Сабақ тақырыбы: Суды тазарту әдістері мен ластанудан қорғау
Оқу мақсаты: Сүзгілердің түрлерін таңдау, олардың шамаларын анықтау
Өндірістік ағын сулардың ластану категориялары. Суды тыңайтқыштармен ластанудан қорғау.
Суды тазарту әдістері: химиялық, биологиялық және физикалық
Жетістік критерийі
Білу және түсіну; Судың ластанудың түрлерін біледі
Бағалау; «Эвтрофикация» ұғымын біледі, мағынасын түсінеді
Анализ; Судың тыңайтқыштармен ластану жолдарын сипаттайды, мысал келтіреді
Қолдану;
- Су көздерінің аумақтарын ластану дәрежесіне қарай анықтайды
- Ластанған өнеркәсіптік ағынды сулардың зиянына сараптама жасайды
- Судың тыңайтқыштармен ластанудан қорғаудың жолдарын ұсынады.Өнеркәсіптің ағынды суларының су көздеріне зиянын анықтайды және сипаттайды
Өткенге шолу
1. Су қоры ұғымын қалай түсінеміз?
2. Судың ластану түрлерін атаңыз?
3. Тұщы суды тұтынатын 4 саланы атаңыз?
4. Дамыған елдер мен дамушы елдер арасында суды тұтыну мөлшері бойынша қандай айырмашылық бар?
5. Тұщы суды ең көп қолданатын шаруашылық саласын атаңыз, түсіндіріңіз?
6. Судың физикалық және экономикалық тапшылығы ұғымын түсіндіріңіз?
7. Адам орта есеппен тәулігіне қанша литр су қолданады?
8. Ауыз суды үнеудеу жолдарын ұсыныңыз?
Физикалық
Химиялық
Биологиялық
жылу-қызу, электр-магнитті өріс, радиоактивті заттар
уытты және су ортасының табиғи құрамын бүлдіретіндер
өсімдік, жануар, микроорга-низмдер және аш бейімді заттар
Судың ластану түрлері
Суды ластаушы көздер
- өнеркәсіп өнімдерін сақтайтын қоймалар;
- химиялық заттар және тыңайтқыштар;
- тұрмыстық қалдықтар;
- жер асты суларымен жалғанатын құбырлар;
- ірі құрылыс учаскелері;
- күзгі алаңдар, бұрғы-скважиналары болып табылады
Эвтрофикация
Органикалық заттары бар ағызынды суда биогенді элементтер әсіресе, азот пен фосфор көп болады, олардың әсерінен суда фитопланктон жаппай көбейіп дами бастайды, әсіресе көк жасыл, қоңыр балдырлар тез көбейіп, жоғарғы сатыдағы су өсімдіктерінің қарқынды дамуына жағдай жасайды. Бұл организмдер өсіп, дамып, өліп, нәтижесінде судағы органикалық заттардың массасы артады. Аэробты организмдердің оттекпен тыныс алуы нәтижесінде тез арада оттектің жетіспеушілігі туындайды. Сондықтан су тіршілікке жарамсыз болып, онда анаэробты процестер басым бола бастайды. Бұл процесс эвтрофикация деп аталады.
Достарыңызбен бөлісу: |