Таќырып 1 Экономикалыќ талдаудыѕ заты, міндеттері жјне тїрлері

Таблица 12 - Өнімнің даму планының орындалуын талдау.

1. 
   Қандай мақсатпен өндірілу көлемінің және өнімнің дамуының базистік және цептік өсу темпін есептейді?
   
2. 
   Өнімнің шығарылуы және оның дамуының анализі кезіндегі құрылымдық қозғалулар нені білдіреді?
   
3. 
   Өнімнің өндірілу көлеміне құрылымдық қозғалулардың әсер етуін анықтауға қандай әдістер қолданылады?
   
4. 
   Пайда мен табысқа өнім сапасының өзгеруінің әсер ету дәрежесі қалай анықталады?
   
5. 
   Шығарылу көлеміне өнімнің сорттылығының әсер етуін талдау кезінде қандай қабылдау колданылады?
   
6. 
   Өнімнің шығарылу ритмділігі қандай көрсеткіштермен бағаланады?
   
7. 
   Аса жеткізілмеген өнімнің және сұранысы жоқ өнімнің тәуекелдері нені білдіреді?
   
8. 
   Өнімнің даму көлеміне әсер ететін негізгі факторларды атаңыз.
   

Кәсіпорынның сыртқы және ішкі орталарының факторларын жіктеу.

1. 
   Кәсіпорынның маркетингтік қызметінің талдануының методикасы.
   
2. 
   Маркетингтік талдаудың негізгі кезеңдері.
   
3. 
   Кәсіпорынның ішкі және сыртқы ортасының талдануы.
   
4. 
   Нарықтық конъюнктураның талдануы.
   
5. 
   Өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің талдануы.
   

Таблица 1 – «ЕЭК» АҚ-дағы негізгі қорлардың қозғалысының балансы

Таблица 2 – Құрал-жабдықтардың мөлшерлік (возрастной) құрамының талдануы

Таблица 3 - Кәсіпорынның құрал-жабдықтармен қамтамасыз етілуінің және оның қолданылуының талдануы

1. 
   Негізгі қорлар қандай топтарға жіетеледі?
   
2. 
   Негізгі құралдармен кәсіпорынның қамтамасыз етілу бағасын қалай өткізеді?
   
3. 
   Негізгі қорлардың жаңару коэффицентін не мінездейді?
   
4. 
   Техниканың жаңаруын талдағанда қандай көрсеткіш есептеледі?
   
5. 
   Негізгі құралдардың шығып кету коэффицентін қандай мақсатпен есептейді?
   
6. 
   Негізгі қорлардың техникалық жағдайын қандай көрсеткіш мінездейді?
   
7. 
   Құрал-жабдықтың жастық жағдайын талдаған кезде нені анықтайды?
   
8. 
   Негізгі құралдардың қолданылу эффектілігін талдағанда қандай экономикалық көрсеткіштер есептеледі?
   
9. 
   Негізгі құралдардың фондоқайтару деңгейіне қандай негізгі факторлар әсер етеді?
   
10. 
    Фондоқайтарудың факторлық талдауында қандай әдіс қолданылады?
    
11. 
    Құрал-жабдықтарды қолданудың экстенсивті талдауының мақсаты қандай?
    
12. 
    Құрал-жабдықтарды қолданудың интенсивтілігі қандай көрсеткіштермен есептеледі?
    
13. 
    Өндірістік қуатты талдаудың
    

Таблица 2. Материалдарды қолдануды талдау

1. Динамикта кәсіпорында бары , құрам және өнеркәсіпті - өндіріс қызметші құрылымын 1. талдау . Шығаруларды істеңіздер .

Кесте 1 - Кәсіпорынның жұмысшылар құрамы мен саны

Кесте 2 - ЖШС- дағы 2006 жылға қызметкерлер қозғалысы мен бары

Жұмысшы күші қозғалыстары , жыл соңысына саны, орта тізімдік қызметші саны көрсеткіштерді анықтаңыздар , сонымен қатар тұрақтылық, аққыштықтың және құрам алмастырушылығының коэффициенттерін анықтаңыз. Еңбек қорларының талдауын жаса.

Абсолютті айырмалардың есептеу әдісімен уақыттардың жұмысшы қор өзгертуіне факторлардың ықпалын жасау дәрежесісеп-қисабын асау .

Уақыттың жұмысшы қор өзгертуіне құрылысты жылжулардың ықпалын жасау талдауы

Кесте 6 - Шыққан мәліметтер

Абсолютті есептеудің айырмашылықтары әдісімен факторлардың ықпалын есептеу жүргізіңіз.

