Семинар бағдарлама: 30 маусым 2016 ж. 09. 00 Окж ұжымы

09.00

В современном обществе наблюдается тенденция возрастания дефицита знаний и конструктивных идей, вызванная снижением доли активно читающего населения. Конечно, снижение интереса к чтению – это общемировая тенденция, и во многих странах предпринимаются активные попытки этому противодействовать. В одной связке работают библиотеки, школы, семья, различные общественные организации.

В настоящее время главная задача заключается в том, чтобы вызвать у подрастающего поколения интерес к чтению.

Иными словами, необходимо создать условия для возрождения интереса к чтению, повышения качества и разнообразия прочитываемой литературы во всех областях знаний, обмена мнениями о прочитанном, роста престижности чтения как культурной ценности. Для того чтобы стать привлекательным местом для горожан, библиотека должна менять свое отношение к читателям, внедрять новые современные формы обслуживания пользователей, изменить свой внешний и внутренний облик.

Библиотеки имеют давний опыт работы по воспитанию информационной культуры пользователей. Читателей на протяжении многих лет обучали навыкам поиска информации, использования справочно-библиографического аппарата библиотеки, правилам оформления списков литературы, приемам рационального чтения и конспектирования.

Информационная культура является важнейшим фактором успешной профессиональной и непрофессиональной деятельности, а также социальной защищенности личности в информационном обществе.

Читательская культура – один из компонентов информационной культуры личности. Она предполагает определенный уровень сформированности ряда читательских умений и навыков.

Информационная грамотность – это комплекс необходимых навыков, которые требуются от каждого индивида для того, чтобы «осознавать необходимость в информации, уметь ее найти, дать верную оценку и эффективно использовать необходимую информацию».

На смену понятию «пропаганда библиотечно-библиографических знаний» пришли такие как: «формирование информационной культуры личности», «информационная грамотность», «медиа-информационная грамотность».

Продвижение чтения и роль современной библиотеки.

В настоящее время инновации затронули абсолютно все виды человеческой деятельности. Библиотечное дело не явилось исключением.

Основная тенденция последних лет – утрата исключительной роли чтения в жизни общества. Такое положение сопряжено с большим социальным риском, поскольку чтение представляет собой важнейший способ освоения жизненно значимой информации.

Чтобы в корне переломить намечающиеся кризисные явления, необходимо переосмыслить организацию библиотечного дела, ведь будущее библиотек – это не только владение фондами, но и качественное обеспечение читателя информацией. И потому надо постоянно стремиться быть интересными, привлекательными для пользователей и многое менять в библиотеке в соответствии со временем.

Продвижение книги, чтения – основное направление в деятельности каждой библиотеки. Программы по популяризации книги и чтения реализуются с привлечением в библиотеки всех категорий населения, но особое внимание уделяется содействию чтению детей, подростков и молодежи.

Современный молодой человек, прежде всего, потребитель компьютерных продуктов, личность, ориентированная на восприятие виртуальной, а не вербальной информации. Сегодняшнему ему надо, чтобы информация подавалась ярко, динамично, и желательно коротко. Главное для библиотекаря – привлечь внимание, вызвать эмоциональную реакцию, желание взять книгу в руки. Необходима серьезная работа, направленная на создание комфортной среды для интеллектуального общения. Для этого книжные фонды должны комплектоваться преимущественно высокохудожественной литературой различных форматов: книгами, периодикой, электронными изданиями с обязательным привлечением лучших и проверенных ресурсов Интернета.

На первый план сегодня выходит проблема организации библиотечного пространства. Сегодняшняя библиотека призвана быть многоликой и разной: с «шумными» и «тихими» зонами, с открытыми пространствами и уединенными местами отдыха. Планировка и размещение подразделений и служб в библиотеке должны обеспечивать комфортность пребывания и работы в ней.

Но не только современный дизайн делает комфортным библиотечное пространство. Главное – это хорошо продуманная, понятная даже малоискушенному читателю организация фондов. Доступность фондов считается выражением доверия, уважения к читателям, поэтому даже неизбежные потери не должны служить основанием для ограничения доступности в библиотеке. Массовые мероприятия, выставки – самые эффективные формы привлечения внимания читателей. Зрелищная информация хорошо воспринимается аудиторией, увеличивает приток пользователей, побуждает многих людей обращаться к литературным первоисточникам, способна улучшить имидж библиотеки. Приоритет следует отдавать презентационным, интерактивным формам информационно-просветительского и культурно-досугового направления, что позволит позиционировать чтение как неотъемлемую часть жизни современного человека, необходимое для успешной образовательной, профессиональной и творческой деятельности. Именно эти формы проведения мероприятий позволят активизировать читательскую и творческую заинтересованность реальных и потенциальных посетителей, сделают чтение и книгу привлекательной и актуальной в глазах пользователей, особенно молодёжи, зачастую воспринимающей печатный аналог как устаревший формат.

Никто уже не сомневается в том, что развитие компьютерных технологий дает возможность библиотеке быть конкурентоспособной на рынке информационных услуг. Компьютеризация библиотек позволила применять новые для формы работы – видеочасы, медиапутешествия, медиакалейдоскопы, электронные презентации, которые подняли библиотечные мероприятия на иной качественный уровень.

Существует еще одна из форм привлечения читателей в библиотеку это - Продвижение книги и чтения в электронной среде.

Сегодня библиотечное пространство – это еще и виртуальное пространство библиотеки. Библиотекари в электронной среде создают свои сообщества, группы по интересам, обсуждают актуальные темы, обмениваются опытом работы. Наличие Web-сайта в библиотеке значительно повышает ее статус. Ведь сайт библиотеки – это ее имидж в информационном пространстве. Библиотечные блоги выступают инструментом для продвижения библиотечных новостей, обмена опытом по продвижению книги и чтения, информирования о грядущих мероприятиях, о новых поступлениях в библиотечный фонд, привлечения новой аудитории, создания он-лайнового клуба любителей чтения, где можно обсуждать книги.

Современная библиотека формирует и повышает информационную культуру пользователей и всего местного населения. При многих библиотеках создаются службы информационной культуры, работают бесплатные компьютерные курсы для различных слоев населения, на которых преподаются основы компьютерной и информационной грамотности. Эти курсы становятся очень востребованными, особенно у пожилых людей.

И, конечно, не следует забывать о фирменном стиле библиотеки, который включает в себя разработку логотипа, бланков, визитных карточек, приглашений, грамот, дипломов для награждения читателей. Совокупность графических элементов, которые библиотека может использовать на фирменных бланках-заказах, рекламных материалах, издательской продукции позволит создать целостное представление о деятельности библиотеки, чтобы ее запоминали и узнавали как доброго и хорошего знакомого. Все это вместе будет работать на библиотеку, на привлечение читателей и самое главное продвижение книги.

В век Интернета, падения интереса к чтению, доступности любой информации библиотеки находятся в серьёзной конкурентной борьбе на рынке свободного времени с другими возможностями получения информации, проведения досуга. Очевидно и то, что эта конкуренция будет только усиливаться. Конечно, мы не станем утверждать, что через 20 лет будет только Интернет и развлекательно-досуговые центры, но библиотекам приходится серьёзно сражаться за своих читателей и разрабатывать новые формы массовой работы, привлекательные читателям.

Трансформируется и роль библиотек в современном мире. Само посещение библиотеки перестало для многих, особенно юного возраста, быть насущной необходимостью. А если посещение библиотеки – это в значительной степени проведение досуга, то зачем идти в скучное учреждение с пыльными полками, если есть сотни возможностей провести его в гораздо более интересных формах? В конце концов – есть телевизор, сверстники и пр. Несомненно, для привлечения читателей в библиотеки разрабатывают всевозможные новые формы массовой работы, зачастую, достаточно далёкие от библиотеки, книги, информации. Примеров этому множество – это и Библиотечная ночь, уличные мероприятия библиотек, всевозможные акции. И всё – таки, даже самые крупные библиотеки одной из стратегий выживания и развития библиотек сегодня считают привлечение читателей в библиотеки через организацию всевозможных массовых мероприятий, зачастую достаточно далёких от книги и информации.

Библиотеки должны пересматривать свою деятельность с учётом этих тенденций, и, может быть, стоит привлекать в библиотеки других специалистов, как минимум, с организаторскими и ораторскими способностями. Отношение к массовой работе библиотекарей неоднозначное: кто-то с удовольствием занимается этой сложной, творческой работой, кто – то проводит мероприятия только как досадную необходимость. Традиционные библиотеки слабо конкурируют с библиотеками виртуальными и с Интернетом как способом проведения досуга, растет целое поколение, для которого экран домашнего монитора удобнее и привычнее книжного томика. Однако у библиотек есть огромный ряд преимуществ, которые отличают их от других досуговых учреждений и интернета. Это – возможность живого общения, которого остро не хватает в современном обществе, и которого так не достает многим сегодняшним детям и подросткам.

Сегодня уже не стоит вопрос – нужно ли меняться современной библиотеке или нет? Ответ продиктовала сама жизнь. Она же ставит новые вопросы:

-  Как выстроить современную, устойчивую, развивающуюся систему работы с читателями и особенно с молодёжью?

-  Как избежать тупиков развития, и в каком направлении двигаться?

- Какие интерактивные формы работы дают наиболее высокий коэффициент полезного действия?

Какие существуют интерактивные формы привлечения читателей в библиотеку? Прежде всего, заслуживают внимания театрализованные представления, литературные гостиные с показом электронных презентаций, флэшмобы, буккроссинги, библиотечные Non Stop. Методы интерактивности в их деятельности – эффективный способ позиционирования, создания позитивного имиджа библиотеки, а также продвижения ее роли в местном сообществе. Прежде чем приступить к формированию схемы любого интерактивного метода, необходимо понять, что зависит от отношения читателей к библиотеке, как оно влияет на ее существование, какова роль интерактивности в установлении связей библиотеки и каковы ее формы, насколько их использование может повлиять на возможность быть успешным. В зависимости от обозначенных целей и предпочтений можно выделить такие направления:

Ø  Работа, связанная с использованием мировой сети Интернет;

Ø  Социологическое исследование как метод получения информации и изучения аудитории;

Ø  Непосредственные контакты с читателями (конференции, «круглые столы», выставки);

Ø  Акции и конкурсы;

Ø  Реклама;

Ø  Сотрудничество, благотворительная деятельность, спонсорство.

Если рассматривать продвижение книги к читателю как некую маркетинговую задачу, использовать в разработке стратегии современные механизмы пиара, то выбор именно интерактивных форм работы окажется в приоритете. Эффективность любого мероприятия в большой степени зависит от креативного решения. Хороший креатив будет прекрасно работать в любом формате – будь то литературно-музыкальная гостиная, викторина или полномасштабная акция. Но, все же, интерактивные, диалоговые формы более действенны, и объясняется это просто − увиденное и услышанное человек запоминает на 50-60 %, а то, в чём он принимал участие – на 90 %. Взаимодействие с пользователем еще до его прихода в библиотеку, возможность потенциального читателя узнать немного больше о вашей работе – вот плюсы «выездных» акций, мероприятий вне стен библиотеки.

При интерактивном общении с читателями реакция видна сразу, и выводы можно сделать немедленно. Сейчас идет смещение интереса в сторону нестандартных форм мероприятий, нестандартных сценариев взаимодействия с пользователем. Но категорически нельзя рассматривать формат проводимых акций в отрыве от задач, которые призвана решать библиотека. Нельзя проводить чисто развлекательные игры и конкурсы, забывая о своей миссии – продвигать и популяризировать Книгу и Чтение. 

Современная работа по продвижению книги и чтения вдохновила библиотеки на поиск новых форм воздействия на реального и потенциального читателя, но библиотекари продолжают высоко оценивать возможности библиотечных выставок. Грамотная, яркая, оригинальная выставка помогает привлечь внимание читателя, служит рекламой не только конкретных книг, но и библиотеки в целом. Мы предлагаем, вам познакомится с каждой из форм интерактивных выставок на конкретных примерах.

v Игровые выставки. Отличительная особенность подобных выставок состоит в наличии познавательно-игрового момента. Читателю предлагается не только ознакомиться с представленными документами, но и выполнить некоторые задания. Особенно часто выставки-игры используются в работе с молодежью. Среди форм выставок-игр наиболее часто встречаются:

Ø  выставка-викторина;

Ø  выставка-кроссворд;

Ø  выставка-чайнворд;

Ø  выставка-загадка;

Ø  выставка любимых книг читателя;

Ø  выставка-бенефис;

Ø  выставка-настроение;

Ø  выставка-ситуация;

Ø  оформленная читателем выставка;

Ø  дополненная читателем выставка.

Выставка любимых книг может быть создана на основе читательских отзывов. Они, как и выставки-отзывы, могут носить рекомендательный характер. Например, в ходе проведения акции «День читателя», организовать выставки: «Я рекомендую!», «Читатели рекомендуют», «Прочитал — советую вам».

Получают распространение и выставки-«деревья», «листочки» на которых размещают сами читатели. Возможны следующие варианты организации подобных выставок: 1) посетители выставки указывают на «листьях» свои читательские предпочтения, любимых авторов и книги;

2) посетители размещают на выставке «листья» разных цветов, каждый из которых отражает определённое настроение или конкретные литературные предпочтения. В ходе проведения выставки-опроса «Листопад настроений» читатели размещали на импровизированном «дереве» листья трёх цветов, каждый из которых соответствовал определённым читательским пристрастиям.

