Т.Қ. Қойбағарова, Р. А. Ельтинова

 
39 
информатиканы үйрету объектісі болып табылатын
 
педагогикалық 
ғылым
 [27].
  
«Технология»  сөзі  грек  тілінде  «
techne» 
–  өнер,  шеберлік  және 
«logos»
  – 
ғылым,  заң  дегенді  білдіреді.  Сөзбе-сөз  аударғанда, 
«технология» – 
шеберлік туралы ғылым
 болып табылады. Кез келген 
технологияның  негізгі  өзіндік  белгілері  болады:  ол  процессуалды 
категорияға жатады; объектінің  жағдайын өзгерту әдістерінің жиыны 
түрінде ұсынылуы мүмкін; экономикалық үрдістерді тиімді жобалауға 
және пайдалануға бағытталады.  
Сонымен,  технологияның  әдістемеден  айырмасы,  мына 
сипаттамалардың болуымен анықталады: 

 
аспаптылығы
  –  яғни,  мақсатқа  кепілді  жеткізетін,  қатал 
анықталған орындау нұсқамалар жүйесінің болуы; 

 
жаңғыртылымдығы
 (орысш. – воспроизводимость); 

 
кепілді
 және 
өлшемді
 нәтиженің болуы. 
Технологиялық  оқытудың  мәселелерін  қарастырудың  осыған 
ұқсас  сипаттамалары  М.Е.  Бершадскийдің,  И.П.  Волковтың,  
В.В. 
Гузееваның, 
М.В. 
Клариннің, 
В.Ю. 
Питюкованың,  
В.П.  Тихомированың,  П.М.  Эрдниевтің  және  басқа  да  ғалымдардың 
еңбектерінде ұсынылған.  
Қазақстандық  педагог  зерттеушілерден  М.Ж.  Жадрина,  
Н.Н.
 
Нұрахметов,  Ж.А.  Қараев  (деңгейлеп  оқыту  технологиясы),  
Ж.У.  Кобдикова,  М.М.  Жанпеисова  (модульді  оқыту  технологиясы) 
атауға болады.  
Ресейлік және шетел авторларының (Б.П. Беспалько, Б.С. Блум, 
М.В. Кларин, И. Марев, Г.К. Селевко және тағы басқа) педагогикалық 
технологиялар 
мәселелері 
бойынша 
еңбектерін 
сараптаудың 
нәтижесінде,  педагогикалық  технологияға  ғана  тән  белгілер 
анықталды, олар [30]: 
Тұжырымдамалық
 
(орысш. – 
концептуальность
, ғылыми негіз) 
– әрбір педагогикалық технологияда білім беру мақсаттарына жетудің 
өзіне  лайық  белгілі  бір  ғылыми  негіздемесі,  ғылыми  концепцияға 
тірегі болуы тиіс.   
Жүйелілік 
–
 
педагогикалық  технологияда  жүйенің  барлық: 
үрдістің  логикасы;  барлық  бөліктерінің  арасындағы  байланыс; 
тұтастық  белгілеріне ие болуы керек.  
Диагностикалық  мақсатты  құру 
және
 
нәтижелілігі
 
– 
мақсаттарға кепілді жету және оқыту үрдісінің тиімділігі.  
Басқарылушылық 
–
 
диагностикалық  мақсатты  тұжырымдау 
мүмкіндігі; жоспарлау; оқыту үрдісін жобалау; сатылық диагностика; 
нәтижелерді түзету үшін құралдармен және әдістермен түрлендіру.   

 
40 
Тиімділік
  –
 
нәтижелер  тиімділігі  мен  шығынның  оңтайлылығы, 
қысқа мерзімде оқытудың жоспарланған нәтижелеріне жету кепілдігі.  
Іс  жүзінде  қолданымдылығы
  (алгоритмденуі,  жобалануы, 
бүтіндігі,  басқарылымдылығы)  –  педагогикалық  технологияларды 
басқа  да  ұқсас  білім  беру  мекемелерінде,  басқа  субъектілермен 
қолданылу мүмкіндігі.  
Түзетілімдігі –
 
тұрақты түрде жедел кері байланысу мүмкіндігі.  
В.П.  Беспалко  тіпті  басқа  қағиданы  ұстанып:  «
белгілі  бір 
шартпен өтетін кез келген үрдістер осы шарттармен бірлесіп, жүйе 
деп  аталады... Педагогикалық  үрдістерді  іске  асыратын  жүйелерді, 
педагогикалық жүйелер деп атайды
» – дейді [1,26-б.].  
Ол  педагогикалық  жүйелер  құрылымын  өзара  байланысқан  екі 
топқа  бөледі: 
педагогикалық  тапсырмаларды  қалыптастыратын 
элементтер тобы
 (оқушылар, білім беру мақсаттары, білім мазмұны) 
және 
педагогикалық  технологияларды  түзетін  элементтер  тобы
 
(оқу  үрдісі,  оқытуды  ұйымдастыру,  мұғалім  және/немесе  оқыту 
құралы) [1,21-22 б.] (2.1-сурет). 
2.1-сурет.
  Педагогикалық  жүйенің  құрылымы  (В.П.Беспалко 
бойынша). 
Педагогикалық 
технологиялардың 
терең 
мағынасын 
В.П.Беспалко былай түжырымдайды:  
1)
 
 кездейсоқтан шығып, алдын ала жобалауға көшу; 
2)
 
 оқушылардың  оқу-танымдық  әрекетінің  құрылымын  және 
мазмұнын дайындау; 
3)
 
 оқушылардың  жаңа  материалды  игеру  және  тұлғаның 
бүтіндей  даму  сапасын  объективті  бақылау  және  диагностикалық 
мақсат қою;  
4)
 
 оқу-тәрбиелік үрдіс компоненттерінің мазмұны мен құрылым 
бүтіндігінің қағидасын жүзеге асыру.  
Қазіргі  педагогикада 
білім  беру  жүйесі  компоненттерінің
 
 

жүктеу 1,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: