Жеңілдетілген декларация салық төлеушінің мекенжайы бойынша орналасқан салық органына есептік салықтық кезеңінен кейінгі келесі екінші айдың 15-інен кешіктірмей ұсынылады

Жеңілдетілген декларация салық төлеушінің мекенжайы бойынша орналасқан салық органына есептік салықтық кезеңінен кейінгі келесі екінші айдың 15-інен кешіктірмей ұсынылады.

Бюджетке салықтар есептік салықтық кезеңнен кейінгі екінші айдың 25-інен кешіктірмей төленеді.

Әдебиеттер: 1

Шаруа немесе фермер қожалықтары үшін арнаулы салық режимі бірыңғай жер салығын төлеу негізінде бюджетпен есеп айырысудың ерекше тәртібін көздейді және акцизделетін өнімдерді өндіру, қайта өңдеу және өткізу жөніндегі қызметті қоспағанда, ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру, өзі өндірген ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және оны өткізу жөніндегі шаруа немесе фермер қожалықтарының қызметіне қолданылады.

Жеке меншік құқығындағы және (немесе) жер пайдалану құқығындағы (қайталап жер пайдалану құқығын қоса алғанда) жер учаскелері болған кезде, шаруа немесе фермер қожалықтарына арнаулы салық режимін қолдану құқығы беріледі.

Күнтізбелік жыл бірыңғай жер салығы бойынша салық кезеңі болып табылады.

Шаруа немесе фермер қожалықтары арнаулы салық режимiн қолдану үшiн осы режим қолданылған бiрiншi жылдың 20 ақпанынан кешiктiрмей жер учаскесiнiң орналасқан жерi бойынша салық органына салықтық өтiнiштi табыс етедi.

Аталған мерзiмде салықтық өтiнiштi табыс етпеуi, салық төлеушiнiң бюджетпен есеп айырысуды жалпыға бiрдей белгiленген тәртiппен жүзеге асыруға келiсiмi деп есептеледi.

Осы бапта өзгеше белгiленбесе, таңдап алынған салық салу режимi салық кезеңi iшiнде өзгертуге жатпайды.

Салықтық өтiнiшпен бiр мезгiлде мынадай құжаттардың:

1) нотариат куәландырған немесе селолық (кенттiк) атқарушы органдар куәландырған жер учаскелерiне құқық белгiлеу, сәйкестендiру құжаттарының;

2) жер ресурстарын басқару жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган берген, нотариат куәландырған немесе селолық (кенттiк) атқарушы органдар куәландырған жер учаскелерiнiң бағаланатын құнын айқындайтын актiлердiң көшiрмелерi табыс етiледi.

Акт болмаған жағдайда, жер учаскелерiнiң бағаланатын құны жер ресурстарын басқару жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган берген деректер бойынша 1 гектар жердiң аудан бойынша орташа бағалау құны негiзге алына отырып айқындалады.

20 ақпаннан кейiн құрылған шаруа немесе фермер қожалықтары дара кәсiпкердi мемлекеттiк тiркеу туралы куәлiк алғаннан кейiн отыз жұмыс күнiнен кешiктiрмей салық органына арнаулы салық режимiн қолдану құқығына салықтық өтiнiштi табыс етедi.

20 ақпаннан кейiн басқа әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң аумағындағы жер учаскесiне құқық туындаған жағдайда, шаруа немесе фермер қожалығы осы жер учаскесiнiң орналасқан жерi бойынша тiркеу есебiне қойылған кезден бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде салық органына арнаулы салық режимiн қолдану құқығына салықтық өтiнiштi табыс етедi.

Осы арнаулы салық режимi қолданылмайтын қызмет түрлерiн жүзеге асыратын салық төлеушiде 20 ақпаннан кейiн жер учаскесiне құқық туындаған жағдайда, арнаулы салық режимiн қолдану құқығына салықтық өтiнiш салық органына осы жер учаскесiнiң орналасқан жерi бойынша тiркеу есебiне қойылған кезден бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде табыс етiледi.

Әдебиеттер:1

Жоспар:

2. ҚҚС бойынша есепке тұру

3. ҚҚС бойынша есептен алып тастау

1. Ұлттық салық салу жүйесінде қосылған құн салығының алатын орны ерекше. Мемлекеттік бюджеттің табыс бөлігінің негізгі қайнар көзі ретінде өндірістің және тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің айналымының барлық кезеңдерінде қосылған құнның нақты бөлігін бюджетке алыну нысаны ретінде болып табылады. Бюджетке төленуге тиісті қосылған құн салығы өткізілген тауарлар, жұмыстар мен қызметтер үшін есептелген ҚҚС сомалары мен сатып алынған тауарлар, көрсетілген қызметтер мен орындалған жұмыстар үшін төлнуге тиісті сомалар арасындағы айырмасы.

Қосылған құн салығы салықсалу жүйесінде жанама салықтарға жатқызылады, яғни тауарлар, жұмыстар мен қызметтердің бағасына еңгізу жолымен алынытан салық.

ҚҚС төлеушілері:

1) Қазақстан Республикасында қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне тұрған мынадай тұлғалар:

1. 
   дара кәсiпкерлер;
   
2. 
   мемлекеттiк мекемелердi қоспағанда, резидент заңды тұлғалар;
   
3. 
   қызметiн Қазақстан Республикасында филиал, өкілдік арқылы жүзеге асыратын резидент еместер;
   
4. 
   сенімгерлікпен басқару құрылтайшыларымен не сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушылармен сенімгерлікпен басқару шарттары бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша айналымды жүзеге асыратын сенімгерлікпен басқарушылар;
   

Қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қою Салық Кодекстің 568, 569-баптарына сәйкес жүргізіледі.

Салық салу объектілері

1) салық салынатын айналым;

2) салық салынатын импорт қосылған құн салығы салынатын объектілер болып табылады.

Тауарларды өткізу бойынша айналым:

1) тауарға меншік құқығын беруді, оның ішінде:

2) тауарды бөліп-бөліп төлеу шартымен тиеп-жөнелтуді;

3) мүлікті қаржы лизингіне беруді;

4) тауарды комиссия шарты бойынша тиеп-жөнелтуді;

5) кепіл берушінің кепілге берілген мүлікті (тауарды) борыштың төленбеуі жағдайында беруін;

6) бұрын экспорт режимінде шығарылған тауарды кері импорт режимінде қайтаруды білдіреді.

Жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша айналым жұмыстарды кез келген орындауды немесе көрсетілетін қызметтерді, оның ішінде өтеусіз орындауды (көрсетуді), сондай-ақ тауарды өткізуден ерекшеленетін, сыйақы үшін кез келген қызметті, оның ішінде:

1) мүліктік жалдау шарттары бойынша мүлікті уақытша иелікке және пайдалануға беруді;

2) зияткерлік меншік объектілеріне құқықтар беруді;

3) жұмыс берушінің қызметкерге жалақы есебінен жұмыстарды орындауын, қызметтер көрсетуін;

4) аванстарды және айыппұл санкцияларын қоспағанда, тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізумен байланысты талап ету құқықтарын беруді;

5) сыйақы үшін кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім беруді білдіреді.

Мыналар:

1) мүлікті жарғылық капиталға салым ретінде беру;

2) жарғылық капиталға салым ретінде алынған мүлікті қайтару;

3) бiрлiгiнiң құны тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептiк көрсеткiштің 2 еселенген мөлшерінен аспайтын тауарды жарнамалық мақсатта өтеусіз беру не сыйлау;

4) тапсырысшының мердігерге дайын өнімді мердігердің дайындауы, ұқсатуы, құрастыруы (монтаждауы, орнатуы), жөндеуі және (немесе) объектілер салуы үшін алыс-беріс тауарларын тиеп-жөнелтуі;

5) қайтарылатын ыдысты тиеп-жөнелту;

6) бұрын экспорт режимiнде шығарылған тауарды керi импорт режимiнде қайтаруды қоспағанда, тауарды қайтару;

7) шартта белгiленген талаптар мен мерзiмдерде қайта алып келуге жататын тауарларды көрмелер, басқа да мәдени және спорт шараларын өткiзу үшiн Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерге әкету, егер бұл Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес «Тауарларды уақытша әкету» кеден режимiмен ресiмделсе т.б.

Салық салынбайтын айналым

• 
  Салық Кодекске сәйкес қосылған құн салығынан босатылған;
  
• 
  өткізу орны Қазақстан Республикасы болып табылмайтын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткізу бойынша айналым салық салынбайтын айналым болып табылады.
  

Қосылған құн салығын төлеуші тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді өткiзу бойынша айналымдарды жүзеге асырған кезде, шот-фактураны ресімдеуге мiндеттi.

Қосылған құн салығын төлеуші шот-фактурада:

• 
  қосылған құн салығы салынатын айналымдар бойынша – қосылған құн салығының сомасын;
  
• 
  қосылған құн салығынан босатылған айналымдар бойынша «ҚҚС-сыз» белгісін көрсетеді.
  

Есепке жатқызылатын қосылған құн салығы сомасының Салық Кодекстің 273, 274-баптарында белгіленген тәртіппен есепті салық кезеңінің аяғында декларация бойынша өсу қорытындысымен қалыптасқан есептелген салық сомасынан асып түсуі;

Айналым мақсатында пайдаланылмайтын, нөлдік ставка бойынша салық салынатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға байланысты қалыптасқан, қосылған құн салығының асып түсуін қайтару:

• 
  тауарлар импорты кезінде төленген;
  
• 
  Қазақстан Республикасында қосылған құн салығын төлеуші болып табылмайтын және қызметін филиал, өкілдік арқылы жүзеге асырмайтын резидент еместен салық Кодекстің 241-бабына сәйкес жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде төленген;
  
• 
  қосылған құн салығының асып түсуін қайтару туралы талап көрсетіле отырып, қосылған құн салығы жөніндегі декларация табыс етілген салық кезеңінің соңындағы пайдалануға берілетін негізгі құралдар, жылжымайтын мүлікке инвестициялар, сатып алынған биологиялық активтер бойынша есепке жатқызылған қосылған құн салығының сомасы шегінде жүргізіледі.
  

2009 жылғы 1 қаңтарға дейін сатып алынған тауарлар, жұмыстар, көрсетілетін қызметтер бойынша қалыптасқан, қосылған құн салығының асып кетуі, нөлдік ставка бойынша салық салынатын айналымдар мақсатында пайдаланылған немесе пайдаланылатын тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге байланысты қалыптасқан асып түсуді қоспағанда, бюджеттен қайтарылуға жатпайды.

Есепті салық кезеңінің соңында өсетін қорытындылар декларациясы бойынша қалыптасқан, есептелген салық сомасынан есепке жатқызылатын қосылған құн салығы сомасының асып кетуі нөлдік ставка бойынша салынатын айналымдар бойынша, егер бір мезгілде мынадай талаптар орындалса:

• 
  қосылған құн салығын төлеуші нөлдік ставка бойынша салық салынатын тауарлар өткізуді, жұмыстар орындауды, қызметтер көрсетуді тұрақты жүзеге асырса;
  
• 
  нөлдік ставка бойынша салық салынатын айналымдар жасалған және декларацияда ол бойынша қосылған құн салығының асып кеткенін қайтару туралы талап көрсетілген салық кезеңі ішінде нөлдік ставка бойынша салық салынатын өткізу бойынша айналым өткізу бойынша жалпы салық салынатын айналымда кемінде 70 процент құрайтын болса, қайтарылуға жатады.
  

Жиынтық жылдық табысты (ЖЖТ) алумен байланысты салық төлеушінің шығындары салық салынатын табысты анқтағанда шегерілуі тиіс.

Салық төлеушілер салық салу объектілерін есептеу әдісі бойынша және Салық Кодексімен бекітілген шарттар мен тәртіптерде анықтайды.

Салықтық мақсаттағы қорлар есебі бухгалтерлік есеп бойынша ережелерге сәйкес жүргізіледі. Қорлар – бұл өндірісте немесе жұмыстар мен қызметтерді орындағанда қолдану үшін арналған шикізат, материалдар, ыдыстар мен ыдыстық материалдар, өзге де материалдар, сонымен қатар субъект әрекеті барысында сату үшін арналған дайын өнім, тауарлар, оның ішінде жолдағы тауарлар.

Кәсіпорындардағы қорлардың есебі және есеп беруді жасау ҚЕХС №2 «Қорлар» сәйкес ұйымдастырылады. Оның мақсаты қорлар есебінің тәртібін, яғни қорлардың жіктелуі мен бағалауын, өндіріспен байланысты және қорлардың өндірістік өзіндік құнын қалыптастыратын шығындар есебін анықтау.