Побуждать к размышлению, поиску, творчеству, участию — такова задача интерактивной выставки. Эта форма работы помогает продемонстрировать каждому посетителю, что его мнение и участие для библиотеки действительно значимо. Это и способ сделать шаг навстречу читателю, и способ сделать шаг в одном направлении — направлении продуктивного сотворчества.

Словарь представляет собой перечень, на который можно ориентироваться при расширении ассортимента форм работы с читателями. В словарь вошли инновационные, только появляющиеся значения, в связи с развитием информационных потребностей общества, изменением места библиотек на информационном и досуговом рынках.

Постепенное внедрение новых технологий вносят изменения в технологию и организацию всех библиотечных процессов, прежде всего, в автоматизацию библиотечных процессов и операций, связанных с формированием и каталогизацией фондов, созданием электронного каталога, справочно-библиографическим обслуживанием, оцифровкой. И сегодня  Вы обслуживаете не только реального пользователя приходящего в библиотеку, но удаленного (виртуального) И это расширяет аудиторию ваших библиотек до глобальных масштабов.  Многие читатели нуждаются в консультациях  библиотекаря. Каждый библиотекарь должен знать книжный фонд не только своей библиотеки но и электронные ресурсы. 

Что  вы  можете предложить   пользователю?

1. Электронные каталоги. Поиск

2. Формы автоматизированного обслуживания пользователей в режиме "OnIine-продление книг"

3. «Виртуальную библиографическую справку»

4. Интерактивные опросы. 

5. Ресурсы Интернет

6. SMS Рассылки

7. Социальные сети

8. Мобильные технологии

Сегодня библиотечное пространство – это еще и виртуальное пространство библиотеки. Библиотекари в электронной среде создают свои сообщества, группы по интересам, обсуждают актуальные темы, обмениваются опытом работы. Мы в  социальных сетях: «Facebook», Одноклассники,  "В Контакте",  где предлагают посмотреть виртуальные обзоры литературы; экскурсии; сообщения о проведении мероприятий в библиотеках, приглашения. К сожалению многие представляют только фотографии  мероприятий. Анонсируйте новые книги, объявляйте  конкурсы, проводите онлайн-опросы, викторины, знакомьте  с периодическими изданиями, интернет-ресурсами, устанавливайте неформальный контакт с читателями, отвечайте на их вопросы и предлагайте полезную информацию и т.д.  

Несомненный интерес, особенно в перспективном плане для библиотек  представляют Wi-Fi технологии. Такая технология позволят практически бесплатно предоставить абонентам полнофункциональный доступ ко всем электронно-библиотечным ресурсам. Доля посетителей, имеющих в распоряжении мобильное устройство со встроенным Wi-Fi интерфейсом (ноутбук или КПК).

Чтобы идти в ногу с новыми и быстро изменяющимися мобильными технологиями, и побудить читателей всех возрастов пользоваться библиотечными услугами, в библиотеках активно используются QR-коды как эффективный способ предоставления дополнительной информации для читателя. А также в качестве инновационной технологии для содействия популяризации книг, авторов и компетенции самой библиотеки. Со смартфоном в руках, читатель библиотеки может сканировать QR-код, чтобы воспользоваться дополнительной информацией: перейти на сайт автора книги или сайты тем, имеющих отношение к книге, и тем, которые данная книга охватывает.

Подводя итоги семинара, библиотекари наметили основные приоритетные направления в работе: качественное библиотечное обслуживание, освоение современных информационных технологий, привлечение населения к работе библиотеки, выход за пределы сложившейся библиотечной аудитории с ориентацией на не читающую часть населения, придание всем мероприятиям в поддержку книги более общественный и публичный характер, сделав акцент на том, что сегодня одно из приоритетных направлений библиотечной работы – это стремление библиотеки стать центром притяжения общественных организаций, открытой системой, направленной на удовлетворение ожиданий населения
«ШЫҒАРМАШЫЛЫҚҚА ТОЛЫ КІТАПХАНАЛЫҚ ШАРАЛАР»
Адамзат баласының қол жеткізген ұлы игіліктерінің бірі - білім қазынасы. Ал білім сипаты сан-алуан. Ол ұрпақтан-ұрпаққа ауызша, жазбаша түрде немесе көркем жеткен. Кітап - адам баласының сан ғасырлық ақыл-ойының жемісі, тарихы мен тағылымының алтын сандығы. «Кітап дегеніміз - алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған рухани өсиеті. Кітап оқудан тыйылсақ, ой ойлаудан да тыйылар едік», - деген еді Ғабит Мүсірепов

Өкінішке қарай бүгінгі жастар осы білімнің бастауы саналатын кітап әлеміне деген қызығушылығы төмендеп бара жатқандай.

