Семинар Зертханалық

 1-6

 1-5

 1-5 

9.1.2. 

. Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік ортада өсіру әдістері  

1. Жасушаларды жасанды ортады  өсіру  жағдайлары 

2. Каллусты алу және оны жасанды ортада  өсіру 

3. Сұйық ортада жасушаларды  өсіру 

 

Дәріс тезисі 

Өсімдіктердің  жасушаларын,  ұлпаларын  және  мүшелерін  қолдан  өсіру  сәтті    шығу 

үшін  жасанды  ортаның  құрамының  жақсы  болуымен  қатар    әртүрлі  қолайлы  жағдайлар 

жасалуы  қажет.  Осы  айтылған  сөзге  жасушаны  қолдан  өсіру  сәтті  болуы  үшін  үнемі 

температура  шамамен    25±2°С  болуы  қажет  деп  жалпылай  қабылданған  шешім  дәлел 

болады.  Алайда  мұндай  дәстүрлі  тәсіл  ақпараттың  аздығынан  қолданылған  болатын. 

Өйткені  темекінің  каллусының  өсуіне  32°С,  кәдімгі  гармалаға  30°С,  ипомеяға  30-32°С 

қажет. 

Температураны  эксперименттің  мақсатына  байланысты  әрбір  объектіге  жекелей 

лайықтыланып қойылуы керек. Бірақ мұндай тәжірибелерді жүргізу үлкен еңбек пен ұзақ 

уақытты  талап  етеді,  сондықтан  ғалымдар  жасушаларды  шамамен  25°С  температурада 

өсіре береді. 

Жасушаларды қолдан өсіруге әсер етуші сыртқы факторлардың бірі – жарық. Қазіргі 

уақытқа  дейін  фотоавтотрофтылық  тек  16  өсімдіктің  түріне  ғана  тән  екені  сипатталып 

жазылған.  Қалғандары  фотоавтотрофтылық  өсуге  қабілетсіз,  оларды  қараңғыда  немесе 

әлсіз түскен жарықта өсіреді. Хлорофилдерінен айырылған ұлпаларға жарықтың әсер етуі 

фитохромды  жүйемен  қамтамасыз  етілген.  Екіншілік  қосылыстарды  алу  үшін  қолдан 

өсірілетін  жасушаны  қолданатын  эксперименттерде  жарық  пен  фотопериодтың 

белсенділігі  мен  сапасының    әсері  нақты  тағайындалған.  Жасуша  технологиясында 

жасушаларды жарықпен қамтамасыз ету  басты міндеттердің бірі.     

Жасушаларды  өсіруде  және  жасанды  ортасын  жасағанда  физикалық  фактор  осмос 

қысымыныңда әсерін ескеру қажет.   

Бекіту сұрақтары:

 

1. Өсімдік клеткаларын in vitro   жағдайында өсіру әдістеріне жалпы сипаттама 

2. Қоректік орталар және клеткаларды өсіруге қажетті жағдайлар 

3. Каллусты алу және оны өсіру. Суспензиядағы клеткаларды өсіру әдістері