8. Пәннің тақырыптық жоспары
№
|
Тақырыбы
|
Сағат саны
|
Дәріс
|
Тәжірибе
|
Зертхана
|
СӨЖ
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1.
|
Жануарлар экологиясын зерттеудің теориялық және практикалық мәні
|
1
|
2
|
2
|
5
|
2.
|
Қоршаған ортаның негізгі абиотикалық факторларының жануарларға әсері және жануарлардың жауап реакциясы
|
4
|
2
|
6
|
30
|
3.
|
Экологиялық талаптарына сәйкес жануарларды экологиялық топтарға бөлу
|
2
|
2
|
6
|
10
|
4.
|
Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық және тәуліктік құбылыстар, олардың қоршаған орта факторларыменбайланыстылығы
|
2
|
2
|
6
|
10
|
5.
|
Жануарлардың кеңістіктегі бағдары
|
2
|
2
|
4
|
10
|
6.
|
Антропогендік факторлардың жануарлар тіршілігіне әсері
|
2
|
2
|
4
|
10
|
7.
|
Жануарлардың шаруашылық және медициналық маңызы
|
1
|
3
|
4
|
5
|
|
Барлығы
|
15
|
15
|
15 (30)
|
90
|
9. Пәннің қысқаша мазмұны
Жануарлар экологиясы – жануартану ғылымының тарабына жататын дербес ғылым. Жануарлар экологиясы негізгі үш бөлімнен тұрады: дарақтар экологиясы, популяциялық экология және қауымдастық экологиясы. Жануарлар экологиясының қағидалары мен деректерінің нәтижесінде сирек және жойылып бара жатқан жануарларды қорғау, экономикалық маңызы зор жануарларды өсіру, мекендестіру, шаруашылыққа және денсаулыққа зиянды жануарлармен күрес жүргізу жұмыстарын тиімді жүргізуге мүмкіндік туады.
10. Курс компоненттері
Дәрістік сабақтардың мазмұны
1-тақырып: Жануарлар экологиясын зерттеудің теориялық және практикалық мәні. Экологиялық пәндердің жүйесінде жануарлар экологиясының мәні. Жануарлар әлемінің шежіресі, жүйесі. Табиғи жүйеде жануарлардың ролі. (11,13,18).
2-тақырып: Қоршаған ортаның негізгі абиотикалық факторларының (жарық, температура, ылғал т.б) жануарларға әсері. Жарық режимі, жарыққа бейімделу Тойкилотермді және гомойтерімді жануарлар. Жылудың оптимум, пессимум көрсеткіштері. Ылғалдылық негізгі көрсеткіштері. (3,6,8,9,17)
3-тақырып: Экологиялық талаптарына сәйкес жануарларды топтарға бөлу (жәндіктер экологиясы, қосмекенділер экологиясы, құстар экологиясы, сүтқоректілер экологиясы) (3,6,8,9,17).
4-тақырып: Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық және тәуліктік құбылыстар, олардың қоршаған орта факторларымен байланыстылығы. Климат ерекшеліктеріне байланысты тірі организмдердің даму мерзімі. Фотопериодизм. Жануарлардың жағымсыз маусымдық және тәуліктік құбылыстарға бейімделуі (3,8,9).
5-тақырып: Жануарлардың кеңістіктегі бағдары. Бағдарлау туралы жалпы түсінік. Жарыққа сезімділік және көру. Дыбыс және есту. Жануарлардың тері, электрлік және электромагниттік сезімділігі (5,8).
6-тақырып: Антропогендік факторлардың жануарлар тіршілігіне әсері. Жануарларға антропогендік әсердің мәні. Әртүрлі антропогендік әсерлерге жануарлардың жауап реакциялары. Мал шаруашылығының әсері (6,12,14).
7- тақырып: Жануарлардың шаруашылық және медициналық маңызы. Жануарлардың шаруашылықтағы пайда – зияны. Жануарлардың медицинада алатын орны (10,9,16,18).
Тәжірибелік сабақтардың мазмұны
1- тақырып: Жануарлар экологиясын зерттеудің теориялық және практикалық мәні. Жануарлардың экожүйеде иеленетін орны. (11,13,18).
2-тақырып: Қоршаған ортаның негізгі абиотикалық факторларының (жарық, температура, ылғал т.б) жануарларға әсері. Ортаның факторларын жануарлардың сезініп жауап қайтаруы. Бейімделу оның түрлері. (3,6,8,9,17)
3- тақырып: Жануарлардың экологиялық топтарға бөлінуі. Факторлардың ауытқу мөлшеріне жануарлардың төзімділігі. (3,6,8,9,17).
4- тақырып: Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық және тәуліктік құбылыстар, олардың қоршаған орта факторларымен байланыстылығы. Жануарлардың тіршілік сипатының әртүрлі маусымда және күн мен түн сағаттарында өзгеруі. Тұрақты және кездейсоқ өзгерістерге жануарлардың жауап реакциялары. (3,8,9).
5- тақырып: Жануарлардың кеңістіктегі бағдары. Кеңістікті бағдарлау қабілетінің жануарларға маңызы. Жүйке жүйесі дамымаған және дамыған жануарлардың кеңістікті бағдарлау ерекшеліктері (5,8).
6- тақырып: Антропогендік факторлардың жануарлар тіршілігіне әсері. Антропогендік әсерлердің (егістік, мал шаруашылығы, өндіріс, қала, орман кәсіпшілігі, аң аулау) жануарларға кері әсері. Алуантүрлілік азаюы, қоршаған ортаның өзгеруі, экологиялық тепе-теңдік өзгеруі. (6,12,14).
7- тақырып: Жануарлардың шаруашылық және медициналық маңызы. Шаруашылыққа зиянды және пайдалы жануарлар. Ауру тудырушы, ауру қоздырушы егістік, орманды зақымдайтын жануарлар туралы таныстыру (10,9,16,18).
Зертханалық сабақтардың мазмұны
1-зертханалық жұмыс: Жануарлар экологиясының теориялық және практикалық мәні (11,13,18).
2-зертханалық жұмыс: Қоршаған ортаның негізгі абиотикалық факторларының жануарларға әсері және жануарлардың жауап реакциялары. (3,6,8,9,7)
3-зертханалық жұмыс: Экологиялық талаптарына сәйкес жануарларды экологиялық топтарға бөлу (3,6,8).
4-зертханалық жұмыс: Жануарлар тіршілігіндегі маусымдық және тәуліктік құбылыстар, олардың қоршаған орта факторларыменбайланыстылығы.
5- зертханалық жұмыс: Жануарлардың кеңістіктегі бағдары (5,8)
6- зертханалық жұмыс: А нтропогендік факторлардың жануарлар тіршілігіне әсері. (6,12,14)
7- зертханалық жұмыс: Жануарлардың шаруашылық және медициналық маңызы. (10,9,16,18)
Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тақырыптары
1. Биотикалық факторлар: Жануарлардың өзара қарым-қатынасы (комменсализм, паразит, жыртқыштық). Әдебиет: [8], [9], [3]
2. Жануарлардың тіршілік ортасына (ауа, су, топырақ, басқа ағзаның денесі) бейімделуі. Әдебиет: [1], [3], [5], [7],[8].
3. Жануарлардың популяция санының реттелу механизмі. Әдебиет: [3], [8], [9].
4 Адамдар-жануарлар тіршілігінің шектеуші факторы.
5. Зиянкес жәндіктер, олардың жаппай көбею себептері. Әдебиет: [4], [8], [9],
[10], [15], [16].
Студенттердің өзіндік жұмыстарының мазмұны
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп түрі
|
Бақылаудың түрі
|
Сағат көлемі
|
1.
|
Дәрістік сабақтарға дайындық
|
Дәріс конспектісі
|
Сабаққа қатысу
|
20
|
2.
|
Тәжірибелік сабақтарға қатысу
|
Конспект
|
Тәжірибелік сабақтың қабылдануы
|
15
|
3
|
Зертханалық сабақтарға қатысу
|
|
|
20
|
4
|
Тәжірибелік сабақтарға дайындық
|
|
|
15
|
5
|
СӨЖ-ң орындалуы
|
Конспект
|
Ауызша сұрау
|
15
|
6
|
Бақылау іс-шараларына дайындық
|
Бақылау жұмысы
|
МБ.1, МБ.2
|
15
|
Барлығы
|
90
|
Қорытынды бақылау мен ағымдағы үлгерімді бақылау бойынша салмақты үлестердің бөлінуі
№
|
Нәтижелік бақылау түрлері
|
Бақылау түрі
|
Үлестері
|
1.
