Файл-сервер локальды торабтың ядросы болып табылады. Бұл
компьютер
(көбіне
аса
жоғары
өндіргіш
мини-компьютер)
операциялық жүйені қосып, торабпен тасымалданатын мәліметтер
ағынын басқарады. Жекеленген жұмыс станциялары мен принтерлер
секілді кез келген ортак колданылатын периферийнді кұрылғылардың
барлығы файл-серверге жалғанады.
Әр жұмыс станциясы өзінің дисколы операциялық жүйесінің
(DOS немесе OS/2 секілді) басқаруымен жүмыс жасайтын кэдімгі
дербес компьютер болып табылады. Біракта автономды дербес
компьютерден ерекшелігі жүмыс станциясында торабтык байланыс
платасы бар жэне кабельдермен файл-серверге жалғанған.
Сонымен қатар, жүмыс станциясында файл-сервермен, баска
жүмыс станцияларымен және торабтың баскада кұрылғыларымен
ақпарат алмасуға мүмкіндік беретін тораб кабығы (оболочка) деп
аталатын арнайы бағдарламаны қосады. Қабық (оболочка) жүмыс
станциясына файл-серверде сакталған файлдар мен бағдарламаларды
өз дискісінде түрғандай қолдануға рүқсат береді.
Дәріс 7,8
Тақырыбы:
Коммуникациялық протоколдардың стандартты
стектері Қазіргі компыотерлік тораптардагы коммуникация.!
һіқ
жабдықтардың р ө л і
TCP (Transmission Control Protocol) - бүл транспорттык
деңгейдің ең кеңінен таратылған түрі. TCP ең маңызды функциясына
бүрыннан қолданылып келе жаткан IP (Internet Protocol) хатгама-
сымен салыстырғанда, мәліметтерді жоғалтпай жеткізуі болып сана-
лады. Хабарламаны жеткізу үшін процесс - жіберуші мен процесс -
алушының арасын алдын — ала жалғайды. Бүл күрылған жалғау
дейтаграмманың нақты түрде жетуін камтамасыз етеді. TCP хаттама-
сының бүлінген немесе жоғалған пакеттерді қайталап жіберу мүмкін-
дігі бар.
Хабарламаның накты түрде жеткізілуіне белгіленген функция-
лар өңдеушілерді косалқы бағдарламалардан және дейтаграмманы
баскару амалдарынан босатады. Хаттама жіберуші
мен алушы
арасында мәліметтер жіберілуін қамтамасыз етеді. TCP жалғауды
кондыруға бағытталған болғандықтан, дейтаграмманы алған адресат
Файл-сервер мен жүмыс станциялары
37
жіберушіге алғаедығы туралы хабар беруі керек. Жалпы жіберуші
мен алушы арасында виртуальды канал қондырылады, ол жерде олар
хабарламамен алмасады және алғандығы туралы хабар жіберіледі.
Мәліметтерді алмасу процесі машина - жіберуші жэне машина -
алушы арасында жалғауды қондыру сұранысынан басталады. Бұл
сұраныста арнайы бүтін саны болады, оны біз сокет номері деп
атаймыз. Ал жауабына алушы өз сокетінің номерін жібереді.
Жіберуші мен алушының сокеттерінің номері жалғауды аныктайды
(былай айтқанда, жалғау жіберуші мен алушының ІР-адресісіз
орындалмайды, бірақ та бұл тек төменгі деңгейлі хаттамаларға
қатысты).
TCP жалғауын қондырғаннан кейін хабарламаның сегменттері
жіберіліп бастайды. Жіберушінің төменгі деңгейлі ІР-адресінде
сегменттер бір немесе бірнеше дейтаграммаларға бөліне бастайды.
Желіні өте келе, дейтаграммалар алушыға келіп түседі, содан IP
деңгейі олардан кайтадан сегмент жинақтап TCP береді. TCP барлык
сегменттерді бір хабарламаға жинақтап отырады. TCP - дан процесс
- алушыга хаттамалардың қада жиналатыны туралы хабарлдама
жіберіліп отырады.
TCP машина - алушыда номері бойынша бүкіл сегменттерді бір
хабарламаға жинақтайды. Егер қандайда бір хабарлама сегменті
жоғалган немесе бүлінген болса, жіберушіге қате кеткен сегменттің
номері жіберіледі. Бұндай жағдайда жіберуші сегментті қайта
жіберуіне тура келеді. Егер де сегмент дүрыс кабылданған болса,
онда алушы анықтаушы - квитанциясын жібереді (АСК -
acknowledgement).
Таймер TCP хаттамасында ең маңызды рольді аткарады. Егер де
белгіленген уақыт ішінде анықтаушы - квитанциясы келіп түспеген
болса, онда сегмент жогалтылған болып саналады. Бүндай жагдайда
сегментті қайта жіберу процесі орындалады.
Порттар номерлері мен сокеттср
TCP қолоданылатын косымшасы (процесс) номер порты -
санымен аныкталады. Бүрыннан әйгілі желі қызметтерінің порттар
номерлері кестеде көрсетілген.
38
Internet желісінің кеңінен қолданылатын портгар номерлері.
Порт
номері
; Желі
1 қызметі
j Сипаттау
°
! Резервтелген
7
j echo
Келген хабарламага жауап - эхо
t **■
**• • • *
#ш
т
л
вш
ш
ш
ш
ш
*=
*т
т
*0^
ь
»*■
•■
■
»>
* *» « • • ^
* » с
гш
г т
ш
9
1 discard
Бүкіл келген хабарламалар лақтыру (жою)
11
1 users
Белсенді қолданушылар
!
1
3
! daytime
Күннің уақытын туралы мәліметтерОтклик
19
chargen
............... —
■
■
■ ■
■
■
■
и
-
Символдар генераторы
%^ЧЯЙ№^ЯММИ^вЯІЙВЯВМММ4ввнЬав^>яіН|майф»^«
л
і 20
1 ftp data
FTP хаттамалары аркылы мэліметтерді жіберу
: 2 і
і «р
Кестетің жалгасы
FTP хаттамасы арқылы баскарушы командаларын
1 жіберу
2
3
i telnet
IELNET хаттамасы арқылы портты косу
: 25
smtp
SMTP
почталык
хабарламалаырн
жіберу
хаттамалары
; 37
time
Уакытты қамтитын отклик
142
I name
Аттар сервері
43
j
l •
ф
1
whois
Бұл кім
': 53
domain
Домендер аттары серверлері
67
boots
j Жогалган серверді енгізу хаттамасы
68
bootc
Жогалган клиентті енгізу хаттамасы
69
tftp
TFTP
файлдарын
жіберудің
жеңілдетілген
хаттамасы
79
finger
j FINGER қолданушылары туралы мәліметтер алу
хаттамасы
80
1http
1HTTP гипертекстін жіберу хаттамасы
109
j
P°P2
j POP2 почталық жәшігінін хаттамасы
«м^яяям^Ь *
і т-igr ■
-м
ш
т
■
^ ^
_ . .
39
