Сабақ нөмірі: -тоқсан, №3 сабақ Тарау немесе бөлім атауы: Меншік құқығы



жүктеу 78,26 Kb.
бет1/2
Дата23.11.2023
өлшемі78,26 Kb.
#44439
түріСабақ
  1   2
3-сабак. Қалай меншік иесі бола аламыз


Мұғалімнің аты-жөні:

Сейлбекова А.Н.

Пән/Сынып:

Құқық негіздері, 9 сынып

Сабақ нөмірі:

2-тоқсан, № 3 сабақ

Тарау немесе бөлім атауы:

9.2 Меншік құқығы

Сабақтың тақырыбы:

Қалай меншік иесі бола аламыз?

Оқу мақсаты

9.3.2.1 меншік түрлерін анықтау.

Бағалау критериі

  • меншік түрлерін анықтайды

Саралап оқыту тапсырмалары

Уақыты

Кезеңдері

Педагогтің әрекеті

Оқушы

Бағалау

Ресурстар




3 минут

Ұйымдастыру

Сабаққа назарын аудару. Сабақ тақырыбы және мақсатымен таныстыру.
Бүгін сабақта:

  • меншіктің негізгі түрлерін оқып үйренеміз;

  • меншік құқығына ие болу және оны тоқтату жолдарын анықтаймыз;

Сабақтың барысы.




Нені меңгергенін білу үшін




Презентация № 1-2 бет






15
минут

5 минут




Жаңа сабақ



Бүгінгі сабағымызда кездесетін тірек сөздердің мағынасын білейік:

  • Меншік – еке адамдарға немесе ұжымдарға тиесілі өндіріс құрал-жабдығы мен өнімдері, қаражат.

  • Меншік құқығы – субъектінің заң құжаттары арқылы танылатын және қорғалатын өзіне тиесілі мүлікті өз қалауынша иелену, пайдалану және оған билік ету құқығы.



Меншік – қоғамдық құрылыстың негізі – қоғамдық бастаулардың негізіне жатады. Меншік экономикалық категория ретінде өндіріс құрал – жабдықтарын және өндірілген өнімдерді иемденуге байланысты адамдар арасында туындайтын қоғамдық қатынастар. Меншік қатынастарын дұрыс түсіну үшін, оны иемдену қатынастарымен салыстыру қажет. Иемдену – затты меңгеріп алудың нақты қоғамдық әдісі. Иемдену осы берілген меншіктің және оның нақты түрлерінің негізі, тамырлы белгісін ќұрайды. «Меншік» және «иемдену» деген түсініктерді ажыратып, әрқайсы жеке танып білу ќажет: бұлардың жеке ұғымдар және экономикалық қатынастар жүйесінде іздерінің жеке орындары болады. Меншік ол зат емес, меншік – заттарға байланысты адамдар арасындағы қатынастар, яғни меншік объектісін пайдаланудағы субъектінің құқығы. Меншіктің мағынасы келесі қатынастармен сипатталады: Иемдену – затты өз игілігіне пайдалану; Жатсындыру – меншік объектісін иеліктен шығару; Жекелендіру - әр бір тауар өндіруші мамандығы бойынша белгілі бір тауар өндірісіне жекеленеді; Қоғамдастыру – еңбектің қоғамдық сипатының дамуы; Өндірістің материалдық және жеке факторының бірігу тәсілі; Табысты бөлу әдістері. Меншік заң жағынан алып қарағанда, мүліктік қатынастарға жатады. Құқық нормалар мен актілерде материалдық байлық әр түрлі субъектілер арасында қалай иемделінетіні және бөлінетіні анықталады. Экономикалық теорияда жеке меншік құқықтың мынадай түрлерінде даму алады. (Оноре тізімі бойынша): Иемдену құқығы, яғни игіліктерге міндеттелінген денелік (күш қуаттылық) бақылау құқығы; Пайдалану құқығы, яғни игіліктің пайдалы қасиетін өзі үшін қолдану құқығы; Басқару құқығы, яғни игіліктерді қолдануды кім және қалай қамтамасыз етуді шешу құқығы; Табысқа деген құқық, яғни игіліктерді пайдалану нәтижесіне ие болу құқығы; Егемендік құқығы, яғни игіліктерді жатсындыру, өзгерту, тұтыну немесе жойып жіберу құқығы; Қауіпсіздік құқығы, яғни игіліктерді сыртқы ортаның зияндылығынан қорғау құқығы; Игіліктерді мұрагерлікке беру құқығ; Игіліктерді иеленудегі мерзімсіздік құны; Сыртқы ортаға зияны келтіретін әдістерді қолдануға тыйым салау құны; Өндіріп алуға жауапкершілік құқығы, яғни қарыз үшін игіліктерді өндіріп алу құқ;Қалдық сипатты құқық, яғни бұзылған құқықтарды қалпына кеттіруді қамтамасыз ететін институттардың әрекет ету құқығы.Меншік түрлері. Меншіктің екі түрін бөліп көрсетеді: жеке және мемлекеттік, бұлардың әр қайсысы бірнеше түрлерден тұрады. Жеке меншікте бір адам немесе жанұя мүлік қор иесі болып табылады. Қор жинау негізінде жеке меншік еңбекші және еңбекші емес болып бөлінеді. Еңбекші меншік еңбек ақы негізінде қалыптасады, яғни кәсіпкерлік қызметтен келетін табыс. Еңбекші емес меншік мұрагерлікпен қалған мүлік, бағалы қағаздардан, депозиттерден және т.б. қалыптасады. Жеке меншік формасы болып ұжымдық меншік табылады. Ұжымдық меншік мысалы ретінде кооперативтік қызмет атқарады, яғни құралдарды және кооператив еңбек мүшелерінің біріккен қызметі негізінде құрылады және акционерлік, акцияларды сату негізінде пайда болады. Мемлекеттік меншік негізінде меншік субъектісі мемлекет өзі болады. Басқару жіне бұйрық беруді мемлекеттік үкімет органдары атқарады. Мемлекеттік меншіктің ерекшелігі оның бөлінбеушілігі.



Жаңа тақырыпты меңгеру



Презентация № -4-3 бет






Презентация


5-4 бет







жүктеу 78,26 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
  1   2



©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау