ҚР ҚН 2.04-01-2011
9
Тереңдігі 6,0м-ден астам ірі көлемді өндірістік орынжайларда бүйірлі жарықтандыру
кезінде жарық түсетін тесіктерден қашықтықта орналасқан шартты жұмыс бетіндегі
нүктеде ТЖЕ-нің минимальды мәні мөлшерленеді :
а) I – IVсанаттағы көру жұмыстарына арналған жарық түсетін ойықтардың
төбесіне дейін 1,5 биіктікке;
б) V – VII санаттағы көру жұмыстарына арналған жарық түсетін ойықтардың
төбесіне дейін 2 биіктікке;
в) VІІІ санаттағы көру жұмыстарына арналған жарық түсетін ойықтардың
төбесіне дейін 3 биіктікке.
Кез-келген мақсаттағы орынжайларды жоғарыдан және аралас табиғи жарықтандыру
кезінде бөлінген үй-жайдың қабырғасының қиылысында және жұмыс жағдайында (немесе
еден) ТЖЕ орташа мөлшерленген мәні мөлшерленеді. Бірінші және соңғы нүктелер
қабырға бетінен (қалқалардан) немесе қатарлардың осьтерінен 1 м арақашықтықта
қолданылады.
5.2.7 Орынжайларды бүйірлі жарықтандырылатын (сыртқы қабырғалар мен
терезелерге қабысатын аумақтар) және жоғарыдан жарықтандырылатын өңірлерге бөлуге
жол беріледі. Әр аумақта табиғи жарықтандыруды нормалау және есептеу жұмыстары бір
біріне тәуелсіз атқарылады.
5.2.8 І-ІІІ санаттағы көру арқылы жұмыс атқарылатын өндірістік орынжайларда
аралас(қиыстырылған) жарықтандыруды қолданған жөн. Ірі аралықты құрастыру
цехтарында, атқарылатын жұмыстар ауқымды жерді алып отырып, еденнің әр түрлі
денгейінде және кеңістікте әр алуан бағдарланған жұмыстық беттерінде жасалып
жүзеге асырылса, жоғарғы табиғи жарықтандыруды қолдануға рұқсат беріледі.
Сонымен бірге ТЖЕ-нің нормаланған мәндері І-ІІІ санаттар үшін тиісінше 10; 7; 5 %
болып қолданылады.
5.3 Орынжайлардың қиыстырылған(аралас) жарықтандыруына қойылатын
талаптар
5.3.1 Өндірістік
ғимараттар
орынжайларын
қиыстырылған
(аралас)
жарықтандыруды мына жағдайда қарастыру керек:
а) І-ІІІ санаттағы жұмыстар атқарылатын өндірістік орынжайлар үшін;
б) өндірістік және басқа да орынжайлар үшін, технология, өндірісті ұйымдастыру
немесе құрылыс салынатын жердегі климат жағдайында көлемдік-жоспарлау шешімдер
ТЖЕ-нің нормаланатын көрсеткішін қамтамасыз ете алмайтын жағдайда (ені үлкен
көпқабатты ғимараттар, аралықтарының ені үлкен бір қабатты көп аралықты ғиараттар),
және қиыстырылған жарықтандырудың табиғи жарықтандырумен салыстырғандағы
техника-экономикалық тиімділігі тиісті есептермен расталған жағдайда;
в) өнеркәсіптің жекелеген салаларының ғимараттары мен имараттарын құрылыстық
жобалау бойынша белгіленген тіртіппен бекітілген нормативтік құжаттарға сәйкес.
5.3.2 Тұрғын, қоғамдық және әкімшілік-тұрмыстық ғимараттардың қиыстырылған
жарықтандырылуын оңтайлы көлемдік-жоспарлау шешімдерітаңдацының шарты
бойынша талап етілетін жағдайда, бұған үйлер мен жатақханалардың тұрғын бөлмелері,
ҚР ҚН 2.04-01-2011
10
қонақ күту бөлмелері мен мейманханалардың номерлері, санаторийлердің және демалыс
үйлерінің жатын бөлмелері, мектепке дейінгі балалар мекемелерінің топтық және ойын
бөлмелері әлеуметтік қамсыздандыру нысандарының (интернаттар, қарттар мен
мүгедектер пансионаттары) палаталары мен жатын бөлмелері жатқызылмайды.
5.3.3 Адамдар үзілмейтін өндірістік орынжайлардың жалпы (қабылданған
жарықтандыру жүйесіне қатыссыз) жасанды жарықтандыру аккумуляторлы жарық
көздерімен қамтамасыз етілу керек
Қызу шамдарын қолдануға интерьерді безендіру талаптары немесе ортаның,
технология жағдайлары бойынша басқа жарық көздерін қолдану мүмкін емес немесе
мақсатқа сай болмағанда жол беріледі.
5.3.4 ТЖЕ нормаланатын мәндері өндірістік орынжайлар үшін қиыстырылған
жарықтандырудағыдай қабылдану керек.
ТЖЕ нормаланатын мәндерін төмендетуге және мына жағдайда қабылдауға рұқсат
беріледі:
а) ең суық бескүндігінің нольден төменгі температурасы 28 °С және одан да төмен
болатын аудандарда;
б) тереңдігі технология немесе оңтайлы клемдік-жоспарлау шешімінің таңдауы
бойынша қиыстырылған жарықтандыруға арналған 1 кестеде көрсетілген ТЖЕ –нің
нормаланатын мәнін қамтамасыз етпейтін жағдайдағы бүйірлі жарықтандырылатын
орынжайларда;
в) І-ІІІ санатты жұмыстар атқарылатын орынжайларда.
5.3.5 7.4 сәйкес ТЖЕ нормаланатын мәндеріне қол жеткізген кезде:
а) жалпы жарықтандыру жүйесінің жарықшамдарынан жарықтандырылу 200 лк кем
болмау керек;
б) қиыстырылған
жарықтандыру
жүйесіндегі
жалпы
жарықтандырудың
жарықшамдарынан жарықтықты жарықтандырылу шәкілі бойынша бір сатыға көтеру
керек, бұған Iа, Iб, IIа санаттары жатқызылмайды.
в) толықсыма еселендіргіші K
п
көру арқылы жұмыстардың I – III санаттары үшін 10 %
аспау керек.
Қиыстырылған жарықтандыру жағдайындағы жасанды жарықтандыру осы
нормалардың 8 тарауына сәйкес жобалау керек.
5.3.6 Мектептердің, мектеп-интернаттардың, кәсіби-техникалық және орта
арнаулыоқу орындарының (техникумдардың) оқу, оқу-өндірістік орынжайларын
қиыстыра жарықтандыру кезінде жарық ойықтарына параллель орналасқан
жарықшамдар қатарларының бөлек қосылуын қарастыру керек.
5.4 Орынжайлардың жасанды жарықтандыруына қойылатын талаптар
5.4.1 Жасанды жарықтандыру жұмыстық, апаттық, күзеттік және кезекшілік болып
бөлінеді.
Апатты жарықтандыру эвакуациялық және резервтік болып бөлінеді.
Қажет кезде жұмыстық немесе апаттық жарықтандыру шамдарының бөлігі
кезекшілік жарықтандыру үшін қолданылуы мүмкін.