Бүгінде №4 кіаптхана-филиалының қорын тұрғылықты жеріне қарамастан кез келген оқырман қолжеткізе алады. Балқаштық оқырмандарға жайлы жағдай жасалып жатқанына таңданғанын жасырмайтын оқырмандар баршылық.. Сонымен, ширек ғасырлық тарихымызда ұлттық мұраларымызды, ділімізді, тілімізді насихаттап, сол арқылы оқырман қауымының төл туындыларымызға, жыр-жауһарларымызға деген сүйіспеншілік сезімін оятудан жалықпаймыз. Кітапханамыздағы кітап қоры 12 мыңға жуық. Соның ішінде 20 тақау кітапты сый ретінде қабыл алып отырмыз. Кең көлемді ғылыми, әр саладағы, әдеби бағыттағы мерзімді басылымдар да кітапхана иелігінде жетерлік. Әр жылда қалалық бюджеттен бөлінген қаражатқа оқырмандар мен пайдаланушылардың талап-тілегін қамтамасыз ететін мерзімді басылымдар да жазылып алынады. .

Оқырмандарымыздың басым бөлігі - экономистер, студент жастар және жұмыссыздар мен зейнеткерлер. Қыркүйек айынан бастап жас балалар да оқырмандар қатарына қосылады.

Кітапхана - көпфункционалды сала. Ең алдымен, кітапханалар еліміздің мәдени-ақпараттық әлеуетін жандандыруда ерекше рольге ие. Себеп, кітапхана - ақысыз ақпаратқа тұрғындар қолын жеткізетін бірден-бір орын. Еліміздің өркениетін көтеру экономикалық, саяси тұрғыдан ғана емес, әлеуметтік мәселелерді шешумен, яғни халықтың рухани талап-тілегін қанағаттандырумен де байланысты. Екіншіден, бүгінде ақпараттар өте көп, сол шексіз ақпараттарды білімге айналдыру - кітапханашының міндеті. Үшіншіден, заманауи кітапхана ақпараттық технологиялары бар, жинақтау және каталогтеу методологиясы, сақтау, қайта қалпына келтіру, тиімді қызмет көрсету, қабылдау секілді жұмыс көрсететін күрделі жүйе болып табылады.

Кітапханамызда оқырманмен тікелей жұмыс істейтін абонемент бөлімі мен оқу залынан бөлек «Внестационарное обслуживание читателей» яғни «Кітапханадан тыс пайдаланушыларды кітаппен қамтамасыз ету». Олар «Балдырған» бала бақшасы», №15 мектеп-лицейі, Р.Қошқарбаев атындағы техникалық колледж ұстаздарынан тапсырыстар, ұсыныстар қабылданып, орындалуда. Сол сияқты жеке оқырмандардың тақырыптық тапсырыстарын орындап отырамыз.

Кітапханаға келген пайдаланушы электронды каталогті пайдалана алады. Интернет арқылы, ҚазҰЭК порталы арқылы кітап сақтау бөліміне тікелей тапсырыс береді.

Кітапханамыз «Ғacebook» пен «В Контакте» желілері арқылы өз оқырмандарының тапсырысын орындап тұрады.

Интернеттен электронды нұсқадағы кітаптарды көптеп табауға болады. Бірақ бір кітаптың нұсқасын бірнеше рет өзгертіп, кейбір мәтіндерін түпнұсқалық негізден алшақтатып ұсыну фактілерін жоққа шығара алмаймыз. Осы ретте авторлық құқықтың аяққа тапталуына жол бермеу үшін Қазақстанның кітапханаларында ҚазҰЭК (www.kazneb.kz) порталы құрылған. Мұндағы кітаптар түпнұсқадан тікелей цифрланып ұсынылады. Әрбір автормен келісімшарт жасалып, автор құқығын иеленуші тұлға рұқсат берген жағдайда ғана жарияланады.

Атап өтсек №4 кітапхана-филиалы биылғы жылдың басынан бастап 4 кітаптың авторларымен келісім-шартқа отырды, олар С.Ықыласбекұлы, Б.К.Майтанов, К.К.Томпиев, Т.Қойшыманова.

«Ғacebook» пен «В Контакте» желілерінде С.Сматаевтың 75 жылдығына орай, Дулат Бабатайұлының шығармашылығы, Ілияс Мұқай, Қ.Сәденов, А.Кептербекованың өлең-шығармалары видео-караоке түрінде дайындалды. Н.Кәрім «Қамшы» кітабына буктрейлер жасаланып, үлкен ізгі ниеттер айтылуда.

Оқырмандармен шығармашылық тұрғыдан жаңа түрдегі ісшараларды өткізуге болады: «Живой формуляр» («Жанды формуляр»), «Экспересс мінбе» («Экспресс трибуна»), «Арт час» («Өнер сағаты»), «Кітапхана апталығы», «Оқырман күні», «Кітап авторы күні», «Оқырман бенефисі», «Ширек ғасыр кітаппен бірге», «Кітап мерекесі», «Кітап аукционы», презентация, оқырман конференциясы, «Білімпаздар сайысы», «Әдеби ойындар мен викториналар», дәстүрлі кітап көрмелері, мастер-класс, «Скорая книжная помощь», көшеде өткізілетін акциялар (уличные акции, флеш-моб, перфомансы), театрланған кейіпкерлер шеруі (шествия, ралли книголюбов), флешмоб «Присоединяйся к читающему большинству», «Мы читаем», «Сетевые читательские акции» (Приведи друга в библиотеку, «Книга ищет читателя», «Хорошую книгу - в хорошие руки», «Улица читающих людей»), «Читаем всем двором», «Скажи книге - «ДА!», кітап марафоны, кітап фестивалі, ток-шоу «Читатель из толпы», «Библионочь», «Литературный бульвар», «Бағдарламаға интерактивті ойындар», танымдық, әдеби викториналар, букроссинг, жарнама акциялары, « Бәрі оқиды, мен оқимын, жанұя оқиды», «Қабырғасыз кітапхана» («Библиотека без стен»), жастарға арналған «Коктейль кеші», «Книжные и пресс бары», «Библиокафе», креативті клубтар «Стильная штучка», «Панночка» (қыздарға арналған қолөнер шеберханасы), «Пилигрим (саяхат, серуен), «Волшебный мир кукол» (болашақ куклаводтар мен актерларға арналған), «Мудрый поучок» (жаңа пайдаланушыларға). Интерактивті көрмелер: «Поколение Next», «Отдохнем клево!», «Мобильная связь с читателем» және т.б.

Кітап дегеніміз - алдыңғы ұрпақтың артқы ұрпаққа қалдырған асыл қазынасы. Міне осы асыл қазынаны оқу қазіргі таңда төмендеп отыр. Көркем әдебиетке деген өз бетімен балалардың қызығушылығы азайды. Жас жеткіншектің бос уақытын тиімді пайдаланып, кітап оқуға деген ынтасын арттыру, жалпы кітап пен кітапхананы насихаттау барысында балалар кітапханасында инновациялық түрлері мен формаларын кеңінен қолданамыз, кітапхана қызметкерлері жұмыс барысында әрдайым үлкен ізденіс үстінде болып, кәсіби журналдарды оқып, өз тәжірибемізде қолданамыз. Атқаратын көпшілік жұмыстардың жаңа түрлерін пайдалана отырып флешмоб, буккроссинг, акциялар, ерекше кітап көрмелерін ұйымдастырып, оқырманды кітап оқуға қызықтыруға тырысамыз.

Тәжірибемізде «Саяхат-ойын», «Маршрутты ойын», станция бойынша ойындар жүргізілді. Мысалы: Кітап апталығы өту барысында «Ғажайыпстанға саяхат» атты саяхат-ойыны өтті.

Апталықтың әрбір күні белгілі бір тақырыпқа арналып «Ғажайыпстанға саяхат» атты театрландырылған көрініспен басталып, сиқырлы пойызбен баратын Ғажайыпстанның «Мектеп», «Жануарлар әлемінде», «Ақындар», «Ертегілер елі», «Ойындар» бекеттерін карта бойынша тауып, екіге бөлінген «Білімпаздар» мен «Кітапқұмарлар» командасы өзара сайысқа түсті. Ал биылғы жылы маршрут бойынша «Ертегілер алаңы», «Жұмбақтар алаңы», «Ақындар алаңдарында» әр бекеттің кейіпкерлері балаларға өздерінің сұрақтарын қойып, ойындар ойнатты. Ал «Мен тұратын көше» – сырттай саяхат қала күніне орай ұйымдастырылды.

Оқушылардың туған жерге деген сезімдерін ояту мақсатында кітапханашы қала тарихы, қаламыздың көшелері туралы маңызды ақпараттар, толық мағмұматтар берді. Слайд арқылы «Қаланы сырттан таны» айдары бойынша қала көшелерінен көрсетілген бейнелерді оқушылар жарыса тауып алуға тырысты. Өздері тұратын көшелері туралы ой білдіріп, интерактивті тақтадағы сұрақтарға жауап берді. Қаламыздың туған күніне орай электронды 3D форматында қаламыздың «Мәдени картасы» дайындық үстінде. Бұл картаға мәдени ескерткіштер, көше атаулары т.б. енгізіледі.

