Сабақ Күні: Сабақтың тақырыбы: Үй мәселесі. Көмекші есімдер. Сабақтың мақсаты

ГРАММАТИКА

Ережемен танысыңыз.

Көмекші есімдер/ служебные имена

Көмекші есім - ілік септікте тұрған сөзбен тіркесіп, объект мекенін нақтылайтын сөздер.

Имя вспомогательное – это слова, которые уточняют местонахождение объекта, сочетаясь со словам в родительном падеже.

Көмекші есімдер:

маңында, қасында,тұсында	(рядом)
жанында	(около, рядом)
үстінде	(над, на)
астында	(под)
оң жағында	(с правой стороны)
сол жағында	(левой стороны)
қарама-қарсы	( напротив)
алдында	(спереди)
артында	(сзади)
төменде	(снизу)
жоғарыда	(сверху)
айналасында	(вокруг),
ішінде	(внутри),
сыртында	(снаружи)

Мысалы:

Мұражайдың алдында ескерткіш тұр.

Мектептің ішінде әдемі гүлдер өсіп тұр.

Алаңның маңында көп дүкендер бар.

Мәдениет үйінің оң жағында мұражай бар.

ЖАЗЫЛЫМ

3.Қажетті қосымшаны жалғаңыз: -ында,-інде,-нда,-нде (Қазақ тілі В1 57-бет,6-тапсырма)

1.Үйдің маң.............

2.Машинаның іш........

3.Екі бөлменің ортасы...........

4.Емхананың қасы.................

5.Ағамның жаны..................

6.Кітаптың арасы...................

7.Қабырғаның тұс..................

8.Үстелдің үст......................
4.Дұрыс жауаптың астың сызыңыз. (Қазақ тілі В1 58бет, 7-тапсырма)

1. Екі үйдің арасында/бетінде кішкене саябақ бар.

2.Үстелдің астында/сыртында мысық жатыр.

3.Оның жағасында/жанында досы келе жатыр.

4.Аялдаманың басында/тұсында менің машинам тұр.

5.Үйдің төбесінде/бойында құстардың ұясы бар.

6.Сенің жаныңда/алдыңда белгілі бір мақсат бар.
СӨЙЛЕСІМ

5.Суреттегі үйлер, бөлмелер бір-біріне ұқсай ма? Айырмашылықтарын тап.(Қазақ тілі В1 61 бет, 1-тапсырма)
6. Жылжымайтын мүлік агенттігінің жарнамасын оқыңыз. Жоғарыдағы суреттерден мәтінге сәйкес үйді табыңыз. (Қазақ тілі В1 61 бет, 2-тапсырма).

1-үй Үй қала сыртында орналасқан.Екі қабатты.Кең ауласы,шағын бақшасы бар.Қала орталығына автобуспен бір сағатта жетесіз.Аялдама 10 минуттық жерде. Үйде төрт жатын бөлме,әр бөлмеде жуынатын бөлме бар.Ас үй, балалар бөлмесі,шағын жұмыс бөлмесі бар.Үй үш жыл бұрын салынған.Таза,көршілер өте тыныш.Кешке таза ауада аулада қыдыруға болады.Мейрамхана,шағын кафе,дүкендер үйден алыс емес.

2-үй Төрт қабатты,пайдалануға екі жыл бұрын берілген.Пәтер үшінші қабатта.Үш бөлмелі.Ас үйі өте кең,екі жуынатын бөлме бар.Пәтер жиһазбен толық жабдықталған.Орталықтан қашық емес.Машина тұрағы бар.Автобус аялдамасы үйдің қасында.

7. Сұрақтарға жауап беріңіз.

1	Қала орталығына қай үй жақын?	2-үй
2	Қай үйдің ауласы бар?
3	Қай үйде екі жуынатын бөлме бар?
4	Мейрамхана,кафелер қай үйге жақын орналасқан?
5	Қай үйден қоғамдық көлікке жету оңай?
6	Қай үйдің көршілері тыныш?
7	Қай үйде жұмыс бөлмесі бар?
8	Қай үйде жиһаздар бар?
9	Қай үйде машина қоятын тұрақ бар?
10	Қай үй жаңалау?

8.Қай үйді жалға алғыңыз келеді? Себебін жазыңыз.

А)____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Қай үйді жалға алғыңыз келмейді? Себебін жазыңыз.

б)____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
9.Тиісті жалғау мен көмекші есімдерді табыңыз. Грамматикалық анықтағыш, 246-бет,3-тапсырма.

-дың астында, -ның қасында,-нің артында,-тің,ішінде, -нің алдында, --ның арасында,-тың жанында.

1. Мәдина қолшатырдың астында тұр.

2.Терезе........ ..................... шырша көрініп тұр.

3.Екі бала.............. ............... сабыржан тұр.

4.Жылқы...... ............. құлын тұр.

5.Мен Бәйтерек..... .............. тұрмын.

6.Гүл терезе..... ............... тұр.
ОҚЫЛЫМ

10.Оқыңыз. Сәйкес келетін суретті табыңыз. .(Қазақ тілі В1 63 бет,

7-тапсырма).

Үйге тапсырма.

11.Ауылыңыздың бас көшесіндегі ғимараттардың орналасуын сипаттап жазыңыз.
12.Көмекші есімдермен келген сөйлемдерді табыңыз.Грамматикалық анықтағыш, 246-бет,1-тапсырма.

1.Диванның қасында екі кресло тұр.

2.Қонақтар шай ішіп отыр.

3.Ештеңе етпес.

4.Бөлме терезелері биік.

5.Үйдің артында бақ бар.

6.Сөмкенің ішінде кітап жатыр.

7.Шкафтың артында ештеңе жоқ.

8.Үстелдің үстінде журналдар жатыр.

9.Біз өзен бойымен серуендеп келеміз.

10.Бақшада қияр мен қызанақ пісіп тұр.

11.Теледидардың алдында музыкалық орталық тұр.