Пантүркизм- түркі тілдес, түркі-мұсылман халқын Түркияның қол астына біріктіруден туындаған
ұлтшыл-буржуазиялық идеология. Пантүркизм Орталық Азия мен Қапқаз аймағында жадидизм
идеясы негізінде таралып, орыс отаршылдығына қарсы күресте саяси идеология ретінде қолданылды.
2)Дамыған орта ғасырдағы (Х-ХIV ғғ.) түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігін
сипаттаңыз. Төрт ғасырдың ішінде талай мемлекеттер құрылып, талайы жойылып отырды.
Қарахан мемлекеті( 940-1212 жылдар)
XI- XII ғасырлардағы аумағы- Маураннахр мен Жетісу. Қарахан әулетінің негізін салушы- Сатұқ
Боғра хан.
Қарақытайлар мемлекеті (1128-1212 жылдар)
Аумағы – Жетісу, Шығыс Түркістанның бір бөлігі. Қарақытайлар мемлекетінің негізін қалаушыЕлюй
Дашы.
Оғыз мемлекеті (IX – XI ғасырдың ортасы)
Аумағы- Сырдариядан Еділге дейін.
Ордасы – Янгикент қаласы. Оғыздар қыпшақ тайпаларының қысымымен ыдырады, олардың
бір бөлігі Шығыс Еуропа мен Кіші Азияға кетті. Оғыз тайпасының негізі Жетісуда қалыптасты.
Қиамақ қағанаты ( 9-11 ғасырлар)
Аумағы – Солтүстік-Шығыс және Орталық Қазақстан.
Қыпшақ хандығы (11-13 ғасырлар)
Аумағы- Алтайдан Дунайға дейін. Ордасы- Сығанақ қаласы.
ЖОШЫ ҰЛЫСЫ:Ертiстен Шыгыс Еуропага дейiн. Ол Алтын ордаға ыдырады.
ШАГАТАЙ ҰЛЫСЫ: Оңтүстік , оңтүстік шығыс Қазақстан және Орта Азия. Ол Шағатай
мемлекетіне ыдырады.
Шағатай мемлекеті ( 1269 жылы XIV ғасырдың ортасы ) Әкімшілік орталығы – Алмалық
қаласы . Аумағы: Шығыс Түркістан, Мауреннахр .
Моғолстан( XIV – XVI ғасырдың басы ) Оңтүстік – шығыс Қазақстан жане қазіргі Қырғызстан
. Мемлекеттің негізін қалаушы- дулат тайпасының феодалдық ақсүйек қауымының
басшысы- әмiр Поладшы .
ҮГЕДЕЙ ҰЛЫСЫ: Жетiсудын солтустiк-шыгыс бөлiгi , жоғарғы Ертiс аймактары . Үгедей
ұлысы 1251 жылы жойылды.
АЛТЫН ОРДА: Бату ханның 1236-1242 жылдарда Еуропага жорықтары барысында Жошы
ұлысының аумағы Ертiстен Дунайга дейiнгi жерлердi алып жатты . XIV гасырдын бiрiншi
жартысында Өзбек пен Жәнібек билік еткен кезенде өзінің шарықтау шегіне жетті . ХV
ғасырдың ортасында құлады.
Ол Ақ орда мен Ноғай ордасына ыдырады
АҚ ОРДА ( ХIII - ХV ғасырдың басы ) Аумағы: Шығыс Дешті
Қыпшақ. Орталығы- Сығанақ каласы . Мемлекеттiн айтарлықтай нығаюы XIV ғасырдың 60-
70 - жылдары Ұрұс хан билеген кезеңде өтті . Әмір Темір мен Тоқтамыс ханның
шабуылдары барысында мемлекет әлсіреп, құлдырауға ұшырады .
Достарыңызбен бөлісу: