Тақырыбы: ботаниканың даму тарихы дәріс жоспары

Өсімдіктер дүниесін қорғау

жүктеу 35,71 Kb.

бет	3/3
Дата	25.10.2023
өлшемі	35,71 Kb.
	#44035

1 2 3

Тақырыбы ботаниканың даму тарихы дәріс жоспары-emirsaba.org

Өсімдіктер дүниесін қорғау

Бізді қоршап тұрған табиғат географиялық орта тірі және өлі табиғат элементтерін қамтиды. Тірі табиғат элементтеріне: адам баласы, жануарлар, өсімдіктер, ал өлі табиғатқа: ауа, су, жарық, жылу және т.б. жатады. Табиғаттың бұл аталған элементтері бір-бірімен тығыз байланысты. Өлі табиғат тірі табиғаттың тіршілік ететін ортасы. Мысалы, жердің катты қабатының (литосфера) үгілуінен өсімдіктің негізгі өсу орны (субстраты) болып табылатын топырақ жамылғысы түзіледі. Бұдан өсімдік су және еріген минералдық заттарды қабылдайды. Ауа қабаттарының (атмосфера) тіршілікке қолайлысы тропосфера қабаты. Өсімдіктер ауадан 0₂ қабылдап, онымен тыныс алса, С0₂ органикалық қосылыстар түзудің шикі заты ретінде бойына сіңіреді.

Өсімдіктер тіршілік әрекеттерінің барысыңда өзін қоршап тұрған ортаға әсер етеді. Оның бастысы - өсімдіктердің басым көпшілігі (бөлігі) органикалық емес заттардан органикалық заттар түзуі. Органикалық заттар түзу барысында өсімдіктер ауадан С0₂ қабылдап, ауа құрамын тазартады, ал 0₂ бөліп шығарып, ауадағы оттегінің қорын толықтырып отырады. Сол сияқты өсімдіктердің жер бетіндегі және жер астындағы бөліктерінін жылма-жыл түсіп, жер қыртысында жинақталып шіруінен топырақ жамылғысы қалыптасып, оның құнарлығы артады.
Табиғаттың тірі элементтері орналасқан қабаты биосфера деп аталады. Жер бетіңдегі тірі организмдердің тіршілік әрекеттері осы қабатта өтеді.
Биосфераны қорғаудың басты максаттарының бірі, оны ғылыми-техникалык прогрестің зиянды әсерінен сақтау. Қазіргі кезде техникалық прогрестің әсері тимеген бірде-бір жер жоқ, өсімдіктер жамылғысының көптеген типтері қайта қалпына келмейтіндей өзгерді.
Табиғаттың тиімді пайдаланудың негізі - биологиялық тепе- тендікті сақтау, оның зандылығын бұзбау.
Табиғатты қорғауда күрделі және негізгі мәселенің бірі — планетаның өсімдіктер жамылғысын, сирек және жойылып бара жатқан өсімдік түрлерін қорғау. Табиғатты қорғау мақсатыңда жүзеге асырылған шараларға: қорықтар, мемлекеттік заказниктер, табиғат ескерткіштері, қорықтағы зоналар (жер) және табиғи ұлттық саябақтарды (парк) ұйымдастыру жатады. Бүгінгі танда Қазакстанда 7 қорық, 62 заказниктер бар, оның 42-сі зоологиялық, 18-і ботаникалық, бір ботаника-геологиялык, бір геологиялық.Табиғат ескерткіші - 24. Сол сияқты қорықтағы зона мен ұлттық парктер бар.
Қорықтар мен заказниктердің болуы барлық сирек кездесетін өсімдіктерді қорғай алмайды. Өйткені, бұл өсімдіктер шашыраңқы орналасқан. Сондықтан барлығымыздың міңдетіміз - тек сирек кездесетін өсімдіктерді ғана емес, жиі өсіп, кең таралған, бірақ әсемдігі, әр түрлі ауруларға шипалығы үшін т.б. мақсаттарға кең түрде қолданылатын өсімдіктерді көпшіліктің жаппай жинауынан шектеу. Осы тұрғыдан алғаңда жастарға экологиялық білім мен тәрбие берудің мәні зор.
Әрбір азамат жалпы халықтық табиғат корғауды өз мүддесі, азаматтық борышы деп санауы керек.
http://emirsaba.org

жүктеу 35,71 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3