Семинар Зертханалық

 1-6

 1-5

 1-5 

9.1.8. 

. Өсімдіктер селекциясында in vitro әдістерін қосалқы қолдану. 

1. Прогамды және постгамды сәйкессіздік 

2. Оқшауланған ұрықты қоректік ортада өсіру 

3.  In vitro жағдайында ұрықтануды өткізу 

Селекция  мен  генетикада  әріден  будандастыру  әдісі  ерекше  орын  алады.  Екпе 

дақылдарының  генофондын  байытуда  басқа  әдістерге  қарағанда  бұл  әдістің  маңызы  зор. 

Әріден  будандастыру,  әсіресе  мәдени  және  жабайы  өсетін  түрлерді  будандастыруда 

пайдалы.  Бұл  сорттарды  жақсартып  қана  қоймай,  мүлде  жаңа жоғары  өнімді  сорттарды, 

өсімдіктердің жаңа түрлерін шығаруға мүмкіншілігін туғызады. Бірақ өкінішке орай, әріден 

будандастырудың мүмкіндігі прогомдық және постгомдық генетикалық сәйкессіздіктердің 

әсерінен қолданылмайды. 

Прогамдық сәйкессіздік деп будандастыруға алған екі өнімнің  аналық пен аталық 

арасында ұрықтану процесінің жүрмеуін атайды. Оның бірнеше физиологиялық себептері 

бар: 

1) Тозаңның пісіп-жетілетін уақытының сәйкес келмеуі 

қалуымен оның ішіндегі спермийлер ұрық қалтасына жете алмайды 

Және морфологиялық себептері: 

1) Тозаң түтігінің қысқа болуы 

2) Аналық гаметаның жұмыртқа клеткасымен қосылуының мүмкін еместігінен  

3)Аналық мойны мен тозаң түтігінің ұрықтарының бірдей болмауынан 

Мұндай  себептердің  кейбіреулерін  ұрықтандыруды  іnvitro  жағдайында  өсіріп 

жеңуге болады.  

Постгамдық  сәйкессіздік  –  ұрықтандыру  процесіі  өткеннен  кейінгі  пайда  болған 

ұрық пен оны қоршап тұрған ұлпалардың генетикалық сәйкессіздігі. Яғни, табиғи жағдайда 

тозаңдану процесі өткенмен гибридті ұрықтың дамуы теңеліп жойылуы және әлсіз болуын 

атайды. Мұндай ұрықтарда бөліп алып, құнарлы жқо-ға отырғызып өсіруді эмбриокультура 

деп атайды. 

Бекіту сұрақтары:

 

1. Програмдық және постгамдық сәйкессіздіктердің себебі және оларды шешу жолдары 

2. Іn vitro ұрықтандыру және өсіру 

3. Эндоспермді іn vitro өсіру 

4. Гаплоидтық технология және гаплоидтардың селекциядағы маңызы 

Әдебиет:  

жүктеу 1,12 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: