175
3. Сабақтың үшбірлік мақсаты қандай (оқытушы, дамытушы,
тәрбиелік), оның табысты іске асуына баға беру.
4. Сабақ мақсатына сәйкес сабақ мазмұнын, оқыту формалары
мен әдістерін таңдау. Негізгі кезеңді бөліп алу және сабақтың
қорытындыларына сүйене отырып оған талдау жасау. Жаңа
материалды түсіндіру үшін оқытудың қандай әдістер үйлесімдері
қолданылды?
5. Сабақтың барлық кезеңіне уақыт тиімді бөлінді ме, дұрыс
қолданылды ма? Осы кезеңдер арасындағы байланыс логикалық
тұрғыға сәйкес келе ме? Басқа кезеңдердің негізгі кезеңге қалай әсер
еткенін көрсету.
6. Мақсатқа сай дидактикалық материалдар мен көрнекі
құралдарды таңдап алу.
7. Оқытудың топтық, ұжымдық және басқа формаларын
қолдану. Оқытуға сараланған түрде қарау.
8. Оқушылардың білімді, білікті және дағдылы меңгеру деңгейін
бақылау қалай ұйымдастырылды? Сабақтың қай кезеңдерінде, қандай
түрде және қандай тәсілдер қолданылады? Оқушылардың білімін
реттеу және түзету қалай ұйымдастырылды?
5. Сабақтағы психологиялық және эмоционалды жағдай;
мұғалім мен оқушылардың сөйлесу стилі.
6. Үй жұмысын түсіндіру деңгейі.
7. Сабақтың қорытындыларына қандай баға бересіз? Сабаққа
қойылған міндеттер толықтай орындалды ма? Орындалмаса, неліктен?
8. Өз болашақ іс-әрекетіңізді болжаңыз.
Жас мұғалімге өз сабағын өзі талдауға ескертпе
Өзіңізді өзіңіз талдау жасауға дағдыландырыңыз.
Мына сұрақтарды ескеруге тырысыңыз:
1. Оқу дағдылары мен біліктілікті қалыптастыру жұмысы:
оқулықпен жұмыс;
сөздік пен анықтамаларды қолдану;
оқушылардың жазбаша және ауызша сөйлеу қабілетін
дамыту;
оқушылардың өздерінің оқу іс-әрекетін өздік бақылау;
өздік жұмыс.
2.
Қанша оқушы өздік жұмысын орындай алмады?
Оқушылардың білімдерінде жіберілген қателіктерді қалай жойдыңыз?
3. Сабақ барысында оқушылардың білімін бақылау жоспарға
сәйкес жүргізілді ме? Мыналарды ескердіңіз бе:
жаппай сұрауларды жүргізу басым болған жоқ па?
176
оқу-тәрбие үрдісін ықшамдау үшін қандай көрнекі
құралдарды қолдандыңыз және қашан?
сұрау жұмысына қайталауды кіргіздіңіз бе? Жүйелі түрде
жасайсыз ба?
төмен және жоғары деңгейлі оқушыларды сұрау жұмысының
деңгейі қандай?
6.3.5. Тақырыптық жоспар құруға арналған ескертпе
Жоспардың жалпы сұрақтары:
1) күні;
2) тақырып бойынша сабақтың нөмірі;
3) сабақтың тақырыбы;
4) сабақтың типі;
5) сабақтың үшбірлік мақсаты;
6) оқыту әдістері;
7) оқушылардың тірек білімдері мен дағдыларын өзектілейтін,
қайталанатын материал;
8) білімді бақылау формалары мен кері байланыс;
9) сабақта қалыптасуы жүретін жоспарланатын білім, білік және
дағдылар;
Сабақта шешілетін дербес сұрақтар:
1) сабақтың тәрбиелік потенциалын жасау;
2) іске асырылатын оқу материалының өмірмен, тәжірибемен
байланысы;
3) сабақтың дидактикалық құралдары;
4) оқушылардың сабақтағы өздік жұмыстары;
5) сабақта өткенді бекіту әдістері;
6) үй тапсырмасы (репродуктивті қасиетті және шығарма-
шылық).
6.4. Сабақтың ғылыми дәйектелген талдауы
Ғылыми түрде дәйектелген сабақтың талдануы – оқу-тәрбие
үрдісін жүзеге асырудың маңызды факторы.
Сабаққа қатысқан сайын біздің алдымызда қиындықтар
туындайды: бүгінгі сабақты қандай критерий бойынша бағалау, оның
нәтижелігі мен сапасын қалай жақсы сұрыптау керек?
Сабақты бағалаудың басты критерийіне - біріншіден, сабақ
принциптерін сақтау жатады, сонымен қатар Білім министрлігімен
бекітілген мектеп қызметін бағалау критерийі жатады.
Осы талаптарға сүйене отырып, біздің сұрыптайтынымыз:
1) сабақтағы оқу үрдісінің құрылуын,
2) тапсырмалардың оңтайлығын анықтау,
177
3) мұғаліммен таңдалған сабақ мазмұнының, формасының және
оқыту әдістерінің тиімділігін.
Бірақ сабақтың тиімділігі, мұғалімнің нені бергісі келетіндігімен
емес, оқушылар сабақта нені алғандығымен анықталады. Сондықтан
сабақты бағалау кезінде оның басты – білімділік, тәрбиелік және
дамытушылық мақсаттарының орындалуын анықтау керек.
Сабақты талдау және өздік талдау – алға қойылған жалпы
білімділік, дамытушылық және тәрбиелік мақсаттарын жеткен
жетістіктерімен салыстыруға бағытталуы керек.
Талдаудың мақсаты жақсы нәтижеге әкелетін немесе
әкелмейтінін, мұғалім мен оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру-
дың әдістері мен тәсілдерін анықтауда жатыр. Мұндағы басты
мақсат мұғалім мен оқушылар жұмысының тиімділігін арттыру
болып табылады.
Ең кең таралған талдаудың типтері толық, кешенді, қысқа және
аспектілік болып табылады.
▪ толық саралау – сабақтың барлық аспектілерін оқып білу
мен талдау мақсатында өткізіледі;
▪ қысқа – басты мақсатпен міндеттерге жетуі анықталады;
▪ кешенді – сабақтың мақсаттары, мазмұны, формасы мен
ұйымдастыру әдістерінің бірлігі мен өзара ынтымақтастығы
байқалады;
▪ аспектілік – сабақтың жеке элементтеріне назар аударылады.
Аталған талдаулардың әрқайсысы мына түрде болуы мүмкін:
1) дидактикалық;
2) психологиялық;
3) әдістемелік;
4) ұйымдастырушылық;
5) тәрбиелік және т. б..
Сабақты талдаудың осындай көптігіне қарай, саралау схемалары
да әртүрлі болуы мүмкін. Оған мынадай негізгі қағидалар енгізілуі
мүмкін. Осы мақсатта сабақты саралаудың мына схемасын ұсынуға
болады.
6.4.1. Сабақты жалпы талдау нұсқалары
1-нұсқа
1. Басты мәліметтер: күні, сынып, мектеп, мұғалімнің аты-жөні.
Оқу бағдарламасының тақырыбы, сабақ тақырыбы.
2. Компьютермен жұмыс істеудің техникалық қауіпсіздігі мен
санитариялық-гигиеналық нормаларын сақтау.
Достарыңызбен бөлісу: |
