43
Қызыл аталықпен Ғ
1
-
де алынған сиырларды будандастырса, қандай бұзаулар
туылады?
2.
Миоплегия доминантты белгі ретінде тұқым қуалайды. Әкесі – сау, ал
шешесі осы аурумен ауырған гетерозиготалы отбасында ауру балалардың туу
мүмкіндігі қандай болмақ?
9-
үлестірме
1.
Дені сау әйел миоплегиямен ауыратын гомозиготалы ер адамға
тұрмысқа шыққан. Бұл некеден қандай ұрпақ күтуге болады?
2.
Жүгері тұқымының күңгірт түсі ашық түсінен басым. Гомозиготалы
күңгірт тұқымды жүгеріні ашық тұқымды жүгерімен будандастырғанда
алынатын ұрпақ тұқымдарының түстері қандай болады? Ғ
1
-
де алынған будан
өсімдікті рецессивті гомозиготалы өсімдікпен қайта будандастырса қандай
нәтиже береді?
10-
үлестірме
1.
Сұлы өсімдігінің биік болуы – рецессивті белгі. Егер алынған ұрпақтың
жартысы қалыпты, ал жартысы ұзын бойлы болса, олардың ата -аналарының
генотиптері туралы не айтуға болады? Осы белгі жөнінен барлық ұрпақтың
біркелкі болып шығуы үшін сұлының қандай формаларын будандастыру керек?
2.
Тауықтың бір тұқымының аяқтары қысқа болып келеді. Бұл –
доминантты белгі. Оны бас
қаратын геннің бір мезгілде тұмсығының
қысқаруына да әсері болады. Сонда осы белгі бойынша гомозиготалы
балапандардың тұмсығының қысқа болатыны соншалықты, олар жұмыртқаның
қабығын жарып шыға алмастан, өліп қалады. Тауықты тек аяқтары қысқа
тұқымын өсіретін шаруашылық инкубаторынан 3000 балапан алынса, оның
қаншасы қысқа аяқты болар еді?
11-
үлестірме
1.
Фенилкетонурия рецессивті белгі ретінде т
ұқым қуалайды. Егер ата -
аналарының біреуі бұл белгі бойынша гетерозиготалы, екіншісі гомозиготалы
ауру болса, ол отбасында ауру балалардың туылуы мүмкін бе?
2.
Құндыз терісінің сұр түсі тұрақты қоңыр түсіне қарағанда бірнеше есе
қымбат. Егер сұр түсті анықтайтын геннің рецессивті екені белгілі болса, қысқа
мерзім ішінде көп мөлшерде сұр түсті ұрпақ алу үшін қоңыр аналық пен сұр
аталықты қалай будандастыру керек?
12-
үлестірме
1.
Жүндерінің тығыздығында айырмашылығы бар екі теңіз шошқасын
будандастырғанда 18 тығыз жүнді, 5 тықыр ұрпақ алынған. Тығыз жүнді
ұрпақтың қанша бөлігі осы белгі бойынша гомозиготалы?
2.
Адамда альбинизм аутосомалы
қ рецессивті белгі ретінде тұқым
қуалайды. Ерлі-зайыптылардың біреуі альбинос, екіншісі қалыпты. Осындай
отбасында екі жұмыртқадан пайда болған егіздер дүниеге келген. Олардың
біреуі альбинос та, екіншісі б
ұл белгі бойынша қалыпты. Келесі ұрпақта
альбинос белгісі болу мүмкіндігін анықтаңдар.
13-
үлестірме
1.
Тұқым қулайтын мылқаулықты анықтайтын ген дұрыс сөйлеудің геніне
қарағанда рецессивті қасиет көрсетеді. Ата-аналарының екеуі де сау отбасында
44
мылқау бала дүниеге келген. Осы аталған отбасы мүшелерінің барлығының
генотиптерін анықтаңдар.
2.
Біреуі мылқау (рецессивті ген), екіншісі дұрыс сөйлейтін (доминантты
ген) ерлі-зайыптылардың бір дұрыс сөйлейтін, бір мылқау балалары бар. Ата-
аналарының және балаларының генотиптерін табыңдар.
14-
үлестірме
1.
Қалыпты құндыз терілері қоңыр, ал алеуттік құндыз көгілдір түсті
болып келеді. Екеуі де гомозиготалы, соны
ң ішінде қоңыр түс доминантты
қасиет көрсетеді. Осы аталған тұқымдарды будандастырса Ғ
1
-
де қандай ұрпақ
алынған болар еді? Ондай гибридтерді өзара будандастырса, қалай болады?
Алеуттік аталықты гибрид аналықпен қа йта будандастырса, қандай нәтиже
береді?
2.
Қызан жемісінің қызыл түсін анықтайтын ген сары түстің геніне
қарағанда доминантты. Гомозиготалы қызыл жемісті өсімдіктерді сары
жемістілермен будандастырса алынатын ұрпақтың түстері қандай болады? Ғ
2
-
де қандай жемісті өсімдіктер алынады? Ғ
2
-
де алынған қызыл жемістілердің
біреуін
Ғ
1
-
мен будандастырғанда қандай ұрпақ алынар еді? Ал Ғ
2
-
дегі сары
жемістілерді өзара будандастырса қандай ұрпақ алынады?
15-
үлестірме
1.
Адамда кіші азу тістің болмауы доминантты аутосо малық белгі ретінде
тұқым қуалайды. Ата-аналарының екеуі де осы белгі бойынша гетерозиготалы
болған жағдайда кіші азу тістері жоқ балалардың туылуы мүмкін бе?
2.
Ірі қараның мүйізсіздігін анықтайтын ген оның мүйізділігін анықтайтын
геннен басым. М
үйізді а
талықты гомозиготалы мүйізсіз аналықпен
(сиырлармен) будандастырғанда Ғ
1
-
де қандай ұрпақ алынуы мүмкін? Осындай
гибридтерді өзара будандастырса,
Ғ
2
-
дегі ұрпақ қандай болады? Ғ
2
-
дегі алынған
мүйізсіз аталықты
Ғ
1
-
дегі гибрид аналықтармен будандастырса, қанда й бұзау
туады? Ал егер
Ғ
2
-
дегі мүйізді дараларды өзара будандастырса қандай ұрпақ
алынады?
16-
үлестірме
1.
Бидай дәні шыны тәрізді қатты (нәруызы көп) немесе түкті жұмсақ
(крахмалы көп) болуы мүмкін. Соның ішінде шыны тәрізділігі – доминантты
белгі. Гомозиготалы д
әні қатты өсімдікті дәні жұмсақ өсімдікпен
будандастырса, Ғ
1
-
дегі будандардың дәндері қандай болады? Екінші ұрпағында
қандай өсімдіктер алынады?
Ғ
2
-
дегі дәндері жұмсақ екі өсімдікті өзара
будандастырса, қандай нәтиже береді?
2.
Адамда ахондроплазия доминантты аутосомалық белгі ретінде тұқым
қуалайды. Ерлі-зайыптылардың екеуі де ахондроплазиямен ауыратын
отбасында дені сау бала д
үниеге келген. Келесі туатын баланың де дені сау
болуы мүмкін бе?
17-
үлестірме
1.
Шешесі ахондроплазиямен ауратын,
әке сі сау отбасынан ауруды
ң
белгісі бар баланың туылуы мүмкін бе? Оның генотипі қандай болады?
2.
Қызанның жемісі алмұрт тәрізді және домалақ болып келеді. Жемістің
домалақ пішінін анықтайтын ген доминантты. Ұрпағында осы аталған
