Тастың сыртқы пішіні (бітімі, көлемі, түсі, кесіндісінің құрылысы) өзі қалыптасқан қуыстың, өзектің пішініне, химиялық құрамына, түзілу механизміне қарай, әр түрлі.
Даму механизмі. Тастың түзілу патогенезі күрделі үдеріс; ол жергілікті және жалпы факторларға байланысты.
Жалпы факторларға негізінен зат алмасуы бұзылуының жүре болатын немесе тұқымқуалайтын түрлерін дамытатын себептері жатқызған жөн. Майлар (холестерин), нуклеопротеитер, бірқатар көмірсулар мен минералдар алмасуы бұзылуының ерекше маңызы бар. Мысалы, өт тасты аурудың семіздік және атеросклерозбен, несеп тасты арудың подагра және оқсалатуриямен, т.с.с. байланыстығы көпке белгілі. Аралас дистрофиялар дамыған кезде бұзылған метаболизмнің морфологиялық бейнесі мүшелер мен тіндердің паренхимасында ғана емес, олардың стромасында және қан тамырларының қабырғасында қалыптасады; күрделі белоктар - хромопротеидтер, нуклепротеидтер мен липопротеидтер және минералдардың алмасуы бұзылады.
Хромопротеидтер — боялған белоктар немесе эндогендік пигменттер организмнің тіршілігінде маңызды роль атқарады. Хромопротеидтердің қатынасуымен тынысалу (гемоглобин, цитохромдар), секреттердің (өт) түзіліп бөлінуі, организмді сәулелік энергиядан қорғау, темірдің (ферритиннің) қорын толықтыру, витаминдердің қажетті мөлшерін қамтамасыз ету және т.б. әрекеттер жүзеге асырылады. Пигменттердің алмасуы вегетативтік жүйке жүйесі мен эндокриндік бездер арқылы реттеліп, қан жасам мүшелері мен ретикула-эндотелийлік жүйелердің кызметімен тығыз байланысты.
Классификациясы. Эндогендік пигменттер 3 топқа бөлінеді: гемоглобингендік, яғни гемоглобиннің түрлі туындылары; тирозин алмасуымен байланысты протеингендік, немесе тирозингендік, және майлар алмасқанда түзілетін -липидгендік.
Аралас дистрофиялар дамыған кезде бұзылған метаболизмнің морфологиялық бейнесі мүшелер мен тіндердің паренхимасында ғана емес, олардың стромасында және қан тамырларының қабырғасында қалыптасады; күрделі белоктар - хромопротеидтер, нуклепротеидтер мен липопротеидтер және минералдардың алмасуы бұзылады.
Хромопротеидтер — боялған белоктар немесе эндогендік пигменттер организмнің тіршілігінде маңызды роль атқарады. Хромопротеидтердің қатынасуымен тынысалу (гемоглобин, цитохромдар), секреттердің (өт) түзіліп бөлінуі, организмді сәулелік энергиядан қорғау, темірдің (ферритиннің) қорын толықтыру, витаминдердің қажетті мөлшерін қамтамасыз ету және т.б. әрекеттер жүзеге асырылады. Пигменттердің алмасуы вегетативтік жүйке жүйесі мен эндокриндік бездер арқылы реттеліп, қан жасам мүшелері мен ретикула-эндотелийлік жүйелердің кызметімен тығыз байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: |