Сабақтың тақырыбы: Адам өз өміріне қажетті жағдайлар

- Сонымен аралық тұстары қалай аталады екен?

- Көкжиек тұстарын білу не үшін керек?

- Көкжиек сызығы деген не екен? осы білім адамға не үшін қажет?

- Оңтүстік пен солтүстікті табиғи заттарға қарап қалай ажыратамыз?

Суреттегі адамдардың қай бағытқа бет алғандарын анықтату;

- Сонымен тұсбағар дегеніміз не екен?

- Тұсбағар не үшін керек?

- Тұсбағарды қалай пайдаланады екенбіз? Кемелер тұсбағарсыз жолға шықпайды дедік. Неліктен

5. Үйге тапсырма: мәтінді оқып, мазмұндап келу;

6. Бағалау;

Ал, балалар, балалар, Ауа, аспан, Жер мен Көк

Күндей күліп тұрыңдар Сырын терең ұғыңдар

2. Үй тапсырмасын тексеру: сұрақ жауап арқылы тексеріп өту:

- Көкжиек дегеніміз не?

- Көкжиек тұстарын атаңдар. Аралық көкжиек тұсын атаңдар

- Көкжиек тұстарын білу не үшін керек?

• 
  Бір күні қыдырымпаз Тасбақа мен құмырысқа екеуі келісіп, ашық теңізге саяхатқа шығыпты. Көп жүріп, олар баратын бағыттарынан адасып қалыпты. Енді оларға көмекке келетін ешкім болмаса да , айғайлап көмекке шақырады. Сонда оларға көмекке бір зат келіпті. Ол не екенін білгілерің келе ме? Олай болса мына сөзжұмбақты шешіп тастайық:
  

3. 
   Біз одан барлық затты аламыз
   
4. 
   Бидай өнімі 3 . Тірліктің өзегі
   

6. Аспандағы тылсым 7. Ас атасы

8. Табиғаттың дәулеті, аң мен құстың әулеті
- Сонымен оларға көмекке келген заттың аты не екен?

- Тұсбағар. Біздің де бүгінгі сабағымыз тұсбағар туралы болмақ

• 
  Оқушыларға тұсбағар туралы түсіндіріп, оның пайдасы туралы әңгімелету;
  

8. 
   Кітаппен жұмыс:
   

• 
  Тұсбағар дегеніміз дегеніміз не екен? қандай жергілікті белгілерге қарап, тұстарды анықтауға болады?
  

- Сонымен тұсбағар дегеніміз не екен?

- Тұсбағар не үшін керек?

- Тұсбағарды қалай пайдаланады екенбіз? Кемелер тұсбағарсыз жолға шықпайды дедік. Неліктен?

6. Бағалау;

- Көкжиек дегеніміз не? Көкжиек тұстарын атаңдар. Аралық көкжиек тұсын атаңдар

- Тұстарды анықтау үшін не керек? Тұсбағардың тілдері нені білдіреді?

3. Бақылау күнделігімен жұмыс:

4. Тірек білім, біліктілік және дағдының өзектілігі:

• 
  Сөйтіп өткен сабағымыздағы қыдырымпаз тасбақа мен құмырысқаға тұсбағар көмек көрсеткен соң. Олар үйлеріне қайтты. Олардың алдынан көбелек шығып менің суретімді салуға көмектесіңдерші деп өтініпті. Бірақ тасбақа мен құмырысқа сурет салуды білмейді екен. тіпті сурет деген не деп қатты ойланып ақыры жауабын таба алмапты.
  

• 
  Ал, сендер білесіңдер ме? Сурет дегеніміз не? (оқушылардың жауаптарын тыңдау)
  
• 
  Иә, сурет дегеніміз кез-келген заттың бейнеленген көрінісі. Мысалы тақтадағы суреттерге назар аударайық. Бұлар ненің суреттері? (тақта, кітап, бала, ағаштар т.б.)
  
• 
  Жақсы, сурет дегеннің не екенін білдік. Ал, енді сұлба дегеннің не екенін білесіңдер ме?
  
• 
  Білмесеңдер, онда алдарыңдағы кез-келген бір затты таза қағаз бетіне қойып қарындашпен сызыңдар. Не шықты? Бұл сызғандарың, сен дердің жаңағы қойып сызған заттарыңның сұлбасы. Ал енді партаны қағаз үстіне қойып оның сұлбасын сыза аласыңдар ма?
  
• 
  Жоқ сыза алмаймыз, үйді ше, оны да сыза алмаймыз. Демек үлкен заттардың сұлбасын сызу үшін олардың көлемін кішірейтуге тура келеді. Мысалы парта 100см болса, оны 10см-ге дейін кішірейтіп саламыз. Барлық үлкен заттардың сұлбасын кішірейтіп сызады.
  
• 
  Яғни, белгілі бір үлкен заттың көлемін кішірейтетін санды «масштаб» дейміз. Мысалы оқулықтағы суретте берілген үстелдің масштабы 1см: 10с. Сонда затты үлкейтіп кішірейту үшін масштаб қолданады екенбіз.
  

9. 
   Кітаппен жұмыс:
   

• 
  Оқулықта берілген суреттер мен сұлбаларды салыстырту, олардың айырмашылықтарын табу;
  
• 
  Сұлба деген не екен? сурет деген ше?
  

1. 
   Сыныптағы бір заттың сұлбасын сызып көрсету;
   
2. 
   ұзындығы 14см, ені 70см болатын төсекті қалай салуға болады?
   

• 
  Қыдырымпаз тасбақа мен құмырысқа орманға қыдырып келеді. Жол сөмкелерінде орман-ның сұлбасы бар. Олар оны бірақ ұмытып кеткен сияқты. Өйткені көлді таба алмай іздеп жүр.
  

Оқулықпен жұмыс: (32-33бет): берілген мәтінді оқып сұрақтарға жауап алу:

3. 
   Оқулықта берілген суреттер мен сұлбаларды түсіндіру
   
4. 
   Сұлбасын сызатын жерегі болатын объектілердің шартты белгілерін түсіндіру;
   

Оқушыларға көмек: Қағаздың қай бөлігіне мектепті белгілеу керектігін оның алып тұрған бағытына байланысты орын белгілеп алу. Әр заттың шартты белгісін өз бағытында орналастыру үшін ең алдымен жолды түсіріп, содан кейін жолдың екі жағында орналасқан заттарды белгілейді.

(бұл жұмысты орындау барысында оқушылар жер сұлбасын түсіру жайында алғашқы түсінік алады.)

5. 
   Сонда әр затты сұлбаға түсіру барысында немен жұмыс істеу керек? (тұсбағармен)
   

- Сонымен сурет дегеніміз не екен? сұлба дегеніміз не?

- Үлкен заттарды дәптер бетіне қалай салатын болдық?

- Бір заттың көлемін кішірейту мақсатында қолданатын санды не дейміз?

- Сұлба сызарда бізге нелер қажет деп ойлайсыңдар?

- бүгінгі сабақтың бізге қаншалықты маңыздылығы бар?

- бүгінгі сабақта жердің сұлбасын қағазға түсіру үшін қандай белгілермен таныстық?

- Олар неге шартты белгі аталған деп ойлайсыңдар?

6. Бағалау;

- Сурет дегеніміз не? Сұлба мен суреттің қандай айырмашылығы бар? Үлкен затты кішірейтетін санды не дейміз?

• 
  Қыдырымпаз тасбақа мен құмырысқа орманға қыдырып келеді. Жол сөмкелерінде орман-ның сұлбасы бар. Олар оны бірақ ұмытып кеткен сияқты. Өйткені көлді таба алмай іздеп жүр.
  
• 
  Осы жерде оларға сұлба не үшін қажет?
  

Оқулықпен жұмыс: (32-33бет): берілген мәтінді оқып сұрақтарға жауап алу:

• 
  Оқулықта берілген суреттер мен сұлбаларды түсіндіру
  
• 
  Сұлбасын сызатын жерегі болатын объектілердің шартты белгілерін түсіндіру;
  

Оқушыларға көмек: Қағаздың қай бөлігіне мектепті белгілеу керектігін оның алып тұрған бағытына байланысты орын белгілеп алу. Әр заттың шартты белгісін өз бағытында орналастыру үшін ең алдымен жолды түсіріп, содан кейін жолдың екі жағында орналасқан заттарды белгілейді.

(бұл жұмысты орындау барысында оқушылар жер сұлбасын түсіру жайында алғашқы түсінік алады.)

• 
  Сонда әр затты сұлбаға түсіру барысында немен жұмыс істеу керек? (тұсбағармен)
  
• 
  Әр заттың бағытын анықтап алу үшін ең алдымен тұсбағар керек екен.
  

- Сонымен сұлба дегеніміз не еді?

- бүгінгі сабақта жердің сұлбасын қағазға түсіру үшін қандай белгілермен таныстық?

- Бір заттың көлемін кішірейту мақсатында қолданатын санды не дейміз?

- Олар неге шартты белгі аталған деп ойлайсыңдар?

- Бүгінгі сабақтың бізге қаншалықты маңыздылығы бар?

6. Бағалау;

А) Қоршаған орта табиғат Жануар, өсімдік, адамзат

Сүю, қорғау-парасат Білейік мұны жамағат. (интерактивті тақтаға жазу)

Ә)(Үй тапсырмасына шолу.)

• 
  Дене деп нені айтады? Қандай денелер болады?
  
• 
  Дене неден тұрады Құбылыс деген не? Қандай табиғат құбылысы апат деп аталады?
  

Бар ма, жоқ па, оны анық білмейсің Ол жоқ жерде өмір сүріп жүрмейсің. (Ауа)

В) «Ауа» кестесіне жауап беру. (Интерактивті тақтадан.)

Білемін?

Енді осы білгіміз келгенді оқып білуіміз керек. Ол үшін біз 3 орталыққа бөлініп тапсырмалар орындаймыз. (Сабақтың жоспарын оқып таныстырамын.) Тапсырмалар интерактивті тақтада

«Ауа» мәтінін оқу, мазмұндау.

2.Қосымша мәтінді оқу. «Жел» туралы ұғым. Ауа құрамы, қасиеті.

Оқушылар орындарынан 7 мин. дайындалады

«Жылы ауа», «Салқын ауа», тіркестеріне және «жел», «дауыл» сөздеріне сөйлем құрау.

Ауа, жел, дауыл ұғымына қатысты мақал- мәтел, жаңылтпаш , өлең, жұмбақтар жазу.

1.Суретке қарай отырып ауаның жылуы және салқындауы туралы пайымдау.

2. Зерханалық жұмыс .

А) Майшамды жағу арқылы. Ә) Шарды үрлеу арқылы .

Б) Майшамға стаканды төңкеру. В) Ыдысқа су құю арқылы.

3.Нәтижесін дәптерге жазу.

.IV. Бекіту:

Ойын«Кім жылдам?»

Ауа,жел,дауыл туралы мақал-мәтел, жұмбақ, өлең, жаңылтпаш айту.

Басқа орталықтарға ауысу,тапсырмалар орындау. (суреттер бойынша пайымдау)

Ауа құрамы, ауа қасиеттері, ауаның таралуы, ауаны қорғау туралы түсінік беру.

Ауа таза болу үшін не істеу қажет? Машиналарды азайту қажет

Зауыт, фабрикаларды қала шетіне салу, Күл-қоқыстарды кез- келген жерге төкпеу

Ағаштарды, гүлдерді көптеп өсіру.

Сабақыты қортындылау. Сұрақтармен жұмыс:

Ауа құрамы,қасиеттері.

1 Ауаның қасиеттері, құрамы туралы не білеміз?

2 Майшамды жағып, есікті ашып жерге қойсаң ауа қалай қозғалады?

3 Жоғары қойсаң ше?

4.Стаканға су құю арқылы нені байқадық?

5.Суы бар ыдысқа стаканды төңкеру арқылы не байқадыңдар?

6. Жанған майшамның үстіне стаканды төңкеру арқылы не байқадың?

VIII Бағалау. (Бағалау парағы арқылы)

IX Үйге тапсырма беру

Күні: №10

14. Сабақтың тақырыбы: Ауаның адам, жануарлар, өсімдіктер үшін маңызы

Мақсаты: 1. Ауаның қасиеттері туралы алған білімдерін дамыту мақсатында, ауаның маңыздылығын түсіндіру;

2. Оқушылардың ауа туралы ұғымдарын арттыра отырып, ой-өрістерін, алған білімдерін одан әрі дамыту;

3. Тірі ағза үшін ауаның маңыздылығын бағалай білуге үйрету;

Сабақ түрі : жаңа сабақ

Көрнекіліктер: дидактикалық материалдар

Әдіс-тәсілдер: түсіндірмелі, талдау, сұрақ-жауап,ой қозғау т.б.

Сабақ барысы

1.Психологиялық икем:

Армысыз шұғылалы алтын күн! Армысыз қасиетті Жер Ана!

Армысыз сусын берген бұлақ үні ! Армысыз жұпар шашқан дала гүлі!

2. Үй тапсырмасын тексеру: сұрақ жауап арқылы тексеріп өту:

- Ауа дегеніміз не? Ауаның қандай қасиеті бар? ауа неден тұрады екен?

Түсі бар көрінбейтін Терезеден есіледі Аяғы жоқ, қолы жоқ,

Біртұтас бөлінбейтін Қараңғыны көшіреді Бірақ тыныш тұрмайды

Тынысы ол тіршіліктің (Сәуле) Сақтамасаң қорын тек

Ешқашан көрінбейтін (Ауа) Барша тірлік қурайды (Су)

6. 
   Кубше әдісі: (иіріп тұрып жазылған саныны байланысты сұрақтар қойып жауап алу) :
   

- Бізді қоршап тұрған не?

Оқулықпен жұмыс: (38-39бет): берілген мәтінді оқып, түсіндіру, сұрақтарға жауап алу:

• 
  Ауаның адам өміріне маңыздылығы қаншалықты?
  
• 
  Неліктен ауаны тіршіліктің көзі деп атайды?
  
• 
  Ауаны қандай заттар ластап, ауаға зиян әкеледі екен?
  

7. 
   Сергіту сәті:
   
8. 
   Дәптермен жұмыс:
   

• 
  Оқулықтағы тәжірибелерді басшылыққа ала отырып, ауаның қасиеттері мен маңыздылығын анықтап, дәптерге жазып алу;
  

9. 
   Жаңа білімді бекіту:
   

40-беттегі берілген суретті сызба бойынша ластанған ауаның адам денсаулығына тікелей кері әсері барын түсіндіру;

- Сонымен ауа маңыздылығы дегенді қалай түсіндіңдер?

- ауаның таза болмауына бйланысты қандай жағдайлар орын алуы мүмкін?

(Семей Полигоны туралы, оның түтінінің зиянды болғандықтан жақын маңдағы қарапайым халық зардап шеккенін айтып түсіндіру)

- Сонымен ауаның тіршіліктегі пайдасы қандай?

(Адам мен өсімдіктің өміріндегі ауаның пайдасын салыстырту)

- Бүгінгі сабақтың бізге қаншалықты маңыздылығы бар?

- Айналамызды қоршап, тіршілікке нәр беріп тұрған ауаны қалай сақтау керек?

- Ендеше жақсы өмір, мықты денсаулығымыз болу үшін қоршаған ортыны сақтап жүрейік

5. Үйге тапсырма: мәтінді оқып, мазмұндап келу;

6. Бағалау;

А) Қоршаған орта табиғат Су, өсімдік, адамзат

Сүю, қорғау-парасат Білейік мұны жамағат. (интерактивті тақтаға жазу)

Ә)(Үй тапсырмасына шолу.)

• 
  Дене деп нені айтады? Қандай денелер болады?
  
• 
  Дене неден тұрады Құбылыс деген не? Қандай табиғат құбылысы апат деп аталады?
  

Жылт – жылт етеді, Жылғалардан өтеді. (Су)

В) «Су» кестесіне жауап беру. (Интерактивті тақтадан.)

Білемін?

Енді осы білгіміз келгенді оқып білуіміз керек. Ол үшін біз 3 орталыққа бөлініп тапсырмалар орындаймыз. (Сабақтың жоспарын оқып таныстырамын.) Тапсырмалар интерактивті тақтада

«Су. Судың қасиеті» мәтінін оқу, мазмұндау.

2.Қосымша мәтінді оқу. Су құрамы, қасиеті.

Оқушылар орындарынан 7 мин. дайындалады

«Жылы су», «Салқын су», тіркестеріне және «жаңбыр», «мұз» сөздеріне сөйлем құрау.

Су, жаңбыр ұғымына қатысты мақал- мәтел, жаңылтпаш , өлең, жұмбақтар жазу.

1.Суретке қарай отырып судың жылуы және салқындауы туралы пайымдау.(43 бет)

2.Судың жай-күйін қалай анықтайды:

А) Бұлттанып жаңбыр боп жауады. Ә) су қатты қайнағанда бу шығады

Б) қатты суықта мұз болып қатады . В) Қыста бұлттан суық қар жауады.

3.Нәтижесін дәптерге жазу.

Су жер бетінде көп кездеседі. Сусыз тіршілік жоқ. Жер бетінің 2/3 бөлігін су алып жатыр. Су табиғатта көп. Олар: өзен, көл, мұхит, теңізде бар. Су табиғатта өте жақсы еріткіш. Біздің қаламызда қандай өзен, көлдеркездеседі? Жем өзені, Құрсай өзені, Қамыскөл көлі. Ендеше біз бүгін суда қандай заттардың еритіні туралы білеміз.оқулықтағы мәтінді оқу.