковиннің көрсеткеніндей, үш 
деңгейде жүзеге асады:
1) қоғамның жалпы индивидке ықпалы, қоғам өз байлығын және 
әлеуметтік құндылықтарын, арман-мұратын, мақсатын қарым-қатынас 
арқылы – оның «әлеуметтік ұйымдастырылған құрылымы» арқылы; 
2) жалпы қарым-қатынас үдерісінде жеке тұлғаға ықпал ету жалпы 
ақпарат құралдары арқылы ; 
3) жеке топ ішінде қоғамға ықпал ету қарым-қатынасы арқылы; 
Кіші топта қарым-қатынас әрбір индивидтің шығармашылық өсуіне 
қосымша мүмкіндіктер жасайды. Мысалы, өз идеяларын, көз-қарастарын 
әсерлерін тексеруге; өзін-өзі түсінуге, өз жетістіктерін бағалауға және 
қателіктерін түсінуге көмектеседі. 
Қазіргі таңда тәрбиенің негізі басты бағыты – тұлғаны қалып-тастыру. 
Тұлғаны қалыптастыру-үздіксіз жүргізілетін педагогика-лық үдеріс. Адам 
кәсіби мамандық иесі, оған дайындық барысында, мамандыққа сай білімін 
жалғастырғанда 
бірге 
жүреді. 
Тұлға 
дегені-мізге 
философиялық, 
педагогикалық, психологиялық ғылымы тұрғы-сынан жан-жақты зерттеу 
жүргізіліп, әр қырынан өздерінің анықта-малық тұжырымын береді. Тұлға – 
ерік-жігерінің іске асуы, өз ойын еркін іске асырудың дайындығы және оның 
іске асуының нәтижесі. Ерік-жігертетігідегеніміз- адамның өзіне тән жеке 
бас қасиет-терін іске асыруы.Тұлға дегеніміз – сезімнің, әсердің ішкі күшінің 
- сүйініштің бойға жинақтаған көрінісі. 
 
Шынайы патриот тұлға – жалпы адамзаттық құндылықтардың негізін 
салушы және таратушы (С.Л.Рубинштейн). 
Жан-жақты мәдениетті тұлға деп өз мәдениетіне де, өзге мәде-ниетке 
де тәнті адам деп танимыз. Төл мәдениетті терең білу оған басқа 

141 
мәдениеттерге қызығушылыққа іргетас қаласа, көп мәдениетті білу өз 
мәдениетін мақтан тұтуға негіз салады.

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: