Теодолиттік жүрістер тұйықталған, тұйықталмаған және бір жағы байланыстырылған болуы мүмкін. Тұйықталған теодолиттік жүріс,әдетте, геодезиялық негіздеудің пунктіне байланысқан тұйық көпбұрыш түрінде болады. Тұйықталмаған жүрістер басы мен аяғында геодезиялық негіздеудің координаталары белгілі пункттеріне тірелуі тиіс. Бір шеті геодезиялық негіздеудің пунктіне байланыстырылып, ал екінші шеті еркін қалса бұл жүріс бір жағы байланыстырылған жүріс деп аталады.
Теодолиттік жүрістерді жүргізу кезінде мына жұмыстар істеледі:
– теодолиттік жүрістердің бұрылу нүктелерін қазықшамен, шегемен, үлкен шегемен, металл трубалармен және бағаналармен бекітеді, олардың жанындағы белгілерде нүкте нөмірлері, жұмысты жүргізіп отырған мекеме аты мен орындалған жылы көрсетіледі.
‒ бұрыштарды Т15, T30, 2T30 және т.б техникалық теодолиттердің көмегімен бір толық тәсілдер жолымен 30´´ дәлдікпен өлшейді. Теодолитті орнату нүктесінің үстіне дәлдігі (5-10) мм қателікпен центрлейді. Нысаналау кезінде дүрбіні қаданың көрініп тұрған ең төмен бөлігіне бағыттайды, қабырғаның көлбеулік бұрыштары ν ≥ ± 2º болса, онда олардың горизонталь ұзындықтарын есептеп шығарады. Горизонталь бұрыштарды бір толық тәсілдер жолымен өлшегенде жартылай тәсілдер арасында лимбаның орнын 90º-қа ауыстырылады;
– сызықтың ұзындықтарын 20 м‒лік өлшеуіш лентамен немесе рулеткамен тура және кері бағытта өлшейді: өлшеудің екі нәтижесін және олардың орта мәнін арнайы дайындалған журналға жазады. Әрбір қабырғаның екі реи өлшеген ұзындығының арасындағы айырмашылығы 1- разрядты жүрістерде ұзындық 1:2000-нан, ал 2 – разрядты жүрістерде – 1:1000 – нан аспауы керек.
Теодолиттік түсірістің мәліметтері бойынша планды жасау планшетте қабырғалары 10 см квадрат координаталар торын салудан басталады. Планшетке көлемі 60x60 см-дей жоғары сапалы фанера немесе аллюминий табағы алынып, оған сызба қағазы жапсырылады. Координаталар торы координатографтың немесе Ф.В. Дробышев сызғышының көмегімен құрылады.
Дробышев сызғышымен координаталар торын салу қағаз бетіне 50x50 см (50²+50²=70,71²) квадратын, немесе қабырғалары 30,40 және 50 см (30²+40²=50²), не тиісінше 60,80 және 100 см (60²+80²=100²) үшбұрышты көшіріп түсіруден тұрады; мұнын өзі Дробышев сызғышының өлшеміне байланысты болады.
Достарыңызбен бөлісу: |