Үстіміздегі жылы кітап пен оқуды насихаттаудың озық үлгісі ретінде «Саяхаттаушы кітаптар» атты жобасы бастау алды. Мақсаты - ұлттық әдебиетіміздің ең үздік туындыларын насихаттау және балалардың назарын кітап оқуға аудару, олардың уақытын тиімді пайдалану болып табылады. Жоба аясында қалалық мектептерде «Саяхаттаушы кітаптар» көрмесі 1 ай бойы оқушылардың қолдануында болды, сонымен қатар сұраныстар бойынша кітаптар жаңартылып отырды. Осы жобаны іске асыру барысында кітапханаға екі мектеп кітапханашылар есебі бойынша оқырман келімі 817-ден асады, 1385 кітап берілімі тіркелді. Қыркүйек айында №4 мектепке көрме саяхатқа шығады, жыл соңына дейін №1, №5, №7 №16, №2 мектеп-интерант жоспарда бар.

Көп жылдар бойы кітапхана «Кітаппен өткен жаз қызық!» жазғы оқу бағдарламасы аясында «Оқырман аулалар. Читающие дворики», «Аспан астындағы оқу залы. Читальный зал под открытым небом» атты шаралар өткізіп қалалық саябақта, кітапхана ауласында, Шашубай мөлтек аудандарында кітап көрмесін ұйымдастырып, кез келген жолаушы кітапхана ережелері және шарттарысыз «Оқимыз, демаламыз!» жазғы оқу залының оқырманы бола алды.

Әр жылдың бірінші күндерінде оқырманды кітапханаға тарту мақсатында «Оқырманның Жаңа Жылы!» акциялар өткізілсе, биылғы жылы «Интеллектуалды шырша» атты сұрақ-жауап ойыны өткізілді. Кітапханаға жазылу барысында акция қатысушылары әдемі безендірілген шыршадағы сандарда жасырылған сұрақтарға жауап берді. Тосын сый ретінде таңдап алған сандары ұтысты болып, сонымен қатар оқырман кітапшасының нөмірі болып тіркелді.

«Ата салтым - асыл мұрам» этнографиялық сағатта жас жеткіншектер IT электрондық қазақ үйімен танысты. Балалар бесік жыры, қазақ ертегілері, күйлері мен әндері, Абайдың қара сөздері енген, рухты көтеретін 1200 шығарма енген құрал арқылы балаға берілетін алғашқы тәрбие - бесік жыры тыңдап, «Пілдің ісі тышқанға түсіпті», «Құмырсқаның қанағаты», «Үш дос: Аққу. Шаян. Шортан» ертегілері тыңдалды.

Оқырмандардың көбейіп бара жатқан талаптарын және әр түрлі қызығушылықтарын еске алып, көрмелерді одан да қызығырақ және көркемді болсын деп тырысамыз. Сол үшін әр түрлі әдіс-тәсілдер қолданылады. Олардың ішінде оқырмандардың қызығушылықтарын танытқандары одан әрі дамып арттырады. Осы соңғы жылдары кітапханалық тәжірибесінде келесі дәстүрлі емес көрмелердің түрлері қолданылды. Кітапхана өзінің жас оқырмандарына аспаннан жауған жаңбыр түріндегі «Кітаптар жауыны. Книжный дождь» атты ерекше кітап көрмесімен қызықтырып, қуантты.

Көрмедегі дәстүрлі кітап сөресінің орнына төбеден аққан жаңбырды бейнелейтін лентадағы қазақ және орыс тіліндегі балалардың сүйіп оқитын кітаптары жас бүлдіршіндермен қоса олардың ата-аналарын да қызықтыра білді. Аспанда қалықтаған кітаптарды өз қолымен алып оқығанды қызық көрген бүлдіршіндер саны арта түсті.

