Сабақтың тақырыбы: Ақпаратты кодтау

жүктеу 175,21 Kb.

бет	1/5
Дата	16.01.2022
өлшемі	175,21 Kb.
	#32587
түрі	Сабақ

1 2 3 4 5

Акп кодтау

Сабақтың тақырыбы: Ақпаратты кодтау

Адамдар бір-бірімен ақпарат алмасу кезінде оның түрін өзгертеді, яғни оны түрлендіреді. Адамдар маңызды ақпаратты жеткізу үшін түрлі әдістерді қолданып бастапқы хабарды жасырын хабарға түрлендірген, яғни кодтаған (шифрлеген). Ақпаратты кодтау (шифрлеу) тарихы өте ертеден басталады. Ежелгі грек және спарта елдері осындай шифрлеудің бір түрі – скиталаны қолданған.

Скитала - бұл цилиндр және оған спираль тәрізді айналдыра оралып хабар жазылған жіңішке пергемент жолағынан тұрады. Ежелгі грек елі мен спартандықтар бұл шифрды әскери бөлімдермен байланыс жасауда қолданған.

Әскери флот басшысын немесе жаяу әскерді қызмет орнына жібергенде спартандықтар екі дөңгелек таяқтарды (ұзындығы мен жуандықтары бірдей) алып, біреуін өздерін қалдырып, ал екіншісін кетіп бара жатқан адамға берген. Осы таяқтарды скитала деп атаған.

Егер маңызды немесе құпия хабар жеткізу керек болған кезде папирустан жіңішке, ұзын белдік тәрізді жолақша қиып алып, оны скитала бойымен бос орын қалдырмай айналдыра ораған. Одан соң скиталадағы папирусқа хабар жазылады да, папирусты скиталадан алып, таяқсыз папирусты әскер басшысына жібереді. Папирустағы әріптер еш байланыссыз, тәртіпсіз шашыраңқы тұрғандықтан, жазылған хабарды тек ғана скиталасына орап таяқ бойымен бойлай оқи алады.

Ақпаратты жеткізу үшін оның түрін өзгертеді, яғни оны түрлендіреді. Мысалы, ақпаратты белгілі бір алфавит арқылы құпиялап жазады. Ақпаратты белгілі бір алфабит арқылы ұсынуды кодтау деп атайды.

Бір ғана ақпаратты әр түрлі әдістермен ұсынуға болады. Бір белгі тобынан екінші белгі тобына көшіру ережесін код деп атайды. Мысалы: мектепте оқитын оқушылар санын: тоғыз жүз алпыс жеті, 967₁₀, 1708₈, 3С7₁₆, 1111000111₂.

Ақпаратты сақтау, қабылдау, ұсыну және өңдеу әдістері іс жүзінде ақпараттың ұсынылу түріне байланысты болады.

Ақпараттың кодталуы оның кері кодталу (декодталу - декодирование) процесімен тікелей байланысты. Техникада ақпаратты кодтау үшін, Морзе әліпесінен – екілік алфабиттің телеграфтың кодының таңбаларын теруді қолданудың маңызы зор.

A .- F ..-. L .-.. Q --.- V ...-

B -.. G --. M -- R .-. W .--

C -.-. H .... N -. S .... X -..-

D -.. I .. O ---- T - Y -.--

E . J .---- P .--. U ..- Z --..

K -.- 0 ----- 1 .----- 2 ..---- 3 --

4 ....- 5 ..... 6 -.... 7 --... 8 ---..

9 ----

жүктеу 175,21 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5