Сократ, Платон, Аристотель,
Пифагор,
Гиппократ,
Архимед т.б.
Қазіргі заманғы ғылымның
көптеген бағыттары бар.
Өмірін ғылымға арнаған
ғалымдар теориялық та,
практикалық та тұрғыда
зерттеулер жасай алады.
Олар барлық қолда бар
құжаттарды зерттейді немесе
әртүрлі
тәжірибелік
бақылаулар жүргізеді.
Кіріспе
сабағының
барысында оқушылар зерт
теушілер дегеніміздің белгілі
бір
ғылым
саласын
зерттейтін мамандар екенін
түсінеді.
Зерттеушілер
қоршаған әлемнің үдерістері
мен құбылыстарын, олардың
табиғатын жақсы түсіну
үшін зерттеу жүргізеді. Олар
өз жұмысында ғылыми
әдістерді пайдаланады және
тексерістен өткен деректерге
сүйеніп, зерттеу жасайды.
Деректер құбылыстарды
тікелей бақылау, өлшеу,
тәжірибелер жасау ар қылы
алынады.
Ғалым
жұмысының негізгі бөлігі
мәлі
меттермен жұмыс
жасап, оларды жазу және
сараптау болып табылады.
Есте сақта!
Зерттеушілер бізді
қоршаған
Әлемді зерттейді. Олар
бақы
лайды, өлшейді,
тәжірибелер
жасайды және нәтижелерін
жазып отырады.
Сен білесің бе? Оқушыларға қазіргі заманзерттеушілері табиғатта болып
жатқан әртүрлі құбылыстар мен заттарды да бақылай алатынын айтыңыз.
Қазіргі таңда олар көзге көрінбейтін заттарды бақылауды үйренді. Ғалымдар
көзге көрін-бейтін заттарды бақылау үшін лупаны (үлкейтіп көрсететін
арнайы құралдарды) пайдаланады. Oқу шыларға көзге көрінбейтін ұсақ затты
үлкейткіш әйнекпен немесе микроскоппен бақылатуға болады. Егер сыныпта
оқушылардың біреуі телескопты көр ген болса, көргенін айтып беруін
сұраңыз.
Бөлме өсімдігін зертте. Оқулықтағы тапсырмаға кіріспес бұрын,
оқушыларға өлшеу әрекеті туралы мәтінді оқып беріңіз. Оқулықтағы суретке
назарларын аударып, балалардың не істеп жатқан дарын сұраңыз. Жақсы
зерттеуші болу үшін заттарды өлшей білу қажет екенін айтыңыз. Өлшеудің
көмегімен олар заттың көлемін немесе салмағын анықтай алады.
Оқушыларды топтарға бөліңіз, әр топтағы оқушылар саны 4-тен аспағаны
дұрыс. Oларға өлшеу жасай алатындай әртүрлі заттарды ұсыныңыз. Өлшеуге
пайдаланатын затты оқушы лардың өздеріне таңдатыңыз. Оқушыларға бөлме
өсімдіктерін беріп, оларға ұқыпты болуларын сұ раңыз. Тәжірибеге мысал
келтіріңіз, мысалы: өсім діктің биіктігі 2 қаламға сәйкес т.б. Оқушылар өз
өлшеулерінің нәтижелерін сурет салу арқылы көр сетсін.
Нәтижесін жаз. Оқушылардың назарыноқулықтағы мәтінге аударыңыз,
зерттеушілердің өз бақылаулары мен өлшеулерінің нәтижелерін не үшін
жазатындығы туралы сұраңыз. Жауаптарды тыңдап алып, оқушыларға бұл
нәтижелерді ұмытып қалмау үшін және кейін тексеру кезінде қолдану үшін
жазу керек екенін айтыңыз. Оқушыларға өздерінің бақылаулары мен
өлшеулерінің жазбаларына қайта қарап, оларды сыныптағы басқа
оқушылардың жазбаларымен салыстыруды ұсыныңыз.
Пәнаралық байланыс
Қосымша тапсырмалар
Дүниетану. Адамдар өздерін
қоршаған
ортанықалай
зерттейтіндіктері туралы
талқылайды.
Көркем еңбек.
Бақылау
барысында
сурет
салу.Oқушылар
зейінді
болып, заттың суретін
неғұрлым
нақтырақ
Кейбір оқушыларға оқулықтағы тапсырмаға қосымша ретінде өсімдіктерді
сызғыштың көмегімен өлшеуді ұсынуға болады.
Бөлме өсімдігін зертте.
Бөлме өсімдігінің бірін ал.
Оның биіктігін қолыңда бар
заттармен өлше.
Нәтижесін жазып отырады.
45
салулары тиіс.
Сен өсімдіктің биіктігін әртүрлі заттармен өлшедің. Зерттеу нәтижесін
қағазға жазып ал немесе суретін сал.
Бағалау
Оқушылар бақылау жасай алады.
Оқушыларға өздерінің айналасындағы заттарға бақылау жасатыңыз.
Оқушылар әртүрлі өлшеулер жасай алады. Қолда бар заттардың
көмегімен заттарды өлшеу ді тапсырыңыз.
Оқушылар жасаған бақылаулары мен өлшеуле рінің нәтижесін жаза
алады.
Бақылаулары мен өлшеулерінің нәтижелерін жазып отыруды ұсыныңыз.
Қорытынды бағамдау
Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Оқушыларды сабақтың әр кезеңінде бағалау.
2: Дарынды және үлгерімі төмен оқушылардың ерекшелігіне көңіл бөлу.
Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алады ( оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?
1: Сабақтың нәтижесіне көңіл бөлу.
2: Рефлексия.
Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге
көмектесетін не білдім ?
* * * * *
Сайдазимова Алима
Оңтүстік Қазақстан облысы, Сайрам ауданы,
№81 Ұлықбек атындағы жалпы орта мектебінің
өзбек тілі ен әдебиеті пәні мұғалімі
Сабақ: әдебиеттік оқу
Мектеп:
Күні:
Мұғалімнің есімі:
Сынып: 4 «Б»
Қатысқандар саны:
22
Қатыспағандар саны: 0
Сабақтың тақырыбы:
Ә. Темір әңгімелері
Сабақ негізделген
оқу мақсаты
(мақсаттары)
Әмір Темірдің табанды, сасқалақ болса да, адамгершілігі мол идеал ретінде соған
талпынуға тұрарлық адам екендігіне көз еткізеді.
Барлық оқушылар: Әңіменің мәнін түсініп, талдай біледі.
Оқушылардың басым бөлігі: Кейіпкерлерге сараптама бере алады. Іштей оқып,
әңімелей алады.
Кейбір оқушылар:
Басқа да данышпандардың нақыл сөздерімен,шығармаларымен салыстыра алады. Рөлдік
ойын арқылы көрсете алды
Тілдік мақсат
Оқушылар: .....(не істей) алады.
Отбасылық тәрбиеге байланыстыра алады.
Негізгі сөздер мен тіркестер: Кеш, Хўжа Илғор, 1405 йил, Қизил дарё, Қарши қалъа,
Дархон момо, Амир Темур сөздерінен шағын мәтін құрастырады.
Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер:
Талқылауға арналған тармақтар: Не үшін Дархан әже асығып қылынған жұмысты
ұнатпады? Дархан әже Темірге нені үйретті?
Сіз неліктен ..... екенін айта аласыз ба?
Әмір Темір неліктен Қарши неліктен басып алмады?
Әмір Темірді неліктен жомарт деп ойлайсыз?
Жазылым бойынша ұсыныстар: Қадар- ғам, қайғу, алам, ғурбат сөздік дәптерлеріне
жазады.
Алдыңғы оқу
Үй тапсырмасы: А оқушы эссе жазады;
46