|
Емтихан
|
Емтихан
|
0,4
|
Ағымдағы үлгерімді бақылау
|
0,6
|
Бақылау түрлерінің үлестері
СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру жөніндегі «Жануарлар экологиясы» пәні бойынша 050608 «Экология» мамандығы бойынша күндізгі оқу бөлімінде оқитын
cтуденттерге арналған
бақылау шараларының күнтізбелік графигі
1 рейтинг (7 семестр)
|
Апта
|
1 сабақ үшін ең жоғары балл
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
Барлығы
|
Аптадағы ең жоғары балл
|
|
|
|
|
100
|
Дәріске қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ДҮЖ 1
|
ДҮЖ 2
|
ДҮЖ3
|
ДҮЖ 3,4
|
16
|
Бақылау түрі
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Ең жоғары балл
|
2
|
4
|
4
|
4
|
4
|
Зертханалық жұмысқа қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ЗҮЖ 1, 2
|
ЗҮЖ 2
|
ЗҮЖ 3
|
ЗҮЖ3,4
|
12
|
Бақылау түрі
|
|
Ж
|
Ж
|
Ж
|
Ж
|
Ең жоғары балл
|
2
|
2
|
2
|
2
|
|
2
|
2
|
|
2
|
Зертханалық жұмысты рәсімдеу және қорғау
|
СӨЖ түрі
|
|
Е
|
Е
|
Е
|
Е
|
20
|
Бақылау түрі
|
|
ЗҚ
|
ЗҚ
|
ЗҚ
|
ЗҚ
|
Ең жоғары балл
|
4
|
4
|
|
|
8
|
|
|
8
|
|
Тәжірибелік жұмысқа қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ТҮЖ1
|
ТҮЖ2
|
ТҮЖ3
|
ТҮЖ4
|
32
|
Бақылау түрі
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
Ең жоғары балл
|
|
8
|
|
8
|
|
8
|
|
8
|
|
СӨЖ орындауы
|
СӨЖ түрі
|
|
ӨЖҮЖ
|
ӨЖҮЖ
|
ӨЖҮЖ
|
|
20
|
Бақылау түрі
|
|
Т
|
Т
|
Т
|
|
Ең жоғары балл
|
7
|
|
6
|
|
7
|
|
7
|
|
|
2 рейтинг (7 семестр)
|
Апта
|
1 сабақ үшін ең жоғары балл
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
Барлығы
|
Аптадағы ең жоғары балл
|
|
|
|
|
100
|
Дәріске қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ДҮЖ 5
|
ДҮЖ 6
|
ДҮЖ 7
|
|
12
|
Бақылау түрі
|
|
Қ
|
Қ
|
Қ
|
|
Ең жоғары балл
|
2
|
4
|
4
|
4
|
|
Зертханалық жұмысқа қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ЗҮЖ 4,5
|
ЗҮЖ 5,6
|
ЗҮЖ 6,7
|
ЗҮЖ7
|
6
|
Бақылау түрі
|
|
Ж
|
Ж
|
Ж
|
Ж
|
Ең жоғары балл
|
2
|
|
2
|
|
2
|
|
2
|
|
Зертханалық жұмысты рәсімдеу және қорғау
|
СӨЖ түрі
|
|
Е
|
Е
|
Е
|
|
32
|
Бақылау түрі
|
|
ЗҚ
|
ЗҚ
|
ЗҚ
|
|
Ең жоғары балл
|
4
|
8
|
|
8
|
|
8
|
|
8
|
Тәжірибелік жұмысқа қатысу және дайындық
|
СӨЖ түрі
|
|
ТҮЖ5
|
ТҮЖ6
|
ТҮЖ7
|
ТҮЖ7
|
32
|
Бақылау түрі
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ең жоғары балл
|
8
|
8
|
|
8
|
|
8
|
|
8
|
СӨЖ орындауы
|
СӨЖ түрі
|
|
ӨЖҮЖ
|
ӨЖҮЖ
|
ӨЖҮЖ
|
ӨЖҮЖ
|
18
|
Бақылау түрі
|
|
Т
|
Т
|
Т
|
Т
|
Ең жоғары балл
|
1
|
|
6
|
|
6
|
|
6
|
|
Шартты белгілер: ДҮЖ – дәріске дайындалу бщйынша үй жұмысы, Қ – сабақ үрдісіне қатысу, ЗҮЖ – зертханалық жұмысқа дайындалу бойынша үй жұмысы, Ж – жіберілу, Е – есеп, ЗҚ – зертханалық жұмысты қорғау, Т – тексеру, ӨЖҮЖ – өздік жұмыс бойынша үй жұмысы.
Кафедра отырысына ұсынылғын 2010ж. « » _______ № _____ хаттама.
Кафедра меңгерушісі _______________ Исимбеков Ж.М. 20____ « » __________
11. Курстың саясаты
Студент дәріс сабақтарына міндетті түрде қатысуы тиіс. Сабаққа қатысу әр бір сабақта белгіленеді (сабақтың басында немесе аяғында). Егер белгілеу кезінде студент болмаса, ол белгілеуден кейін келсе де сабақта жоқ деп есептеледі.