Кітапханаға оқырмандарды тартудың жаңа бір түрі терезеге шығарылған атаулы күндерге және пайдалы кеңес беру бағытында шығарылды.Ұлы Жеңіске арналған «Еңсесі биік – Ұлы Жеңіс!" атты кітап көрмесі кітапхана терезесіне шығарылды. Жарқын көрме өтіп бара жатқан адамдардың назарын өзіне аударып, көпшіліктің көңілінен шықты. Көрмені көшеден тамашалап, ұнаған кітапты оқуға кітапханаға кіріп жазылып алып жатты. «Білім баспалдағы» атты кітап көрмесі. Бұл көрменің сәні әр сатысына кітаптар қойылған баспалдақ болды. Бұл жердегі кітаптар көрменің атына сай жас ерекшеліктеріне қарай, яғни төменгі баспалдақта 0-2 сынып, орта баспалдақ - 3-4 сынып оқырмандарына, одан жоғары 4-5, 6-9 сынып оқырмандарына арналған.

Ерекше көрменің бір түрі - көрме-викторина онда аквариумдағы «алтын» балықтың ішінде немесе тауықтың астындағы жұмыртқалар - киндерсюрприздердің ішіндегі сұрақтар жасырылды. Аквариумды қолданған сөзжұмбақ викторинасын 2014 жылы біздің кітапханада өткен «Балаларға кітап оқытудың жаңа ойларын дамыту» облыстық семинарға қатысушы кітапханашылар арасында кеңінен қолданылды. Семинарда қолданылған кітапхана жұмысындағы инновациялық формалар көпшілік көңілінен шығып, соңында өткізілген «Көңіл күй» ағашына өз лебіздерін смайлик арқылы білдірді.

Қорынтындылай келе, жұмысты жаттанды қалыппен жүргізуден бас тартып, жаңаша әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы кітапхана оқырманын ұлғайтып, бірігіп жас жеткіншекті кітап оқуға тарту жолдарын бірге іздейік!

Осыған байланысты №5 кітапхана-филиалында мүмкіншілігі шектеулі балаларға арнап «Күншуақ» клубы жұмыс істейді. Клубтың негізгі мақсаты:

• 
  Мүмкіншілігі шектеулі балаларды қоғамның дамуына белсене араластыру;
  
• 
  Әрбір баланың әлеуметтік маңыздылығын қалыптастыру;
  
• 
  Мүмкіншілігі шектеулі балаларды қазіргі заманғы ортаға бейімдеу;
  
• 
  Рухани байлығын дамыту
  

№5 кітапхана-филиалының ең маңызды фактілерінің бірі - мүмкіншілігі шектеулі балалармен жұмыс. Бұл жағдайда кітапхана жаңа өмірге жол ашып қана қоймай, қызықты кітаптармен музыкалық кештер ұйымдастырып, балалардың көңіл күйін сергітуге көмектеседі.

Мүгедек балалардың өзін толыққанды азамат ретінде сезінуі маңызды. Бұл оның өмірге деген сенімін арттырады. Бұл үшін өзге сау азаматтарда оқшауланбай солармен бірге жұмыс істеп қоғам өміріне белсене араласуы тиіс.

Мүмкіншілігі шектеулі балаларға арналған жұмыс жобасы екі бағытта жүзеге асырылып келеді:

• 
  мүмкіншілігі шектеулі балалардың танымдық белсенділігін арттыру;
  
• 
  топтық сабақтар жүргізу, сарапшыларды тарта отырып мүгедек балалардың ата-аналарына кеңес беру
  

Сол себепті кітапханада мүмкіншілігі шектеулі балаларды әлеуметтік- мәдени сауықтыру үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағыттылған іс-шаралар өткізіліп тұрады. Оны мынанадай әдістер арқылы жүзеге асырады.

Музыканың терапевтикалық әсері бұрынғы заманнан бері белгілі. Музыка терапиясының негізгі механизмдерінің әсері әдістің әр адамға ыңғайлы әрі қолайлылығын көрсетеді.

Біріншіден, ырғақ сақталған музыка мидың бөліктеріне әсер ету арқылы оның жұмыс істеуіне көмектеседі.

Екіншіден, әр музыканың өзіндік белгілері бар. Адамның белгілі бір жағдайы мен көніл-күйімен байланыса отырып, бізге белгілі бір эмоцияның пайда болуына әсер етеді.

Ойын баланың психологиялық ахуалын сақтауға, оның қоғаммен қарым-қатынасын анықтауға, ересек өмірге дайындайды. Ойын балаларға белгілі дағдыларды меңгеру үшін, сонымен қатар қарым-қатынасты, өмірге деген құлшыныстарын арттырады, эмоционалды және физиологиялық жағдайын жақсартады. Ойын психологиялық күйзелістен шығу үшін емдеудің бір тәсілі ретінде қолданылады. Бала ойынға өз еркімен қатысып, ойыннан қуаныш рахатын көру керек. Балалардың ойын барысында эмоционалды әсерін мөлшерлеп, өзін қалай сезінетінін бақылаңыз.