Қорлар өзіндік құн мен өткізудің таза құнының ең аз мәні бойынша бағаланады. Таза өткізу құны – тауарды сатуға дайындау мен оны сату бойынша шығындарды шегерілген, тауарды өткізудің болжамды бағасы. Таза өткізу құны егер тауардың өзіндік құны келесі себептер бойынша қалпына келмесе қолданылады.:

- берілген қорлар бүлінсе;

- қорлар толық немесе жартылай ескірсе;

- қорлардың нарықтық бағасы төмендесе.

Таза өткізу құнын анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:

- баптық әдіс;

- негізгі тауарлық топтар әдісі;

- қорлардың жалпы деңгейі әдісі.

ҚЕХС №2 «Қорлар» сәйкес қорлар сатып алынғанда сатып алу немесе өндірудің нақты өзіндік құны бойынша көрсетіледі. Қорлардың өзіндік құнына жататындар: сатып алуға шығындар, оларды кәсіпорынға жеткізу мен қажетті жағдайға келтірумен байланысты КДШ (көліктік-дайындау шығындар), өнімді (жұмыс, қызметті) қайта өңдеуге шығындар.

Өнімді (жұмыс, қызметті) өндіруге кеткен шығындар олардың экономикалық мазмұнына сәйкес келесі элементтер бойынша топтастырылады:

- материалдық шығындар;

- еңбек ақыға шығындар;

- сақтандыруға аударымдар;

- құралдардың тозуы;

- басқа да шығындар.

Материалдарды өнімді, жұмысты, қызметті өндіруге қолданғанда бағалау келесі әдістердің біреуімен жүргізіледі:

- орташа салмақтандырылған құн (орташа баға);

- арнайы сәйкестендіру;

- бірінші сатып алулар құны бойынша (ФИФО).

Шаруашылық субъект қорлардың есебі үшін есептің кезеңдік немесе үздіксіз жүйесін қолдануға құқылы. Есептің кезеңдік жүйесін қолданғанда жыл бойынша қорлардың бөлшектеп есептелуі жүргізілмейді. Қорлардың нақты бар болуы кезекті түрде өтіп отыратын түгендеу нәтижесі бойынша анықталады. Ал нақты өткізілген қорлардың өзіндік құны келесі формула бойынша анықталады: Ө/қ = Қб + К – Қс

Қорлардың үздіксіз есебінің жүйесін қолданғанда ҚЕХС №2 «Қорлар» сәйкес қорларды есепке алу бойынша шоттарда олардың келіп түсулері мен шығулары дәйекті түрде жүргізіледі.

Әдебиеттер:1,4

10-тақырып. Заңды тұлғаның жиынтық жылдық табысының салық есебі

Корпоративтік табыс салығының төлеушілері:

• 
  мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын немесе Қазақстан Республикасындағы көздерден табыстар алатын резидент емес заңды тұлғалар корпоративтік табыс салығын төлеушілер болып табылады.
  
• 
  оңайлатылған декларация негізінде арнаулы салық режимін қолданатын заңды тұлғалар Саылқ Кодекстің 61-тарауына сәйкес, көрсетілген режим шеңберінде салық салынатын табыстар бойынша корпоративтік табыс салығын есептейді және төлейді.
  
• 
  ойын бизнесі салығын, тіркелген салықты төлеушілер салық Кодекстің 411, 420-баптарында көрсетілген қызмет түрлерін жүзеге асырудан түсетін табыстар бойынша корпоративтік табыс салығын төлеушілер болып табылмайды.
  

• 
  салық салынатын табыс;
  
• 
  төлем көзінен салық салынатын табыс;
  
• 
  Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның таза табысы.
  

Резидент заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы осы тұлғаның Қазақстан Республикасында және одан тысқары жерлерде салық кезеңінің ішінде алуына жататын (алынған) табыстарынан тұрады.

Қазақстан Республикасында қызметін тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаның жылдық жиынтық табысы Кодекстің 198-бабында көрсетілген табыстардан тұрады.

Резидент заңды тұлғаның Қазақстан Республикасынан тысқары жерлердегі көздерден алынатын табыстары осы бөлімде және Кодекстің 27-тарауында белгіленген тәртіппен салық салынуға жатады.

• 
  жарғылық капиталға салым ретінде алынған мүліктің құны;
  
• 
  эмитент өзі шығарған акцияларды орналастырудан алған ақша сомасы;
  
• 
  егер Кодексте өзгеше көзделмесе, мүлікті өтеусіз негізде беретін салық төлеуші үшін өтеусіз берілген мүліктің құны. Өтеусіз орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құны осындай жұмыстар орындауға, қызметтер көрсетуге байланысты шеккен шығыстар мөлшерінде айқындалады;
  
• 
  Кодексте көзделген жағдайларда салық міндеттемесінің мөлшерін азайту сомасы;
  
• 
  егер Кодексте өзгеше көзделмесе, басқа тұлғадан алынуға жататыннан (алынғаннан) басқа, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес бухгалтерлік есепте табыс деп танылатын активтердің және (немесе) міндеттемелердің құнын өзгертуге байланысты туындайтын табыс;
  
• 
  халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес активтерді қайта бағалауға арналған резервтерді азайту есебінен бөлінбеген пайданы арттыру.
  

• 
  өткізуден түсетін табыс;
  
• 
  құн өсімінен түсетін табыс;
  
• 
  туынды қаржы құралдары бойынша табыс;
  
• 
  міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табыс;
  
• 
  күмәнді міндеттемелер бойынша табыс;
  
• 
  банктердің және лицензия негізінде банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың құрылған провизияларының (резервтерінің) мөлшерлерін азайтудан түсетін табыс;
  
• 
  сақтандыру, қайта сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру, қайта сақтандыру ұйымдары құрған сақтандыру резервтерін азайтудан түсетін табыс;
  
• 
  талап ету құқығын басқаға беруден түсетін табыс;
  
• 
  кәсіпкерлік қызметті шектеуге немесе тоқтатуға келісім бергені үшін алған табыс;
  
• 
  тіркелген активтердің шығып қалуынан түсетін табыс;
  
• 
  табиғи ресурстарды геологиялық зерттеуге және өңдіруге дайындық жұмыстарына арналған шығыстарды, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылардың басқа да шығыстарын түзетуден түсетін табыс;
  
• 
  кен орындарын әзірлеу салдарын жою қорына аударымдар сомасының кен орындарын әзірлеу салдарын жою жөніндегі іс жүзіндегі шығыстар сомасынан асып кетуінен түсетін табыс;
  