Сабақтардағы кез келген бұзушылық жазаланады, тіпті аудиториядан шығарып жіберуге де жету мүмкін. Ал белсенді жұмыс бағаланады. Сабақтан қалмау керек және кешігіп келуге болмайды. Сабақты босату және кешігіп келу үшін төмендегі айыпты санкциялар қолданылады:
Орынды себепсіз дәріс сабағына қатыспағаны үшін – минус екі балл;
Аудиторияда тәртіпті бұзғаны үшін – сабаққа келгені үшін алған баллдан айырылады.
Талаптар мен айыпты санкциялар:
Оқу процесіне белсенді қатысу.
Сабаққа кешікпеу.
Аудиторияға сыртқы киімді шешіп кіру.
Сабақ барысында бір-бірімен сөйлеспеу, газет оқымау, ұялы телефондарды өшіру, сағыз шайнамау.
Оқу бөлмелерінде шылым шекпеу және тәртіпсіз сөздерді қолданбау
Босатылған дәрісті өздігінен игеріп тапсыру негізгі балл мөлшерінің 50%-мен бағаланады.
7. Уақытында орындалмаған тапсырмалар (бақылаудың барлық түрлері) негізгі балл мөлшерінің 50%-мен бағаланады. Тапсырмаларды орындамағаны үшін қорытынды баға төмендетіледі.
Аталған талаптарды орындау емтиханға қатысуды қамтамасыз етеді. Межелік бақылауды тапсыру үшін студент, ағымдағы бақылаудан өтуі тиіс. Ағымдағы бақылау мен межелік бақылаудың бағалары бойынша рейтинг (Р1, Р2) анықталады: мысалы, Р1- АБ1*0,7+МБ1*0,3. Межелік бақылаудан өтпеген немесе 50 төмен балл алған студент рейтингке жіберілмейді.
Соңғы қорытынды баға төмендегілерден шығарылады:
Дәріс сабақтарына қатысу
Дәріс сабақтарына белсенді қатысу және барлық сарамдық жұмыстар мен СӨЖ орындау мен қорғау
Білімдердің шекті бақылауы
Емтихан бағасы
Білімді бағалау балдық-рейтинг жүйесін қолданумен жүзеге асырылады, студент күнтізбелік кестеге сүйеніп өз білім деңгейін өзі бағалай алады. Қажетті балдар санын жинау үшін студент барлық тәжірибелік сабақтарға белсенді қатысуы қажет. Егер аталған шарт орындалмаса, студент барлық тақырыптарды игеріп тапсырудан кейін ғана емтиханға жіберіледі.
Семестр бойы білім деңгейі үнемі тексеріледі.
Орындалған жұмыстарды тапсыру бақылау шараларының күнтізбелік кестесі бойынша жүзеге асырылуы шарт.
Босатылған сабақтардың тақырыптарын игеріп тапсыру:
Орынды себеппен сарамандық жұмысты орындамаған студент оны келесі жұмада тапсыра алады, бірақ сол жағдайда жұмыстың орындалуы 50 пайызға төмендетіліп бағаланады.
Шекті бақылау кезінде басқа студенттен жазбаша жұмысты көшіріп алуға тыйым салынады (көшірілген жұмыс есептелмейді). Емтихан тест түрде өтеді.
Сіздерге сәттілік тілеймін!
12. Әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер
Блинников. В.И. Зоология с основами экологии М., 1990
Гиляров. А.М. Популяционная экология М., 1990
Ильичев. В.Д., Карташев. Н.Н., Шилов. И.А. Общая орнитология М., 1982.
Лобороторные занятия по зоологии с основами экологии животных (Степанян и др) М., 1986
Макфедьен. Э. Экология животных М., 1965
Наумов. Н.П. Экология животных М., 1963
Потанов. И.В. Зоология с основами экологии животных М.,2001
Рыков . Н.А. Зоология с основами экологии животных М., 1981
Степанян. Е.Н. лабороторные занятия по зоологии с основами экологии (уч. посб.) М., 2001
Қосымша әдебиеттер
12. Адрманова. Н.С. Экология насекомых М., 1970
13. Бродекий. А.К. Жалпы экологияның қысқаша курсы. Алматы, 1998
14. Воронскии. В.А. Приклодная экология Ростов н/Д., 1971
15. Тишлер. В. Сельскохозяйственная экология М., 1981
16. Чернова. Н.М., Былова. А.М. Экология М., 1981
17. Шмидт – Нельсон К. Животные пустынь. Л., 1972
Достарыңызбен бөлісу: |