1. «Жұмыс күші» термині нені білдіреді?

2. Қызметшілер құрылымына анықтама бер?

3. ППП қандай категорияларға бөлінеді?

4. Жұмыс күшінің талдауы кезінде қандай көрсеткіштер есептеледі?

5. Қандай мақсатпен неткен жұмыстардың жұмыс және орташа тарифтiк разрядты орташа тарифтiк разрядын салыстырмалы талдау жүргiзiледi ?

6. Бар болу және қызметшiлердің динамикасының талдауының тізбегі қандай?

7. Кәсіпорынның еңбек ресурстарының талдауының мақсаты қандай?

8. Профессионалды – квалификацияланған деңгей талдауы кезінде қандай әдіс қолданылады?

9. Жұмыс уақытын қолдану анализін қандай тізбекпен жасайды?

10. Жұмыс өнімділігінің деңгейін қандай көрсеткіштер сипаттайды?
Тақырып 10. Өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құны талдауы
Мақсат : өнімнің өзндік құны талдауы әдістемесін зерттеу, шығындардың бөліну принциптері тұрақты және өзгергіштерді; туындатылған шығындардың жалпы сома өзгертуіне факторлардың ықпалын жасау дәрежесін дәлелдеу және анықтауға үйрету; элементтермен өндіріске шығындардың құрылым есеп - қисабы өткізуге үйрету; мөлшерлер анықтауға үйрету және туындатылған өнім 1 теңгесіне шығындардың динамикасына және үнемділіктің олардың резервтер табу; алынған нәтижелерді талдап қорыту және талдауға үйрету; аналитикалық есеп - қисаптармен шығарулар және ұсыныстар тұжырымдау.
Тапсырма 1. Берілген кесте1бойынша іске асырылған өнімнің өзіндік құнының өзгеруі және өткізілген өнім көмек көрсету көрсеткіштерінің динамикасын анықтау.

Кесте 1 - Өткізілген өнімнің өзіндік құнының динамикасын талдау

1. Өндіріске шығындардың құрылым талдауы ұсынады:

A) Өнім бөлек түрлерінің өзіндік құн анықтамасы;

B) Туындатылған өнім 1 теңгесіне шығындардың есеп - қисабы;

C) Жалпы шығындардың сомасындағы бөлек элементтерінің меншікті салмақты анықтау

D) Босатылған өнімнің өзіндік құны өзгеруіне факторлардың ықпалын жасау анықтамалары;

E) Есеп беру және негізді дәуір өнімі бөлек түрлерінің өзіндік құнын салыстыруы.

2. Қосымша шығындардың нормалауы:

A) олардың есепке алуы бiр iзге салады;

B) шығындарға нормадан тысты шығынды апаруға мүмкiндiк бередi;

C) нормативтiк шамасы және нақты шығындардың арасындағы оң айырмашылық пайдамен санауға мүмкiндiк бередi;

D) шұғыл есептер әдісі болып табылады;

E) барлық жауатар дұрыс.

3. Ереже : «кәсiпорындар әрбiр құрылымдық бiрлiктi шығындар немесе қай оларында жауап бере алатын және тексередi тұжырымдамада жұмыс iстеген табыстар тек қана солдарды салмақ салады :

A) әкiмшiлiк құқықтар;

B) трансакциялық шығындардың есепке алуы;

C) орталықтардың жауапкершiлiктерi;

D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);

E) C және D жауаптары дұрыс.

4. Аса қойылған нормалардың барлық шығындары жазалы тұлғаларға жатуы және есепте ешқашан қосуы керек әдiске жат бұл ереженiң шығын шағылатын :

A) қатты әкiмдiк етулер;

B) табиғи шығындардың есепке алуы (Standard Costs);

C) өндiрiстiң процессiндегi экономикалық рөлдiң шығындардың классификациялары;

D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);

E) A және B жауаптары дұрыс.

5. ...Тек қана айнымалы шығындар әдiске жат бұл ереже сатылған өнiмнiң өзiндiк құндарын қалыптастырады :

A) традициондық АФХД;

B) табиғи шығындардың есепке алуы (Standard Costs);

C) өндiрiстiң процессiнде қатысу бойынша шығындардың классификациялары;

D) шығындардың есепке алуды түзуi (Direct Costing);

E) А және Dтары дұрыс

6. Кәсiпорынды өндiрiстiң ұйымдары үшiн 100000 теңге құнмен 80000 теңге және программалық қамтамасыз ету құнмен компьютер алған. Есепшi бұл шығындардың есепке алуында жатуы керек :

A) 80000 теңге - тұрақты шығындарға, 100000 теңге - айнымалы шығындарға;

B) 180 000 теңге тұрақты шығындарға;

C) 180 000 тенге ауыспалы шығындарға;

D) 100000 теңге - тұрақты шығындарға, 80000 теңге - айнымалы шығындарға;

E) дұрас жауап жоқ.

7. Жалпылауыш көрсеткiш өнiмнiң өзiндiк құны болып табылады:

A) өндiрiске шығындарының ортақ сомасы;

B) мерзiмнiң шығындары;

C) өндiрiстiң қызмет көрсетуi бойынша шығындар

D) көлiк шығындары;

E) мерзім шығындары, көлік шығындары..
Бақылау сұрақтары:

1.Өнім өндірісіне шығындардың жалпы сомасы деген не?

2.Өнім түрлеріне , шығындардың жатқызу тәсіліне , калькуляция мақалаларымен 3.көрінуіне байланысты шығындардың топтастырыңыз.

4.Өнімнің өзіндік құнына әсер етушілер ішкі және сыртқы факторларды атаңыздар.

5.Өнімнің өзіндік құны факторлық талдауына қандай әдіс қолданылады?

6.Қандай резервтерді өзіндік құн төмендеулерді атай алаcыздар?

7.Шығындармен басқару мақсаттары неде айтылады?
Тақырып 11. Қаржылық нәтижелердің анализі

Мақсат : кәсіпорын қызметі қаражаттық нәтижелерінің талдау әдістемесіне үйрету ; аналитикалық есеп - қисаптардың өткізуі жалпы және таза табыс анықтамасымен, өнім рентабелділігі көрсеткіштерінің, өндірістер, капиталдың; кәсіпорын табыстылығы көрсеткіштерінің анықтамасы , - ақшалы құралдардың таза құйылу базасында ; шығарулардың формулировка және ұсыныстар беру.

А)-50 мың теңге

В)-120 мың теңге

С)100,4 мың теңге

Е)0 мың теңге .

A) 0,51 теңге ;

B) 1,06 теңгеге
C) 1,98 теңге
D) 1,03 теңге
E) 66345 тыс . теңге
17.Өнім бірлігіне және барлық шығару көлемінің мөлшеріне маржинал табысты анықтаңыздар, егер бұйым бағасы - санын 4,9 мың теңге, бірлігіне кеткен өзгермелі шығындар -2,76 мың теңге, , босатылған бұйымдар саны 1100 дананы құрастырса.

A) 2,14;2354

B) 2,46;2706
C) 4.9;5390
D) 2,76;3036
E) 2,14;5390
18. егер тұрақты шығындар және өнім орындауының табыс күтілетін мөлшері белгілі болса, онда маржиналды табыстың пайыздағы минималды деңгейі пайдаға деген қатынасы қандай формуламен анықталады:

A) d в % к Д^N = С/ Д^N * 100

B) d = Д^N/C *100
C) Δq = С/ (p - v)
D) p = v/ (1 – d/p)
E) P = C + vq/q.
Бақылау сұрақтары:

1.Кәсіпорын табысының экономикалық категориялар роетінде қандай маңызы бар?

2.Кәсіпорын табыстарының түрлерін атаңыздар.

3.Қандай қаражаттық есептілікте кәсіпорын жұмыстарының қаражаттық нәтижелері сипатталады?

4. Өнімнің сатуындағы табысы немен сипатталады?

5.Кәсіпорынның жалпы пайдасы қалай?

6. Кәсіпорынның жалпы пайдасына қандай факторлар әсер етеді және олардың дәрежесін анықтау?

7.Рентабелділік өзімен не ұсынады?

8.Рентабелділік көрсеткіштерін атап шығыңыздар.

9. Ақшалы құралдардың таза құйылуы өзімен не ұсынады?

10.Кәсіпорын банкроттық анықтамасын беріңіз.

11.Кәсіпорын банкроттықтың диагностика әдістерін атаңыздар.

Мақсаты: бухгалтерлік теңдіктің тік және горизонтальдық анализ өткізу әдістемеін зерттеу; өтімшілік көрсеткіштерінің анализі, кәсіпорынның төлеу қабілетін; аналитикалық есеп-қисаптар өндіруге үйрену және төлеу құралдардың арту жолдарын анықтау; кәсіпорын банкроттықтары ықтималдық талдау өткізулері әдістемені зерттеу; аналитикалық есеп-қисаптар өндіруге үйрену; қаражаттық есептілік дағдылар - түрлеріне ие болу.

1 Кесте Төлеу құралдардың барының және түсуінің салыстырмасы.

1. Қаржылық талдаудың қандай негізгі әдістерін білесіздер?

2. Бухгалтерлік баланстың горизонталдық талдауы не ұсынады ?

3. Тік талдаудың маңызы неде?

4.Бухгалтерлік балансының активіне мінездеме беріңіз .

5. Валюта балансы не ұсынады?

6. Тренд дегеніміз не?

7. Салыстырма анализ қандай мақсатпен өткізіледі?

8. Нәтижелі көрсеткішке қандай анализдің көмегімен әртүрлі факторлардың әсер етуі анықталады?

9. Баланс активтерінің құру меншікті және тартылған қайнарларын атаңыздар?

10.Меншікті айнылмалы капитал барысын қандай көрсеткіште мінездеме береді?

11. Меншікті айнылмалы капиталдың мөлшері қалай есептеленеді?

12.Кәсіпорынның тәуелділіксіздігін не сипаттайды?


Негізгі әдебиеттер

1. 
   Назарбаев Н.А. Казахстан – 2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев. Послание Президента страны народу Казахстана.
   

3.Дюсембаев К.Ш. Анализ финансового положения предприятия: Учебное пособие.- Алматы: Экономика, 1998.

4.Дюсембаем К.Ш., Егембердинова С.К., Дюсембаева З.К. «Аудит и анализ финансовой отчетности. А., 1999.

5«Анализ хозяйственной деятельности в промышленности» Под ред. В.В.Стражева. Минск, 1999.

6Г.В.Савицкая «Анализ хозяйственной деятельности предприятия». Минск, 2000.

7«Экономический анализ: ситуации, тесты, примеры, задачи, выбор оптимальных решений, финансовое прогнозирование» Под ред. проф. М.И.Баканова и проф. А.Д. Шеремет. М., 1999.

8Эрик Хелферт. Техника финансового анализа, М, 1996

9Хонгрен Ч.Т., Фостер Дж. Бухгалтерский учет: управленческий аспект:Пер. с англ./Под ред. Я.В. Соколова. - М.: Финансы и статистика, 2003.

10Ковалев В.В. Финансовый анализ: методы и процедуры. М., 2001 год

11Кравченко Л.И. Анализ хозяйственной деятельности в торговле. Минск, 1995

12.Прыкина Л.В. Экономический анализ предприятия. М., 2001.

13.Справочник по функционально-стоимостному анализу, М, 1998

14.А.Д.Шеремет, Е. В.Негашев «Методика финансового анализа». Учебное пособие, М., 1999.

15Чучелов Е.А., Бессонов Н.И. Приемы экономического анализа, 1998.

17.Русак Н.А. Анализ финансового положения предприятия. Учебник «Анализ хозяйственной деятельности в промышленности». Под общ.ред. В.И.Стражева. Минск: Вышэйная школа, 1995.

18.Крейнина М. Н. Анализ финансового состояния и инвестиционной привлекательности акционерных обществ в промышленности, строительстве и торговле. М.: АО «ДИС», «МВ - Центр», 1994.

19.Ковалев А.И., Привалов В.П. Анализ финансового состояния предприятия. М.: Центр экономики и маркетинга, 1995.

20.О бухгалтерском учете. Указ Президента РК, имеющий силу Закона, от 26 декабря 1995 г., № 2732.

21.Стандарты бухгалтерского учета. Национальная комиссия РК. А., 1996.

22.Методические рекомендации по составлению финансовой отчетности. Утверждены директором Департамента методологии бухгалтерского учета и аудита. Министерства финансов РК 21.05.97, №7 (Бюллетень бухгалтера, 1997, № 29)

23.О банкротстве. Закон РК от 07.04.95, № 2173

2. Ефимова О.В. Как анализировать финансовое положение предприятия (практическое пособие). «Бизнес-школа», Интел-Синтез, 1994.

3. Клейнер Г.Б., Петросян Д.С. Оценка финансового состояния предприятия. Финансовые и бухгалтерские консультации. Контакт. Инвест Фонд, 1994.

4. Правила краткосрочного кредитования экономики РК. Утверждены Правлением Национального банка РК от 11 февраля 1994 г. № 1 (Бюллетень бухгалтера, 1994, № 4 (5) ). Справочная серия.