• 
  бірлескен қызметті жүзеге асырудан түсетін табыс;
  
• 
  егер бұрын бұл сома шегерімге жатқызылмаса, негізсіз ұсталып, бюджеттен қайтарылған айыппұлдардан басқа, таңылған немесе борышкер таныған айыппұлдар, өсімпұлдар және басқа санкция түрлері;
  
• 
  бұрын жүргізілген шегерімдер бойынша алынған өтемақылар;
  
• 
  өтеусіз алынған мүлік түріндегі табыс;
  
• 
  дивидендтер;
  
• 
  депозит, борыштық бағалы қағаз, вексель бойынша сыйақылар;
  
• 
  оң бағамдық айырма сомасының халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес анықталған теріс бағамдық айырма сомасынан асып кетуі;
  
• 
  ұтыстар;
  
• 
  әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде алынған табыс;
  
• 
  кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс;
  
• 
  сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушы алатын (алынуға жататын), мүлікті сенімгерлікпен басқарудан түсетін таза табыс;
  
• 
  басқа да табыстар енгізіледі.
  

Егер Қазақстан Республикасының трансферттік баға белгілеу туралы заңнамасында өзгеше көзделмесе, Кодекстің 87 – 98-баптарына сәйкес жылдық жиынтық табысқа енгізілетін табыстардан басқа, өткізілген тауарлардың, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құны өткізуден түсетін табыс болып табылады.

Өткізілген тауарлардың, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің құнына қосылған құн салығының және акциздің сомасы енгізілмейді.

Қызметтер көрсетуден түсетін табысқа осы бөлімнің мақсатында, сондай-ақ:

• 
  кредит (қарыз, микрокредит) бойынша, репо операциялары бойынша сыйақылар түріндегі табыс;
  
• 
  мүлікті қаржы лизингіне беру бойынша сыйақылар түріндегі табыс;
  
• 
  роялти;
  
• 
  мүлікті жалға беруден түсетін табыс жатады.
  

Құн өсімінен түсетін табыс, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес мемлекет мұқтажы үшін сатып алынған активтерді қоспағанда, амортизацияға жатпайтын активтерді өткізу кезінде құралады.

Амортизацияға жатпайтын активтерге:

• 
  жер учаскелері;
  
• 
  аяқталмаған құрылыс объектілері;
  
• 
  орнатылмаған жабдық;
  
• 
  табыс алуға бағытталған қызметте пайдаланылмайтын, бір жылдан астам қызмет мерзімі бар активтер;
  
• 
  бағалы қағаздар;
  
• 
  қатысу үлесі;
  
• 
  құны Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған салық заңнамасына сәйкес толығымен шегерімге жатқызылған негізгі құралдар;
  
• 
  Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамасына сәйкес 2009 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған келісімшарттар бойынша инвестициялық жоба шеңберінде пайдалануға берілген, құны толығымен шегерімге жатқызылған активтер;
  
• 
  Кодекстің 97-бабының 2-тармағына сәйкес әлеуметтік сала объектілеріне жатқызылған мүлік жатады.
  

Бағалы қағаздарды және қатысу үлесін өткізу кезінде:

• 
  борыштық бағалы қағаздарды қоспағанда, бағалы қағаздар, қатысу үлесі бойынша – өткізілу құны мен бастапқы құн (салым) арасындағы оң айырма;
  
• 
  борыштық бағалы қағаздар бойынша – дисконттың амортизациясын және (немесе) өткізілген күнгі сыйлықақыны ескере отырып, өткізілу құны мен бастапқы құн арасындағы, купон ескерілмеген оң айырма құн өсімі болып табылады.
  

Мiндеттемелердi есептен шығарудан түсетiн табысқа:

• 
  салық төлеушiнiң мiндеттемелерiн оның кредиторының есептен шығаруы;
  
• 
  салық төлеушi таратылған кезде тарату балансы бекiтiлген кезде кредитор талап етпеген мiндеттемелер;
  
• 
  Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiнде белгiленген талап қою мерзiмiнiң өтуiне байланысты мiндеттемелердi есептен шығару;
  
• 
  соттың заңды күшіне енген шешiмi бойынша мiндеттемелердi есептен шығару жатады. 
  

Міндеттемелерді есептен шығарудан түсетін табысқа міндеттемелердің кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатып алу-сату шарты бойынша берілуіне байланысты олардың мөлшерін азайту жатпайды.

Күмәндi мiндеттемелер бойынша түсетiн табыс

Сатып алынған тауарлар (жұмыстар, көрсетілетін қызметтер) бойынша, сондай-ақ қызметкерлердің есебіне жазылған табыстар мен Кодекстiң 163-бабының 2-тармағына сәйкес айқындалатын басқа да төлемдер бойынша туындаған және туындаған күнінен бастап үш жыл iшiнде қанағаттандырылмаған мiндеттемелер күмәндi деп танылады.

Көрсетілген міндеттемелер міндеттемелердің туындауы күніне қабылданған ставка бойынша бюджетпен өзара есеп айырысуда осы міндеттемелердің бұрын шегерімге жатқызылған сомасына бара-бар түрде қалпына келтiрiлуге жататын қосылған құн салығын қоспағанда, осы міндеттемелердің бұрын шегерімге жатқызылған сомасы шегінде салық төлеушiнiң жылдық жиынтық табысына енгізілуге жатады. 

Мыналар:

• 
  талап ету құқығын алатын салық төлеуші үшін – негізгі борышты талап ету бойынша борышкерден алынуға жататын сома, оның ішінде талап ету құқығын басқаға берген күнгі негізгі борыштан тыс сома мен талап ету құқығын алу құны арасындағы оң айырма;
  
• 
  талап ету құқығын басқаға беретін салық төлеуші үшін – салық төлеушінің бастапқы құжаттарына сәйкес басқаға беру жүргізілген талап ету құқығының құны мен борышкерден талап ету құқығын басқаға беру күні алынуға жататын талап ету құны арасындағы оң айырма талап ету құқығын басқаға беруден түсетін табыс болып табылады.
  

Салық төлеуші өтеусіз алған кез келген мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны оның табысы болып табылады.

Өтеусіз алынған мүліктің, оның ішінде жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құны ХҚЕС және ҚР бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалады.

Кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс (залал)

Кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан түсетін табыс кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатып алу-сату шарты бойынша өткізілу құны мен берілетін активтердің өткізген күнгі бухгалтерлік есеп деректері бойынша берілетін міндеттемелердің баланстық құнына азайтылған баланстық құны арасындағы оң айырма ретінде айқындалады.

Кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан шегетін залал кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатып алу-сату шарты бойынша өткізілу құны мен берілетін активтердің өткізген күнгі бухгалтерлік есеп деректері бойынша берілетін міндеттемелердің баланстық құнына азайтылған баланстық құны арасындағы теріс айырма ретінде айқындалады.

Кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан шегетін залалды ауыстыру Кодекстің 137-бабында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Жылдық жиынтық табысты түзету

Салық төлеушілердің жылдық жиынтық табысынан:

• 
  тәуекелдік инвестициялаудың жабық пайлық инвестициялық қорлары мен тәуекелдік инвестициялаудың акционерлік инвестициялық қорлары төлейтінді қоспағанда, дивидендтер;
  
• 
  жеке тұлғалардың депозиттеріне міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым алған банктердің міндетті күнтізбелік, қосымша және төтенше жарналарының сомасы;
  
• 
  сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры алған сақтандыру ұйымдарының міндетті, қосымша және төтенше жарналарының сомасы;
  
• 
  жеке тұлғалардың депозиттеріне міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым мен Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры өздерінің өтелген депозиттер және төленген кепілдікті және өтемақылық төлемдер бойынша талаптарын қанағаттандыру тәртібімен алған ақша сомасы;
  
• 
  Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңнамасына сәйкес алынған және жеке зейнетақы шоттарына бағытталған инвестициялық табыстар;
  
• 
  Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы заңнамасына сәйкес алынған және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының активтерін ұлғайтуға бағытталған инвестициялық табыстар;
  
• 
  Қазақстан Республикасының инвестициялық қорлар туралы заңнамасына сәйкес пайлық және акционерлiк инвестициялық қорлар кастодиандардағы шоттарға алған және соларда болатын инвестициялық табыстар;
  
• 
  Қазақстан Республикасының секьюритилендіру туралы заңнамасына сәйкес секьюритилендіру мәмілесі бойынша арнайы қаржы компаниясы алған, борышты талап ету құқығын басқаға беруден алынған табыс;
  
• 
  мүлікті сенімгерлікпен басқару шарты бойынша сенімгерлікпен басқару құрылтайшысы немесе сенімгерлікпен басқару туындайтын өзге жағдайларда пайда алушы алатын (алынуға жататын), мүлікті сенімгерлікпен басқарудан түсетін таза табыс;
  
• 
  мақта қолхаттары бойынша міндеттемелердің орындалуына кепілдік беру қоры  мақта өңдеу ұйымдарынан алатын жыл сайынғы міндетті жарналардың сомасы;
  
• 
  астық қолхаттары бойынша мiндеттемелердi орындауға кепiлдiк беру қоры астық қабылдау кәсiпорындарының алатын жыл сайынғы міндетті жарналардың сомасы;
  
• 
  мақта (астық) қолхаттары бойынша мiндеттемелердiң орындалуына кепiлдiк беру қоры кепілдік төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі талаптарды қанағаттандыру тәртібімен алатын ақша сомасы алып тасталуға жатады.
  

Салық төлеушi тауарлық-материалдық қорларды бағалаудың өзге әдiсiне ауысуды салық кезеңiнің басынан бастап жүргiзедi.

Әдебиеттер: 1,5,7

11-тақырып. Шегерімдердің түрлері және олардың есебі

Салық төлеушiнiң табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезiнде шегерiмге жатады. 

Шегерiмдердi салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған кезде жүргiзедi. Бұл шығыстар, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалатын болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргiзiлген салық кезеңiнде шегерiмге жатады.

Болашақтағы кезеңдердiң шығыстары олар қатысты болатын салық кезеңінде шегерiмге жатады. Егер шығыстардың бір және сол түрі шығыстардың бiрнеше баптарында көзделсе, онда көрсетілген шығыстар салық салынатын табыстың есеп-қисабы кезiнде бiр-ақ рет шегерiледi.

Сонымен қатар шегірмдерге:

- таңылған немесе танылған айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыптары шегерімге жатады.

- құрылысқа алынған, құрылыс кезеңінде есепке жазылған кредиттер (қарыздар) үшін сыйақылар құрылыс объектісінің құнына енгізіледі.

- әлеуметтік сала объектілерін пайдалану кезінде шеккен шығыстар шегерімге жатқызылуға жатады.

- Кодекстің 260-бабына сәйкес қосылған құн салығы жөніндегі декларацияның деректері бойынша есепке жатқызылуға жатпайтын қосылған құн салығы шегерімге жатқызылуға жатады.

Шегерім қосылған құн салығы жөніндегі декларация табыс етілген қосылған құн салығы бойынша салық кезеңін қамтитын салық кезеңінде жүргізіледі.

Қызметтік іссапарлар кезінде өтемақылар сомасының шегерімі

Қызметтік іссапарлар кезінде шегерiмге жататын өтемақыларға:

• 
  жол жүру мен броньға (оның ішінде құнының төлену фактісін растайтын құжат болған кезде электрондық билетке) жұмсалған шығыстарды растайтын құжаттар негізінде, броньға жұмсалған шығыстардың төлемақысын қоса алғанда, iссапарға баратын жерге жетуге және кері қайтуға іс жүзінде жүргізілген шығыстар; 
  
• 
  тұрғын үй-жайды жалдауға және броньға жұмсалған шығыстарды растайтын құжаттардың негізінде, броньға жұмсалған шығыстардың төлемақысын қоса алғанда, тұрғын үй-жайды жалдауға іс жүзінде жүргізілген шығыстар;
  
• 
  қызметкерге iссапарда болған уақытта салық төлеушінің шешімі бойынша белгіленген мөлшерде төленетін тәулікақы жатады. Іссапарда болу уақыты: жұмыс берушінің қызметкерді іссапарға жіберу туралы жазбаша өкімі; жол жүруді растайтын құжаттарда көрсетілген, іссапар орнына кету күні мен кері қайтып келу күнін негізге ала отырып іссапар күндерінің саны негізінде айқындалады. Мұндай құжаттар болмаған кезде іссапар күндерінің саны салық төлеушінің салықтық есепке алу саясатында көзделген, іссапар орнына кету күні мен кері қайтып келу күнін растайтын басқа да құжаттар негізге алына отырып айқындалады;
  
• 
  салық төлеуші келу визасын ресімдеген кезде жүргізген шығыстар (визаның, консулдық қызметтердiң, мiндеттi медициналық сақтандырудың құны) келу визасын ресімдеуге арналған шығыстарды (визаның, консулдық қызметтердiң, мiндеттi медициналық сақтандырудың құнын) растайтын құжаттар негізінде айқындалады.
  

• 
  өзара ынтымақтастықты орнату немесе қолдау мақсатында;
  
• 
  салық төлеушінің атқарушы органдарынан басқа, директорлар кеңесінің, өзге басқару органының отырыстарын ұйымдастыру және өткізу мақсатында, көрсетілген іс-шаралардың өткізілу орнына қарамай жүргізілетін, тұлғаларды, оның ішінде салық төлеушінің штатында тұрмайтын жеке тұлғаларды қабылдау және оларға қызмет көрсету жөніндегі шығыстар жатады.
  

Бос уақытты, көңіл көтеруді немесе демалысты ұйымдастыруға арналған шығыстар өкiлдiк шығыстарға жатпайды және олар шегерiмге жатпайды. 

Өкiлдiк шығыстар Кодекстің 163-бабына сәйкес айқындалатын еңбекке ақы төлеу түріндегі шығыстар сомасының 1 процентінен аспайтын мөлшерде, өкілдік шығыстардың сомасы ескерілмей, шегерімге жатқызылады.

Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша шегерім

Егер салық төлеушi бұрын табыс деп танылған күмәндi мiндеттемелердi кредит берушiге төлесе, онда жүргiзiлген төлемнiң шамасында шегерiм жасауға жол берiледi. Мұндай шегерiм төлем жасалған салық кезеңiнде бұрын табысқа жатқызылған шама шегiнде жүргізіледі.

Күмәндi талаптар деп заңды тұлғалар мен дара кәсiпкерлерге, сондай-ақ тұрақты мекеме, филиал, өкілдік арқылы Қазақстан Республикасында қызметiн жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғаларға тауарлар өткізу, жұмыстар орындау, қызметтер көрсету нәтижесiнде туындаған және туындаған кезден бастап үш жыл ішiнде қанағаттандырылмаған талаптар танылады. Сондай-ақ, өткiзiлген тауарлар, орындалған жұмыстар, көрсетiлген қызметтер бойынша туындаған және салық төлеушi-дебиторды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес банкрот деп тануға байланысты қанағаттандырылмаған талаптар да күмәндi талаптар болып танылады. 

Салық төлеушiнiң күмәндi талаптарды шегерiмге жатқызуы бір мезгілде мынадай талаптар сақталған кезде жүргізіледі:

• 
  талаптар туындауын растайтын құжаттардың болуы;
  
• 
  шегерімдерге жатқызу кезіне бухгалтерлік есепте талаптардың көрсетілуі не осындай талаптарды алдыңғы кезеңдердегі бухгалтерлік есептегі шығыстарға (есептен шығаруға) жатқызу.
  

Бағамдық айырманың сомасы халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалады.

Салықты және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді шегеру

Мыналардан:

• 
  жылдық жиынтық табыс айқындалғанға дейін алып тасталатын салықтан;
  
• 
  Қазақстан Республикасының және басқа мемлекеттердің аумағында төленген корпоративтік табыс салығынан және заңды тұлғалардың табыстарына салынатын салықтан;
  
• 
  жеңілдікті салық салынатын елдерде төленген салықтан;
  
• 
  үстеме пайда салығынан басқа, салық төлеушінің салық салу объектілері бойынша Қазақстан Республикасының немесе өзге мемлекеттің бюджетіне төленген салықтар есептелген және есепке жазылған шекте шегерімге жатады.
  

Шегерімге жатпайтын шығындар

Мыналар:

• 
  табыс алуға бағытталған қызметке байланысты емес шығындар;
  
• 
  соттың заңды күшіне енген үкімінің немесе қаулысының негізінде жалған кәсiпорын деп танылған салық төлеушімен жасалған операциялар бойынша сот белгілеген қылмыстық қызмет басталған күннен бастап жүргізілген шығыстар;
  
• 
  Кодекстің 579-бабында айқындалған тәртіппен әрекетсiз деп танылған салық төлеушімен уәкілетті органның ресми сайтында деректер жарияланған кезден бастап жасалған операциялар бойынша шығыстар;
  
• 
  сот жеке кәсіпкерлік субъектісі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру ниетінсіз жасады деп таныған мәміле (мәмілелер) бойынша шығыстар;
  
• 
  мемлекеттік сатып алу туралы шарт бойынша бюджетке енгізілуге жататын (енгізілген) тұрақсыздық айыптарын (айыппұлдарды, өсімпұлдарды) қоспағанда, бюджетке енгізілуге жататын (енгізілген) тұрақсыздық айыптары (айыппұлдар, өсімпұлдар);
  
• 
  Кодексте шегерімге жатқызу нормалары белгіленген шығыстардың көрсетілген нормаларды қолдана отырып есептелген шегерімнің шекті сомасынан асып кету сомасы;
  
• 
  Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген мөлшерден тыс есептелген (есепке жазылған) және төленген, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің сомасы.
  

Тіркелген активтерге жатады:

• 
  түскен кезде халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес салық төлеушінің бухгалтерлік есебінде ескерілген және табыс алуға бағытталған қызметте пайдалануға арналған негізгі құралдар, жылжымайтын мүлікке инвестициялар, материалдық емес және биологиялық активтер;
  
• 
  концессия шартының шеңберінде концессионер (концессия шартын іске асыру үшін тек қана концессионер арнайы құрған құқық мирасқоры немесе заңды тұлға) жүргізген және (немесе) алған, қызмет мерзімі бір жылдан асатын активтер;
  
• 
  Кодекстің 97-бабының 3-тармағында көрсетілген әлеуметтік сала объектілері болып табылатын, қызмет мерзімі бір жылдан асатын активтер;
  
• 
  табыс алуға бағытталған қызметте бір жылдан астам уақыт бойы пайдалануға арналған, сенімгерлікпен басқарушының сенімгерлікпен басқару шарты бойынша немесе мүлікті сенімгерлікпен басқаруды құру туралы өзге акті бойынша сенімгерлікпен басқаруға алған, қызмет мерзімі бір жылдан асатын активтер.
  

• 
  жер;
  
• 
  мұражай құндылықтары;
  
• 
  сәулет және өнер ескерткіштері;
  
• 
  ортақ пайдаланымдағы құрылыстар: автомобиль жолдары, тротуарлар, бульварлар, гүлзарлар;
  
• 
  аяқталмаған күрделі құрылыс,
  
• 
  фильмқорына жататын объектілер;
  
• 
  Қазақстан Республикасы шама бірліктерінің мемлекеттік эталондары;
  
• 
  бұрын құны толығымен Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған салық заңнамасына сәйкес шегерімдерге жатқызылған негізгі құралдар;
  
• 
  халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес пайдалы қызмет мерзімі белгісіз деп танылған және салық төлеушінің бухгалтерлік балансында ескерілетін, пайдалы қызмет мерзімі белгісіз материалдық емес активтер;
  
• 
  Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамасына сәйкес 2009 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған келісімшарттар бойынша инвестициялық жоба шеңберінде пайдалануға берілген активтер.
  

Кіші топтың (І топтың), топтың салық кезеңінің басындағы құндық балансының мәні теріс болмауға тиіс.

Кіші топтың (І топтың), топтың салық кезеңінің аяғындағы құндық балансы: кіші топтың (І топтың), топтың салық кезеңінің басындағы құндық балансы қосу салық кезеңінде түскен тіркелген активтер алу салық кезеңінде шығып қалған тіркелген активтер қосу немесе алу Салық Кодекстің 122-бабына сәйкес жүргізілген түзетулер ретінде айқындалады.

Тіркелген активтердің құны Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда амортизациялық аударымдарды есептеу жолымен шегерімге жатады.

Әрбір кіші топ, топ бойынша амортизациялық аударымдар амортизация нормаларын қолдану жолымен, бірақ салық кезеңінің соңында кіші топтың, топтың құндық балансына шекті нормалардан жоғары болмайтындай етіп анықталады:

Өтеусіз беруді қоспағанда, кiші топтың (І топ бойынша) тiркелген активтерi шығып қалғаннан кейiн кіші топтың салық кезеңi соңындағы құндық балансы мөлшеріндегі сома І топтың тіркелген активтерінің шығып қалуынан болған залал деп танылады.

Осы кіші топтың құндық балансы нөлге теңестіріледі және шегерімге жатқызылмайды.

Топтың (ІІ, ІІІ және IV топтар бойынша) барлық тiркелген активтерi шығып қалғаннан кейiн тиісті кiші топтың немесе топтың салық кезеңi соңындағы құндық балансы, егер осы бапта өзгеше көзделмесе, шегерімге жатқызылады.

Кіші топтың (І топ бойынша) немесе топтың (ІІ, ІІІ және IV топтар бойынша) барлық тiркелген активтерiн өтеусіз берген кезде тиісті кiші топтың немесе топтың құндық балансы салық кезеңiнiң соңында нөлге теңестіріледі және шегерімге жатқызылмайды.

Салық төлеушi кiші топтың (топтың) салық кезеңі соңындағы құндық балансының республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 300 еселенген мөлшерінен кем соманы құрайтын шамасын шегерімге жатқызуға құқылы.

Әдебиеттер:1,4

13-тақырып. Салық салытатын табысты азайту және залалдарды ауыстыру

Мыналар:

• 
  Кодекстің 99-бабында көзделген түзетулер ескеріле отырып, шегерiмдердiң жылдық жиынтық табыстан асып түсуі;
  
• 
  кәсіпорынды мүліктік кешен ретінде сатудан шегетін залал кәсіпкерлiк қызметтен шегетін залал деп танылады.
  

• 
  борыштық бағалы қағаздарды қоспағанда, бағалы қағаздар бойынша – өткiзу құны мен сатып алу құны арасындағы терiс айырма;
  
• 
  борыштық бағалы қағаздар бойынша – өткiзу күніндегi дисконт амортизациясы және (немесе) сыйлықақы ескеріле отырып, өткiзу құны мен сатып алу құны арасындағы терiс айырма бағалы қағаздарды өткiзуден шегетiн залал болып табылады.
  

Кәсiпкерлiк қызметтен шегетiн залалдар, сондай-ақ І топтың тіркелген активтерінің шығып қалуынан шеккен залалдар осы салық кезеңдерінің салық салынатын табысы есебінен өтеу үшін кейiнгi он жылды қоса алғандағы кезеңге ауыстырылады. 

Әдебиеттер:1,2,6.

14-тақырып. Корпоративтік табыс салығын есептеу тәртібі және төлеу мерзімдері

Корпоративтік табыс салығы салық салынатын табысқа салықтық ставканы қолдану жолымен түзетуді, яғни Салықтық Кодекске сәйкес ауыстырылатын зияндар сомасына азайтылуын ескере отырып, салықтық кезеңге есептеледі.

Ауыстырылатын зияндар сомасына азайтылған түзетулерді ескере отырып, салық төлеушінің салық салынатын табысы 15% мөлшері бойынша салынуы керек.

Жер өндірісінің негізгі құралы болып табылатын салық төлеушінің салық салынатын табысы түзетулер ескеріле отырып, 10% ставкасы бойынша салық салынуға тиіс.

Салықтық кезең ішінде салық төлеуші КТС-ты ай сайын ағымдағы айдың 25-і күнінен кешіктірмей аванстық төлемдерді енгізу жолымен төлейді. Соңғы есеп айырысуды салық төлеуші салықтық кезең қорытындысы бойынша декларация тапсыру үшін бекітілген мерзімнен кейін 10 күнтізбелік күннен кешіктірмей жүргізеді.

Салық төлеушімен төленуге тиісті аванстық төлемдер сомалары тең бөліктермен салықтық кезең ішінде төленеді.

Салық төлеуші корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдерді есептемеуге және төлемеуге келесі жағдайларда құқылы:

1) алдындағы салықтық кезеңнің алдындағы салықтық кезеңдегі түзетулерді ескере отырып, жиынтық жылдық табыс алдындағы қаржылық жылдың алдындағы қаржылық жылға республикалық бюджет туралы заңмен бекітілген айлық есептік көрсеткіштің 325000-еселік мөлшеріне тең сомадан аспаса;

2) жаңа қалыптасқан салық төлеушілер – заң органында мемлекеттік (есептік) тіпкеу жүзеге асқан салықтық кезеңде, сонымен қатар келесі салықтық кезеңде;

3) Салық төлеуші ретінде салықтық органдарда жаңадан тіркелген, Қазақстан Республикасында өз әрекетін филиал, өкілодік ашпай, тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын заңды тұлға-резидент еместер – салықтық органдарда тіркеу жүзеге асырылған салықтық кезеңде, сонымен қатар келесі салықтық кезеңде.

Корпоративтік табыс салығы үшін салықтық кезең болып 1 қаңтардан 31 желтоқсанға дейінгі күнтізбелік жыл табылады.

Салық төлеушілер КТС бойынша декларацияны салықтық органдарға есептік салықтық кезеңнен кейінгі жылдың 31 наурызынан кешіктірмей тапсыру керек. КТС бойынша декларациямен қатар салық төлеуші салықтық органға жылдық қаржылық есеп беруді тапсырады.

Әдебиеттер:1,2,6,7.

15-тақырып. Корпоративтік табыс салығы бойынша декларация (ставкалар, салық кезені, төлеу мерзімдері)

Бюджетке төлеуге жататын корпоративтік табыс салығының сомасы бұл салықты төлем көзінен ұсталғанын растайтын құжаттар болған кезде төлем көзінен ұтыс, сыйақы түріндегі табыстан ұсталған корпоративтік табыс салығының сомасына азайтылады.

Аванстық төлемдер сомасы ағымдағы салық кезеңі ішінде тең үлестермен төленеді.

Өткен салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс еткенге дейiнгi кезең iшiнде төлеуге жататын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасының есеп-қисабы есепті салық кезеңінің бірінші тоқсаны үшін есептi салық кезеңiнің 20 қаңтарынан кешіктірілмей, салық төлеушi орналасқан жердегі салық органына табыс етіледi.

Өткен салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс еткенге дейiнгi кезең iшiнде төлеуге жататын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасы өткен салық кезеңi үшiн аванстық төлемдер сомаларының есеп-қисабында есептелген аванстық төлемдердің жалпы сомасының төрттен бірі мөлшерінде есептеледі.

Корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасының қосымша есеп-қисаптарында көрсетілген түзетулер ескеріле отырып, өткен салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс еткеннен кейінгі кезең үшін төлеуге жататын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасының теріс мәні болмауы керек.

Өткен салық кезеңі үшін корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны табыс еткеннен кейінгі кезең үшін төлеуге жататын корпоративтік табыс салығы бойынша аванстық төлемдер сомасының қосымша есеп-қисабы салық кезеңінің 20 желтоқсанынан кешіктірілмей табыс етілуі мүмкін.

Салық төлеушiлер корпоративтік табыс салығын төлеудi орналасқан жерi бойынша жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасында қызметiн тұрақты мекеме арқылы жүзеге асыратын резидент емес заңды тұлғалар корпоративтік табыс салығын төлеудi тұрақты мекеме орналасқан жері бойынша жүргізеді.

Салық төлеушi салық кезеңiнің қорытындысы бойынша корпоративтік табыс салығы бойынша төлемдi декларация табыс ету үшiн белгiленген мерзiмнен кейiн күнтізбелік он күннен кешiктiрмей жүзеге асырады.

Салық салынатын табыс (зиян) – салықтық заңдылыққа сәйекс анықталатын есептік кезеңнің табыс (зиян) сомасы. Кәсіпорындар салық салынатын табысты (зиянды) жиынтық жылдық табыстан шегерімдер есебінен анықтайды. Табыстар мен шегерімдер тізімі Салықтық Кодекспен анықталады.

Бухгалтерлік табыс (зиян) – бұл корпоративтік табыс салығын шегергенге дейін немесе зиянмен байланысты есептелген салықты азайту сомасын қосуға дейін пайдалар мен зияндар туралы есеп беруде көрсетілген төтенше баптарды қоса, есептік кезеңге пайдалар мен зияндардың жиынтық сомасы.

Салық салынатын табыс пен бухгалтерлік табыс арасында белгілі бір баптар бір есептеулерге қосылатындықтан, екіншілері алып тасталатындықтан айырмашылықтар пайда болады. Айырмашылықтар тұрақты немесе уақыттық болуы мүмкін.

Тұрақты айырмашылықтар – бұл ағымдағы есептік кезеңде пайда болатын және келесі есептік кезеңдерде жойылмайтын салық салынатын табыс пен бухгалтерлік табыс арасындағы айырмашылық. Оларға бюджетке енгізілуге тиісті айыптық санкциялар, кәсіпкерлік әрекетпен байланысты емес шығындар, жинақтық және қайтарымдық сипаттағы сақтандыру төлемдері бойынша шығындар, бекітілген нормативтерден жоғары әлеуметтік саланы қамтамасыз етуге байланысты шығындар және т.б.

Уақыттық айырмашылықтар – салық салынатын табысқа жататын кейбір табыстар мен шығындар бойынша баптар бухгалтерлік табысқа жатаын кезеңдегі баптармен сәйкес келмейтін салық салынатын табыс пен бухгалтерлік табыстың арасындағы айырмашылық. Уақыттық айырмашылықтар бір кезеңде пайда болады және бірнеше келесі кезеңдердің біреуінде жойылады.

Пайдаға салынатын салықтар есебіндегі басты сұрақ ағымдағы және болашақ салықтық салдарды қалай есептеу керектігінен тұрады:

а) компания балансында танылатын активтердің (міндеттемелердің) баланстық құнын болашақ орнын толтыру; және

ә) компанияның қаржылық есеп беруінде танылатын ағымдағы кезеңнің мәмілелері мен басқа оқиғалары.

Пайдаға салынатын салыққа барлық ұлттық және шетел салықтары мен төлем көзінен ұсталатын салықтар сияқты салықтар жатады.

Есептік пайда – салықтар бойынша шығындар шегерілгенге дейін кезеңдегі таза пайда немесе зиян).

Салық салынатын пайда (салықтық зиян) – пайдаға салынтын салық төленетін (орны толтырылатын) салықтық органдарымен бекітілген ережелерге сәйкес анықталатын кезеңдегі пайда (зиян) сомасы.

Шаруашылық субъект келесілерді анықтайды:

1) ағымдағы салықтар (ССП * салық ставкасы);

2) кейінге қалдырылған салықтық талаптар (+УА * салық ставкасы);

3) кейінге қалдырылған салықтық міндеттемелер (-УА* салық ставкасы.

БЕ: Есептік пайда = Табыстар – Шығындар (1)

СЕ: Салық салынатын пайда (зиян) = Жиынтық жылдық табыс - шегерімдер

Әдебиеттер:1,3.