Демонстрациялық лабораториялық жұмыс

Білеушені бірдей күшпен тартайық. Бетке қай жағынан жанасқанын ескермейік. Үйкеліс күшінің жанасушы беттердің ауданына тәуелсіз екенін көреміз.

Білеушені басқа кедір-бұдырлы бетке орналастырайық. Енді оны орнынан қозғалту үшін бұрынғыдан да көп күш жұмсау қажет екенін көреміз. Бұл үйкеліс күшінің өзара әсер етуші беттерге тәуелді екенін көрсетеді.

Динамометрге бекітілген білеушені тарту арқылы берілген уақыт моментіндегі денеге әсер ететін күшті анықтауға болады. Әсер етуші күш белгілі бір шамадан асқанда білеушенің қозғалатынына назар аударыңдар. Сонымен бірге білеушені қозғалысқа келтіріп тұрған күштің әсер етуші күштен аз екенін байқаймыз. Салмағы алғашқыдай тағы бір білеушені қойып, бетке әсер ететін күшті екі есе арттырайық. Динамометр үйкеліс күшінің артқанын көрсетеді.

1 .Үш түрлі үйкеліс күшіне оқушыларды үш топқа бөліп тапсырма беремін.

байланысты тапсырма.

1)Құрғақ асфальтта =0,6. Ылғал асфальтта =0,4.

F_үйк. қай асфальтта артық? F_{үйк.құрғақ} ..... F_{үйк.ылғал}

2)Құрғақ бетонда =0,95. Ылғал бетонда =0,85.

F_үйк. қай бетонда кем? F_{үйк.құрғақ} ..... F_{үйк.ылғал}

3)Қара жолда =0,5 (0,3). Құм төселген жолда =0,7 (0,5). Мұздақ жолда

=0,15. F_үйк. қай жолда артық немесе кем?