Рецептіде қолданылатын көмекші сөздер
Рецепттің жоғары бөлігінде:Cito!Тез! немесе Statim!Жедел түрде!
Repete-Қайтала!немесе Bis repetatur!-екі рет қайталансын! Деген сөздері жазылуы мүмкін.
Дәрілік өсімдіктер атаулары:
Belladonna,ae f –итжидек
Crataegus,i n-долана
Frangula,ae f-ит шомырт
Rheum,i n-рауғаш
Urtica,ae f-қалақай
Негізгі рецепттік қысқартулар
aa-ana-бірдей
ac.,acid.-acidum-қышқыл
D.-Da,Detur,denture-бер,берілсін
Dec.Dct.-decoctum-қайнатпа
D.S-Da.Signa-Dentur Signetur-бер,белгіле
Em.,Emuls-emulsum-эмульсия
Fluid.-Fluidis,a,um-сұйық
Gtt.-Guttam-тамшы
Hb.-Herba-шөп
Шылаулар
Медициналық терминде және рецепте келесі шылаулар кездеседі:
1.Aut,seu,vel-немесе.Acidum acetylsalicylicum seu Aspirinum-Ацетилсалицилат қышқылы немесе аспирин.
2.Amidopyrinum aut Analginum-Амидопирин немесе анальгин
3.Tinctura Belladonna vel tincture Valeriana-беладонна тұнбасы немесе валериана тұнбасы
–et-және.Oleum vaselini et lanolini aa 10,0-вазелин майы және ланолин тепе-тең 10,0
-ut-үшін.Misce ut fiat pulvis-ұнтақ дәрі пайда болу үшін араластыру.
Үстеулер
Латын тілінде үстеу екіге бөлінеді:
1.Әуелгі түрі
2.Құралған түрі-көбінесе сын есімнен құралады.
Үстеу қай уақытта,қай жерде,ненің қалай болғанын хабарлайды.
Әуелгі түрі:
Ana-тепе-тең
Ut-қалай
Statim-тез,дәл уақытында
Saepe-жиі
Cito-тез,жедел
Citissime-өте жылдам
Quantum satis-қанша керек болса
Bis-екі есе
Құралған түрі:
Үстеу сын есімнен құралады,I-II септеуде сөз негізіне –е және –о жалғауларын жалғау арқылы пайда болады.Мысалы:rectus-тік,recti,rect,recte-тіке.III септеуде сөз негізіне –iter және –er жалғанады.
Рецептурада жиі қолданылатын үстеулер:
Cito-тез
Satis-керекті
Caute-абайлап
Statim-сол уақытта,кешікпей
Quantum-керегінше
Есімдік
Латын тілі грамматикасында біздің тәжірибемізде қолданылатын есімдіктер көп емес.Қолданылатын сөздер:
Prome-өзіме(егер дәрігер рецептті өзіне жазса).Pro auctore-авторға жазса.
Per se-таза түрінде(дәрігер дәрілердің физикалықхимиялық қасиеттерін білгендіктен,оларға дәріханадан дәрі таза түрінде берілуге болады.) Perse- сөзі рецептке жазылса,қолға беруге болады.
Iodum perse-йод таза түрінде
Sulfur perse-күкірт таза түрінде
Da tales doses- осы мөлшерде берілсін.
Мысалдар:Da tales doses №20-осы мөлшерде берілсін 20 дана
Тексеру сұрақтары
Рецепт дегеніміз не?
Рецепт не болып саналады?
Рецептің жазылу тәртібі?
Рецепт бланкаларының түрі?
Латын тілінде үстеу нешеге бөлінеді?
Жаттығу
Recipe:Tincturae Belladonnae 20ml
Da.
Signa:Күніне 2 рет.
Ал:Долана тұнбасының 10мл
Бер.
Белгіле:Күніне 3рет 30 тамшыдан ішуге
Достарыңызбен бөлісу: |