Сәулет, қала құрылысы және құрылыс

ҚР ЕЖ 1.03-106-2012 
 
 
22 
6.3.2 Өндірістік  аумақтарда  стационарлық  машиналарды  орналастыру  жоба 
бойынша жүзеге асырылуы тиіс, сонымен қатар, цехтардағы өту жерлерінің ені келесіден 
кем болмауы тиіс: 
- магистралды өту жерлері үшін - 1,5 м; 
- жабдықтар арасындағы өту жерлері үшін - 1,2 м; 
- өндірістік  ғимараттардың  қабырғалары  және  жабдықтар  арасындағы  өту  жерлері 
үшін - 1,0 м; 
- оған  қызмет  көрсету  және  жөндеу  үшін  арналған  жабдыққа  өту  жерлері  үшін  - 
0,7 м. 
Жұмыс  орындарындағы  өту  жерлерінің  ені  өту  жерлерінен  және  өтетін  жолдардан 
жұмыс  орындарын  бір  жақты  орналастыру  барысында  0,75 м  кем  емес  және  жұмыс 
орындарын  өту  жерлерінің  және  өтетін  жолдардың  екі  жағынан  да  орналастыру 
барысында 1,5 м кем емес арттырылуы тиіс. 
6.3.3 Жұмыс барысында шаң шығатын стационарлық машиналар (уатқыш, тартқыш, 
араластырғыш  және  т.б.),  шаңды  басу  немесе  шаңды  ұстау  құралдарымен  жабдықталуы 
тиіс. 
6.3.4 Қауіп  көзі  болып  табылатын  стационарлық  машиналардың  қозғалатын 
бөліктері тор немесе жаппай металлдан жасалған қоршаулармен қоршаулы болулары тиіс. 
6.3.5 Құрылымдық  немесе  технологиялық  себептер  бойынша  стационарлық  түрін 
орнату  мүмкін  емес  болған  жағдайында  шешілетін  қорғаныс  қоршауларын  және 
оқшаулағыш құрылғыларды қолдану рұқсат етіледі. 
6.3.6 Шешілетін, қайырмалы және жиналмалы қоршаулар, сонымен қатар, ашылатын 
есіктер,  қақпақтар,  люктер,  осы  қоршаулардағы  немесе  жабдықтың  корпусындағы 
қалқаншалар 
олардың 
кенеттен 
шешілуін 
немесе 
ашылуын 
болдырмайтын 
құрылғыларымен (бұғаттаулармен) жабдықталуы тиіс. 
6.3.7 Машиналарды  қолдану  барысында  электр  тогымен  зақымдалудан  қорғаныс 
үшін келесі қауіпсіздік шаралары қолданылуы тиіс: 
- қауіп көзі болып табылатын өндірістік жабдықтың ток жеткізуші бөліктері сенімді 
түрде  оқшаулануы,  қоршалуы  немесе  адамдар  үшін  қол  жетімсіз  жерлерінде  орналасуы 
тиіс; 
- адамдар  үшін  қол  жетімді  жерлерінде  орналастыру  барысында  электр 
жабдықтардың  ток  жеткізуші  бөліктері  жабылатын  есіктері  бар  немесе  қорғаныс 
қаптамалармен 
жабылған 
корпустардың 
(шкафтардың, 
блоктардың) 
ішінде 
орналастырылуы тиіс; 
- оқшауланудың  зақымдалуы  салдарынан  қауіпті  мөлшердегі  кернеулік  астында 
қалуы  мүмкін  өндірістік  жабдықтың  металлдан  жасалған  бөліктері  жерге  қосылуы  тиіс 
(нөлденуі). 
Өндірістік  жабдықтың  электр  желісінің  схемасында  барлық  электрлік  тізбекте 
қуаттаушы желіден орталықтан сөндіретін құрылғысы қарастырылуы тиіс. 
6.3.8 Бірден  астам  жұмыскерлердің  санымен  бірегей  технологиялық  процесске 
біріктірілген  машиналар  жұмыскерлерді  іске  қосу  туралы  алдын  алатын  дабыл 
жүйелерімен жабдықталуы тиіс. 

ҚР ЕЖ 1.03-106-2012 
 
 
23
 
Қашықтан  іске  қосу  ескертуші  дыбыстық  немесе  жарқыл  сигналының  берілуінен 
кейін  және  іске  қосудың  мүмкіндігі  туралы  жабдыққа  қызмет  көрсету  орындарынан 
жауапты сигналды алған соң орындалуы тиіс. 
6.3.9 Сигналды  элементтер  (қоңыраулар,  сиреналар,  шамдар)  механикалық 
зақымдаулардан  қорғалуы  тиіс  және  қызмет  көрсетуші  қызметкерлер  құрамының 
аумағында  сигналдың  сенімді  естілуі  және  көрінуі  қамтамасыз  етілетіндей 
орналастырылуы тиіс. 
6.3.10 Цехтарда  және  жұмыс  орындарында  сигналды  жабдықты  іске  қосудың  және 
тоқтату тәртібі туралы кестелері және нұсқаулары ілінуі тиіс. 
6.3.11 Өндірістік 
ғимараттардағы, 
галереялардағы 
және 
эстакадалардағы 
конвейерлердің құрылымы және орналастырылуы ҚР ҚН 1.03-05 талаптарымен сәйкес. 
6.3.12 Шаң  шығарушы  материалдарды  тасымалдаушы  элеваторлар,  қырғыштық 
және бұрандалы конвейерлер бүкіл ұзындығы бойымен шаң шығарылуды болдырмайтын 
жаппай қаптамалармен жабық болулары тиіс. 
6.3.13 Жинақтаушы бункерлер қызмет көрсету үшін алаңдарымен жабдықталуы тиіс, 
оларда келесі параметрлер бар болуы керек, м: 
- бөлмелердің құрылымдық элементтеріне дейінгі төсемнің биіктігі - 2,0 кем емес;  
- ені - 1,0 кем емес; 
- периметр бойынша қоршаулар биіктігі 1,1 кем еай. 
6.3.14 Бункерлердің  люктерінде  бұғаттаулары  бар  бекіткіш  құрылғыларымен 
жабдықталған  ашылатын  қақпақтар  бар  болуы  керек,  олардың  кілттері  жұмыс 
басшысында сақталуы тиіс.  
Бункерлерде  күмбездердің  қалыптасуын  және  материалдардың  ілінуін  ескертетін 
құрылғылары  қолданылуы  тиіс  (электр  тербелткіштерінің,  бу  электр  жылытқыштары, 
пневмокөсегіштер, желбіреткіштер және т.б.).  
Бункерлер  20 см х 20 см  көп  емес  ұяшықтары  бар  тормен  жабық  болулары  тиіс. 
Жауапты тұлғаның қадағалауымен өткізілетін бункерлерді тазалау. 
Бункерлердің  торларындағы  материалдардың  габаритті  емес  бөліктерін  қол 
құралымен  бөлшектеуге  рұқсат  етілмейді.Жұмыс  істеп  тұрған  уатқыш  барысында 
камералардан материалдардың бөліктерін шығаруға тыйым салынады. 
6.3.15 Уатқыштарды 
басқару  тетігімен  құрылғыларды  қабылдағыш  және 
тасымалдаушы  екі  жақты  дабыл  байланыс  алаңдарына  қызмет  көрсетілуді  қамтамасыз 
ететін  дөңгелек  тартқыштар  және  басқа  уатқыш  жабдық  дыбыстық  жүйелерімен  және 
жарқыл дабыл жүйесімен жабдықталуы тиіс. 
6.3.16 Дөңгелек  тартқыштардың  адамдардың  өту  жолы  жағынан  дабылдарында 
бөлек  бөлімдерден  орындалған  есептегіш  қоршаулар  бар  болуы  тиіс.  Қоршаулардағы 
есіктері  олардың  ашылуы  барысында  жетектер  автоматты  түрде  сөндірілетіндей  қылып 
тартқыштардың жетектерімен бұғатталуы тиіс. 
6.3.17 Қабылдағыш  тесіктерде  металлдан  жасалған  шешілмелі  қоршаулары  бар 
болуы тиіс. 
6.3.18 Уатқыш  машиналарына  қызмет  көрсетуші  қызметкерлер  құрамы  уатқыш 
камерасынан  материалдардың  бөліктерін  немесе  кенеттен  түскен  уатылмайтын  заттарды 
шығару  үшін  арнайы  құрылғылармен  (ілгектермен,  тістеуіктермен  және  т.с.с.)  және 
қорғаныс көзілдіріктерімен қамсыздандырылуы тиіс.