Сќуенова Р., Нџѕыманова Н. Ћазаћстан тарихы

129
Келесi кезеѓ оћулыћ мќтiнiмен здiк жџмыстар арћылы
оћушылар ћабылданѕан заѓдарѕа сќйкес, ћазаћтардыѓ
Ћазаћстанѕа орала бастауын аныћтайды. Бџл оћушыныѓ
логикалыћ ћабiлетiнiѓ даму нќтижесiн крсетедi.
Параграфтыѓ келесi таћырыпшасы — оралмандардыѓ
зектi мќселесiн пiкiрсайыс тљрiнде ткiзуге болады.
&йткенi оћушылардыѓ ой нќтижесiн кргеннен кейiн,
олардыѓ алѕан бiлiмдерiн жинаћтап, меѓгерту кезеѓi тедi.
Оћушылар екi топћа блiнедi.
1-топ — оралмандардыѓ зектi мќселелерiн ктередi.
2-топ — оларды шешудiѓ жолдарын џсынады.
Пiкiрсайыс ќдiсi арћылы оралмандардыѓ зектi
мќселелерiн наћты деректермен ашып крсетiп, Ћазаћстан
Республикасында оны шешу жнiндегi iс-ќрекеттерге
мысалдар келтiру. Осыдан кейiн оћушылардыѓ жинаћ-
талѕан бiлiмi мен бiлiктiлiк сапасы жљйеленедi, сабаћћа
ћорытынды жасалады.
Таћырыпты бекiту љшiн ћойылатын сџраћтар
1. Дљниежљзi ћазаћтарыныѓ I жќне II Ћџрылтайын зара салыс-
тырып сипаттама берiѓдер.
2. Дљниежљзi ћазаћтарыныѓ Ћџрылтайы ћазаћ халћыныѓ бiртџтас
џлт ретiнде дамуына тигiзген ыћпалы ћандай?
3. Ћазаћтардыѓ тарихи Отанына оралу кезеѓдерiн атаѓдар.
4. Ћазаћтардыѓ тарихи Отанына оралуы ћай уаћыттан берi ћарай
љкiмет деѓгейiнде шешiле бастады?
5. Оралмандардыѓ зектi мќселелерi туралы айтып берiѓдер.
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  § 41 материалдарын пайдалана отырып
кестенi толтыру.
Оралмандардыѓ
%зектi мќселелердiѓ
%зектi мќселелердi
Hзектi мќселелерi
тууы
шешудiѓ жолдары
1.
2.
3.

130
VIII тарау. ЋАЗАЋ  ХАЛЋЫНЫЃ  ЭТНОГРАФИЯСЫ
§ 37. ЋАЗАЋТЫЃ ДЌСТЉРЛI МАЛ ЖЌНЕ ЕГIН ШАРУАШЫЛЫЅЫ
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. 
Сабаћтыѓ  маћсаты. Этнология, этнография ѕылымдары
туралы тљсiнiк беру, XIX ѕасырдыѓ соѓынан бастап ћазаћ
халћы мќдениетiнiѓ дами бастауы жќне џлттыћ санамыз
оянып халћымыздыѓ ћџндылыћтарын оћып љйренуiмiздiѓ
ћажеттiлiгi туралы маѕлџматтар беру.
Оћушыларды шыѕармашылыћ жџмыс жасауѕа даѕ-
дыландыру.
Сабаћ   ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ   ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ   ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ   ткiзудiѓ   ќдiсi. 
Сабаћ   ткiзудiѓ   ќдiсi.  Зерттеу — iздену.
Жаѓа сабаћты оћушыларды ћатыстыра отырып сџраћ-
жауап арћылы тљсiндiру. Оћушыларды 4 топћа блу. Мџѕа-
лiм, алдымен, ћазаћ халћыныѓ этнология ѕылымы туралы
тљсiнiк бередi.
Этнология — тарих ѕылымыныѓ бiр саласы, халыћ-
тардыѓ дќстљрлi мќдениетiмен айналысатын тарих ѕылы-
мыныѓ бiр саласы этнография — этнология дей келе, мќде-
ниеттiѓ 2 тљрге — рухани жќне материалдыћ болып блiне-
тiнi туралы айтады. Сонымен ћатар дќстљрлi мќдениет, ол
ћазаћ халћыныѓ ертеден бастап мал шаруашылыѕымен
шџѕылдануы туралы тљсiндiредi.
Оћушылар ауызша бiр-бiрiне сџраћтар ћояды. I топ —
мал  шаруашылыѕын  зерттейдi.
1. Мал шаруашылыѕы неше тљрге блiнедi?
2. Ћазаћстанныѓ ћандай аймаћтарында мал шаруашылыѕыныѓ
кшпелi тљрi орналасћан?
3. Малдыѓ тљрлерiн атаѓдар.
4. Ћой, жылћы, сиыр, ешкi, тљйе сияћты тљлiктер Ћазаћстанныѓ
ћандай аймаћтарында сiрiлген? Олардыѓ пайдасы ћандай?
5. XIX ѕасырда мал шаруашылыѕында кшудiѓ неше тљрi болды?
Олар туралы тљсiнiк берiѓдер.
II топ оћушылары «Ћазаћтыѓ дќстљрлi егiн шаруа-
шылыѕы» таћырыпшасы бойынша бiр-бiрiне сџраћ ћою
арћылы дќлелдейдi?
1. Егiншiлiк Ћазаћстанда ћай кезеѓнен бастап дами бастады?
2. Ћазаћстанныѓ ћандай аймаћтарында егiншiлiк дамыды?
3. Ћай ѕасырда, нелiктен егiншiлiк тоћырауѕа џшырады?
4. Егiншiлiктiѓ ћандай тљрлерi бар? Олар ћалай аталады?
5. Жыртпалы жќне суармалы егiншiлiктiѓ бiр-бiрiнен айырма-
шылыѕы ћандай?

131
6. Ћазаћстанныѓ ћандай аймаћтарында жыртпалы егiншiлiк
дамыѕан?
7. Суармалы егiншiлiк Ћазаћстанныѓ ћандай аймаћтарында
ћолданылады?
8. Егiншiлiк ћџралдары ћандай жќне оларды ћай кезеѓде
пайдаланады?
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  Аѓшылыћ кќсiп пе ќлде нер  ме, ћалай
ойлайсыѓдар? — деген  сџраћћа  ауызша  жауап  берiѓдер.
§ 38. ЋАЗАЋТЫЃ ДЌСТЉРЛI ЉЙ КЌСIПШIЛIГI МЕН ЋОЛ%НЕРI
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ бiлiмдiк маћсаты. Ћазаћ ћоѕамындаѕы
кќсiпшiлiктiѓ тљрлерi туралы тљсiнiк беру. Олардыѓ
ерекшелiктерi, айырмашылыћтары жќне џћсастыћтарын
мысалдар келтiру арћылы тљсiндiру.
Сабаћтыѓ  тќрбиелiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ  тќрбиелiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ  тќрбиелiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ  тќрбиелiк маћсаты. 
Сабаћтыѓ  тќрбиелiк маћсаты. Бџл сабаћта оћушы-
ларды љй кќсiпшiлiгi мен ћолнердiѓ маѓыздылыѕына,
ћажеттiлiгiне  тоћталып,  кљнделiктi  мiрмен  байланыс-
тырып  тќрбиелеу.
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi.  
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi.  
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi.  
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi.  
Сабаћ  ткiзудiѓ  ќдiсi.  Топћа  блiп,  пiкiрсайыс  арћы-
лы  сабаћ  жљргiзу.  Ќр  топћа 5 оћушыдан  блiнедi.
I. Шеберлер тобы (ћыздар)
II. Џсталар тобы (џлдар)
1. Љй кќсiпшiлiгi
1. Темiр џсталыѕы
2. Жљннен жасалатын бџйымдар
2. Терi илеу
3. Киiз басу
3. Аѕаш џсталыѕы
4. Кiлем тоћу
4. Џлттыћ ћару-жараћтар
5. Ши, рмек тоћу
5. Џлттыћ еѓбек ћџралдары
Ќрбiр топтаѕы ћыздар мен џлдар алдын ала берiлген
тапсырмалар бойынша iздену-зерттеу арћылы ћосымша
материалдарды пайдаланып, з еѓбектерiнiѓ пайдалылыѕын
дќлелдейдi.
Ќрбiр топћа  бiр-бiрден  трешi  сайланады.  Оныѓ  мiндетi
атћарылѕан  iстi  баѕалау.
Сабаћты мџѕалiм ћорытындылайды.
Ћазаћ   ћоѕамындаѕы   шаруашылыћ   пен   кќсiпшiлiктiѓ
тљрi, негiзiнен, табиѕи болды. Ол кшпелi жќне отырыћшы
тџрмысћа негiзделiп жасалды. Ќр ћоѕамда ќртљрлi  жаѕдайда
дамыды. Ол  адамзат  баласыныѓ  аћыл-ойыныѓ,  нерiнiѓ
жетiлуi  мен  дамуына  байланысты  болды.
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  
Љйге  тапсырма.  Ћазаћтыѓ  ћолнерi мен љй кќсiпшiлiгi
бойынша  ќѓгiме  ћџрастыру.