§ 15 мазмұндау, тесте сұрақтарына жауап беру

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 16Сурет бөліктерімен жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты : PAINT графикалық редакторы мүмкіндіктерімен танысуды жалғастыру.

Оқушылар білуі тиіс : PAINT сурет бөлігі түсінігін, бөліктермен орындалатын операцияларды, орындау тәсілдерін, мәтінді баптау мүмкіндіктерін.

Оқушылар үйренуі тиіс : суретті, сурет бөліктерін ерекшелеуді. Суретті көшіруді, жылжытуды, өлшемін өзгертуді. Жазу құралын пайдалануды. Салынған суретті ашуды.

Сабақтың барысы

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сұрақтар:

PAINT графикалық редакторының қандай саймандарын біз әлі пайдаланбадық ?

Бүгін біз «Ерекшелеу» сайманымен жұмыс істейміз, суретке мәтін орналастыруды үйренеміз .

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Суретті өзгерту үшін, алдымен оны тұтастай немесе оның қажетті бөлігін – фрагментті ерекшелеп алады.

Ерекшелеу үшін Ерекшелеу сайманы қолданылады.

Ерекшеленген фрагменттің жан-жағында пунктирді сегіз ерекшелеу маркері бар қоршау пайда болады .

Суретті тұтастай ерекшелеу үшін Ctrl+A пернелер тіркесімен пайдалануға немесе Ерекшелеу Бәрін ерекшелеу бұйрығын орындауға болады. Ерекшелеуден бас тарту үшін басқа сайманды таңдасаңдар жеткілікті.

Мөлшерді өзгерту – тышқанның сілтемесін сегіз ерекшелеу маркерінің біріне апарып, тышқанның сол жақ батырмасын басып өзгерту.

Орнын алмастыру – ерекшеленген фрагментті тышқанның сол жақ батырмасын басып жылжыту, сілтеменің түрі - .

Тазалау- ерекшеленген саймақ фонның түсімен боялады.

Түстерді айналдыру.

Көшіру.

Қажетті бұйрықты ерекшеленген фрагменттің контекстік мәзірінен таңдауға болады.

1-тәсіл – фрагментті Ctrl пернесін басып жылжытамыз- жеке

көшірмесін аламыз.;

2-тәсіл – фрагментті Shift пернесін басып жылжытамыз- оның ізі бар көшірмесін аламыз;

3- тәсіл – фрагментті алмасу буферіне көшіріп, қанша рет керек болса, сонша рет кірістіру. Көшірме алмасу буферінен әрқашан экранның сол жақ жоғарғы бұрышына кірістіріледі.
Ерекшелеу сайманы үшін қосымша баптау болып табылатын Мөлдір ерекшелеу сайманы да бар.

Мәтінмен жұмыс істеу

PAINT – графикалық редактор болғандықтан және мәтінмен жұмыс істеуге арналмағандықтан, суретпен бірге көбіне қысқа және ірі тақырып атаулары, жазба- белгілеулер құрылады.

Мәтін енгізу үшін, Мәтін сайманын таңдау керек. Жұмыстың бірінші кезеңі – енгізу өрісін құру. Өрістің түрі тікбұрышты ерекшелеуге ұқсас. Оның мөлшерін мәтінмен жұмыс істеу барысында өзгертуге болады. Жолақта бірден жаңа тіркеме бет- Мәтін енгізу саймандары – пайда болады.

Сендер басқа сайман таңдағанға дейін мәтіннің түрін баптауға болады :

- Әріпті және оның мөлшерін таңдау ;

- Мәтінді жуан әріппен курсивпен ерекшелеу немесе мәтіннің астын сызу ;

Мәтіннің әрбір фрагментін әртүрлі баптауға болады.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Фрагменттің және тұтас суреттің ерекшеленулерін қандай тәсілдермен алып тастауға болады ?

Ctrl немесе пернелерін басып көшірулердің бір –бірінен айырмашылығы неде ?

Суреттің фрагментін кішірейту әрекеттерінің ретін сипаттаңдар.

Ақ, сары, қызыл түстерге қандай түс қарама-қарсы?

Фрагментті 90 градусқа бұру үшін не істеу керек ?

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 17. Масштаб. Суреттің трансформациясы

Сабақтың мақсаты : сурет трансформациясын орындауды үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : масштаб құралы қай кезде пайдаланылатынын, трансформацияның не екенін.

Оқушылар үйренуі тиіс : суреттің масштабын әртүрлі тәсілдермен өзгертуді, көлбеуді, суретті бұруды және сурет бөліктерін өзгертуді.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Кескіннің детальдарын дәлдеу масштабтың көмегімен жасалады. Windows –тегі барлық амалдар сияқты, масштабты әртүрлі тәсілдермен өзгертуге болады. Мыналарды пайдаланыңдар :

- Түр (Вид) тіркеме бетінің саймандарын ;

- Негізгі тіркеме бетіндегі Масштаб сайманын ;

- Жай –күй жолындағы Масштаб жүгірткішін.

«Трансформация» сөзі латын тілінен түрлену, алмасу деп аударылады.

Қане, Кескін тобындағы Қырқу, Мөлшерді өзгерту, Бұру бұйрықтарының қалай жұмыс істейтінін қарастырайық. Бұл бұйрықтар амалдарды тұтас суретпен және ерекшеленген фрагментпен орындайды.

Тұтас суретті немесе ерекшеленген фрагментті вертикаль және горизонталь шағылдырып орналастыруға және 90 немесе 180 градусқа бұруға болады.

Суретті тышқанның көмегімен тура қажет болғандай етіп созу немесе кішірейту әрқашан қолдан келе бермейді. Егер пропорцияларды сақтау, мөлшерін бір пиксельге дейінгі дәлдікпен өзгерту керек болса, онда Мөлшерді өзгерту бұйрығын қолданыңдар.

Қырқу – суреттің тек ерекшеленген бөлігін қалдыратын бұйрық. Ол өте қолайлы, мәселен, өрнектердің суретін салғанда – алдымен элементтерін салып, одан кейін оларды көшіріп, өрнекті құрып, оны ерекшелеп, енді керек емес детальдарын қырқамыз. Сол сияқты, бұл бұйрық фотосуреттегі артық бейнелерді қырқуға мүмкіндік береді.

Мөлшерлер мен бұруды өзгерту

Вертикаль шағылдыру

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Суреттің фрагментін қалай бұрамыз ?

Дөңгелекті шағылдырса не болады ?

Суреттің фрагментін қалай ұлғайтуға болады ?

Paint –те орындалған соңғы қагша амалдан бас тартуға болады ?

«_______» ___________20__ж

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 18. Суретті басуға дайындау. Суретті басу

Сабақтың мақсаты : суретті притерде басып шығаруды үйрену.

Оқушылар білуі тиіс : шығару құрылғысын, басып шығару командаларын.

Оқушылар үйренуі тиіс : беттің параметрлерін баптауды, орындауды, баспаға бермес бұрын алдын ала қарап шығуды.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

1. Ақпаратты басып шығаратын қандай құрылғыларды білесіңдер?

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Мына тақырыптардың біріне салынған суретті басуға дайындаңдар :

Сүйікті пән бойынша оқулық мұқабасы ;

Сиікті кітабыңды безендіру;

Мектеп эмблемасы ;

Мерекеге арналған ашық хат ;

Плакат (мысалы, «Менің қалам», «Ғарыш», «Компьютерлер тарихы»);

Армандаған бөлменің дизайні.

Оқушылардың дайындаған суреттерін ашып көремін. Тапсырманы принтерге жібермей тұрып, суреттің біз ойлаған түрде көрінетіндей екеніне көз жеткізейік. Беттің параметрлері терезесін шақырыңдар: Paint Басып шығару батырмасы Беттің параметрлері. Беттің толтырылу бағытын, ортаға түзеуді, масштабты өзгертіңдер. Сендердің суреттерің көлденең сызылған тікбұрыш сияқты болып көрінеді. Қарап шығу терезесінде беттің өзгертулерін қадағалаңдар !

Бетті баптағаннан кейін келесі қадамға – Алдын ала қарауға көшуге болады. Бұл терезеде сендер таңдаған параметрлермен суреттің бетте қалай орналасатынын көруге болады.

Бәрі сендер ойлағандай болса- тапсырманы печать батырмасын шертіп, сенімді түрде басып шығаруға жөнелтіңдер. Егер бір нәрсе өзгерту керек болса, онда Беттің параметрлері терезесіне қайта оралуға тура келеді.

Беттің параметрлерін баптау

Алдын ала қарау терезесі

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Басып шығаруда суреттің масштабын қаншалықты өзгертуге болады ?

Ортаға түзеу нені білдіреді ?

Қағаздың қандай мөлшері қолданылады ?

Суреттің мөлшері қандай ? Ол қанша бет болады ?

Суретті басып шығаруға жіберу үшін пернелердің қандай тіркесімі қолданылады ?

Қандай пернемен алдын ала қарау терезесін жабуға болады ?

§ 18 мазмұндау, тест сұрақтарына жауап беру.

Сабақ жоспары : «Бекітемін»
Оқу ісінің меңгерушісі

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы :V ТАРАУ. МӘТІНДІК РЕДАКТОР § 19. WordPad мәтіндік редакторының интерфейсі

Сабақтың мақсаты : WordPad мәтіндік редактормен таныстыруды жалғастыру.

Оқушылар білуі тиіс : мәтіндік редактордың ортақ мүмкіндіктерін, мәтін элементтерін.

Оқушылар үйренуі тиіс : компьютерде мәтіндерді өңдеудің артықшылықтары мен кемшіліктерін, мәтіндік құжатты әр формада сақтауды.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Мәтіндік редактор – ол мынадай мүмкіндіктер беретін қолданбалы программа:

· мәтіндік құжаттарды құруға ;

· оларды өзгертуге, яғни, қателерін түзетуге, мәтін фрагменттерін жылжытуға, көшіруге, жоюға және қосуға, іздеу мен алмастыру жүргізуге ;

· мәтінді пішімдеуге - әріптің мөлшері мен түсін, абзацтың қасиеттерін және басқаларды өзгертуге ;

· құжаттарды басып шығаруға.

Компьютер үшін мәтін – ол символдардың кез келген жиыны деп айтуға болады. Мәтіндік құжаттың құрамында өлең де, компьютерге арналған программа да болуы мүмкін. Оның мазмұны кесте түрінде де безендірілуі мүмкін.

Мәтіннің құрылымы

Мәтіндік редакторлар жұмыс жасайтын деректер мәтіндік ақпарат, оның ең кішкентай бірлігі символ болып табылады. Сөз – бір-бірінен тыныс белгілерімен немесе бос орындармен ажыратылып жазылған символдар тізбегі. Сөздердің арасында және тыныс белгісінен кейін бір бос орын қойылады. Мәтіннің элементтері : символ – сөз –жол – абзац – бет – мәтін.

Абзацтар бір –бірінен арнайы «абзацтың соңы» символымен ажыратылып жазылады.

Мәтінге біз «абзацтың соңы» символын қостық. Ешбір символдарды көріп тұрмасақ та, біздің мәтінімізде енді екі бос абзац бар және олардың ішінде стрелкалармен жоғары –төмен жылжуға болады. Бірнеше рет Бос орын, Tab пернелерін басыңдар. Бұл символдар да көрінбейді, бірақ олар құжатта сақталады. Сонымен абсолютті «бос» құжаттар болмайды.

Кез келген құжаттың кем дегенде бір абзацы бар. Абзацтарға тақырыптар мен тізімдердің элементері де жатады. Бос абзацтың өзінде де қайсыбір қасиеттер анықталған.

Абзацтың ең белгілі қасиеттері :

· әріптің гарнитурасы, кескін сызығы, мөлшері ;

· мәтінді түзеу тәсілі ;

· шегіністер мен интервалдар.
WordPad мәтіндік редакторы терезесінің элементтеріне сызғыш қосылды.

Мәтіндік редактордың терезесінде кішкентай жыпылқтайтын сызықша – мәтіндік курсор бар. Ол келесі символдың қай жерде тірелетінін көрсетеді.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

Компьютерде мәтіндік ақпаратпен жұмыс істеудің артықшылықтары мен кемшіліктерін атаңдар.

Мәтіндік редактор деген не ?

Мәтін элементтерін атаңдар және сипаттаңдар.

Мәтіндегі абзацтар бір- бірінен қандай символмен ажыратылады?

Мәтіндегі жаңа абзацты қалай құрамыз ?

Абзацтың ең әйгілі қасиеттерін атап шығыңдар.

Құжатты мәтін безендіруі қоса сақталатындай етіп сақталғанда қандай пішімді таңдау керек ?

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 20 Мәтінді теру және түзету ережелері

Сабақтың мақсаты : мәтін теруді ережеге сәйкес үйрету, мәтін бөліктерін көшіруді, ауыстыруды үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : мәтін теру ережесін, «редакциялау» түсінігін, редакциялаудағы пернелер мен командалардың қолданылуын, мәтінді ретімен теруді, пернетақта мен тышқанды пайдаланып мәтінді жылжытуды, әрекетті кері қайтару командаларын.

Оқушылар үйренуі тиіс : ережеге сәйкес мәтін теруді, пернетақта мен тышқанды пайдаланып мәтінді жылжытуды, алмасу буферін пайдаланып экранда мәтінді көшіруді, мәтінді жоюды, мәтін енгізудің тәртібін өзгертуді.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сұрақтар :

1. Мәтін құрған кезде құжатта қандай белгі пайда болады ?

2. Оны өшіруге бола ма ?

3. Жаңа жол қалай қосылады ?

4. Жаңа азат жолды қалай қоямыз ?

5. Тыныс белгілері үшін қандай пернелер пайдаланылады ?

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Мәтіндермен жұмыс істегенде кейде оларды біріктіруге, кейде фрагменттіерді әр құжаттардан алып, оның жаңасын құруға тура келеді. Егер барлық құжаттарды әртүрлі ережелер бойынша құратын болсақ, онда нәтижесінде мәтін көріксіз болып көрінеді. Мысалы, сендер дәптердің шетінен бастап жазбайсыңдар ғой ? Кітаптардан да ондайды көрмейсіңдер. Тырнақшаларды, жақшаларды мәтінен кенет бөлініп қалмайтындай етіп қойып шығу, осының бәрі маңызды.

Біз бұған дейін бірнеше құжатқа мәтін теру ережелерін айттық, енді олардың бәрін атайық:

1. Бас әріпті немесе символды жоғарғы регистрден енгізу үшін Shift пернесін басып, жібермей ұстап тұру керек.

2. Егер бас әріппен бірнеше сөз енгізу керек болса – CapsLock пернесін қос.

3. Бір бос орын сөздердің арасына және тыныс белгілерінен кейін қойылады .

4. Дефис бос орынсыз қойылады. Мысалы : жан-жақты, батпе-бет.

5. Ұзын сызықша (тире) алдынан да, соңынан да бос орынмен қойылады :

6. Даталарды, қысқартылған аты мен әкесінің аты енгізілгенде және ұқсас жағдайларда үзілмейтін бос орын тізбектемесін терумен орындалады. Мысалы: 2013ж.,1 қыркүйек, Ш.Уәлиханов.

7. Тырнақшаларға немесе жақшаларға алып жазылған сөздер олардан бос орынмен ажыратылмайдды:

8. Рим цифрларын енгізу үшін латынша бас әріптер қолданылады.

Мәтін бойынша жылжу

Курсорды мәтін бойынша стрелкалармен Home, End, PageUp, PageDown пернелерімен жылжытуға болады. Егер құжат беті көп болса, мәтіннің соңына бірден қалай жетуге болады ? Көмекке Ctrl+End пернелер тіркесімі келеді.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Бас әріпті қалай енгіземіз ?

Бос орын қай кезде қойылады ?

Enter пернесін қай кезде басу керек ?

Ұзын сызықша (тире ) қалай қойылады ?

Мәтін бойынша жылжу пернелерін атаңдар .

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 21 Мәтін бөліктерін ерекшелеу

Сабақтың мақсаты : мәтін теруді ережеге сәйкес үйрету, мәтінді ерекшелеуді, мәтін бөліктерін көшіруді, ауыстыруды ,мәтін бөліктерін ерекшелеу тәсілдерін үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : мәтін теру ережесін, «редакциялау» түсінігін, редакциялаудағы пернелер мен командалардың қолданылуын, мәтінді ретімен теруді, пернетақта мен тышқанды пайдаланып мәтінді жылжытуды, әрекетті кері қайтару командаларын.

Оқушылар үйренуі тиіс : ережеге сәйкес мәтін теруді, пернетақта мен тышқанды пайдаланып мәтінді жылжытуды, алмасу буферін пайдаланып экранда мәтінді көшіруді, мәтінді жоюды, мәтін енгізудің тәртібін өзгертуді.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Мәтінді теріп болған соң түзету және пішімдеу үшін мәтін бөліктерін ерекшелей білу керек.

Тышқанның көмегімен ерекшелеу үшін құжаттың сол жақ, «ерекшелеу ернеуі» деп аталатын, ернеуін қолданады. Тышқанның сілтемесі оңға қарай бұрылған стрелка түріне айналады. Пернетақтада ерекшеленген кезде Shift және Ctrl пернелері тіркесімдерін бірге басу керек.

Мәтін бөліктерін ерекшелеу тәсілдері

Кейде экранда бірден жолды, абзацты немесе тұтастай мәтінді ерекшелеген ыңғайлы. Бұл жағдайлар үшін арнайы тәсілдер ойластырылған.

1. Тұтас жолды ерекшелеу. Егер тышқанның сол жақ батырмасымен жолдың басын бір рет шертсеңдер, жол тұтастай ерекшеленеді. Тышқанның сілтемесі бұл жерде ақ стрелка кейпіне енеді.

1. Егер экранның осы жерінде тышқанның сол жақ батырмасын екі рет шертсек, онда тұтас абзац ерекшеленеді:

2. Тышқанның сол жақ батырмасын үш рет шерту мәтінді тұтастай ерекшелейді :

Мәтінді тұтастай бірден ерекшелеу үшін пернетақтадан бір мезгілде Ctrl пернесі мен цифрлық қосымша пернетақтадан «5» санын басуға да болады.

Мәтін бөліктерін түзетуге : жою, қосу, жылжыту, көшіру, іздеу және алмастыруды жатқызуға болады.

Windows oперациялық жүйесіндегі басқа нысандар сияқты, мәтіндердегі нысандарды Delete пернесімен – курсордан оң жақта орналасқан символды, BackSpace пернесімен- курсордың сол жағында орналасқан символды жоюға болады.

Егер мәтінді Ауыстыру режимінде терсек, онда бұрын болған символдарды алмастыруға болады. Ол Insert пернесімен басқанда қосылады. Мәтінді қосуды жалғастыру үшін, Insert пернесін қайтадан басу керек.
Егер мәтіннің барлық бөлігінде тұтас сөзді немесе сөз тіркесін алмастыру керек болса, онда Ауыстыру бұйрығын қолданған ыңғайлы .

Мәтіннің ерекшеленген бөлігін 2 тәсілмен Жылжытуға болады :

- тышқанмен сүйреу;

- Алмасу буферін қолдану: мәтін бөлігін ерекшелеп, оны алмасу буферіне қиып алу, мәтіндік курсорды керек жерге апарып, бөлікті алмасу буферінен кірістіру.

Көшіру амалы жылжытуға өте ұқсас:

- Ерекшеленген бөлікті тышқанмен Ctrl пернесін баса отырып жылжытамыз;

- Немесе оны алмасу буферіне көшіреміз, керек жерге кірістіреміз.

Егер мәтінге амал қолданғанда бір нәрсе шықпай жатса, абыржудың керегі жоқ. Жылдам қолжеткізу тақтасындағы Кері қайтару пернесін немесе Ctrl + Z пернелерін басу арқылы кез келген әрекеттен бас тартуға болады. Әрекеттер тізбектеліп кері қайтарылады, сондықтан олардың кез келгенін өз таңдауларың бойынша қайтара алмайсыңдар.

VІ Компьютерде тәжірибелік жұмыс орындау

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

Мәтін теру ережелерін атаңдар.

Мәтіннің басына бос абзацты қалай қосамыз ?

Мәтінге қолданылатын қандай амалдар түзетуге жатады ?

Мәтіннің элементтерін жою үшін қолданылатын пернелерді атаңдар.
VІІІ Үйге тапсырма
§ 21 мазмұндау, тест сұрақтарына жауап беру.

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 22 Мәтінді пішімдеу. Әріптер.

Сабақтың мақсаты : берілген өлшемдер бойынша мәтінді пішімдеуді үйрету.

Оқушылар білуі тиіс : шрифтті, абзацты пішімдеу параметрлерін, стандартты өлшем және әріп гарнитурасын.

Оқушылар үйренуі тиіс : мәтін енгізу алдында, ерекшеленген бөлігі үшін, бүкіл мәтін үшін әріпті, өлшемін таңдауды; абзац, бірінші жолдың шегерімін түзетуді орнатуды, сызғышты, табуляцияны қолдануды, мәтінді тізім түрінде рәсімдеуді.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

1. Мәтіннің қай элементі минималды болып табылады ?

2.Құжатты құрғанда мәтіндік редактор бізге қандай әріпті ұсынады ?

3. Азацта мәтін болмауы мүмкін бе ?

4. Абзац дегеніміз не ?

5. Мәтіндерді абзацтарға қалай бөлеміз ?

6. Бірнеше абзацтарды біріктіре аламыз ба, қалай ?

7. Мәтін мен абзацтарды қалай жылжытамыз ?

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Біріншіден, пішімдеу бұйрықтарын бірнеше тәсілмен шақыруға болады : Контекстік мәзір лентасындағы бұйрықтар батырмаларын шерту.

Екіншіден, пішімдеу мәтіні енгізілгенге дейін тағайындалу немесе енгізілгеннен кейін орындалуы мүмкін.

Әріптің кескінін мына батырмамен өзгертуге болады:

Экранда әріптердің көлемін өзгертуге де болады. Оларды үлкейтуге де, кішірейтуге де болады. Ол үшін батырмасын қолданады. Келесі үш батырманың қызметі:

- Әріптерді жуандатады;

- Әріптерді қисайтады;

- мәтіннің астын сызады.

Символ үшін мынадай баптауларды тағайындауға болады:

· әріптің түрін ;

· мөлшерін;

· түсін.

Іскерлік хаттар, рефераттар үшін әріптің 14 пт мөлшері, TimesNewRoman гарнитуралары ұсынылады. Мәтінді түстермен және ерекше кескінмен көзге түсердей етіп артық белгілеудің қажеті шамалы.

Сондай – ақ ерекшеленген мәтінді пішімдегенде пернелер тіркесімін бірге пайдаланған да ыңғайлы. Мысалы, әріптің кескінін жуан ету үшін Ctrl+B , курсив ету үшін - Ctrl+І пернелер тіркесімін қолдануға болады.

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды Бақылау сұрақтарымен қорытындылау.

VІІІ Үйге тапсырма

§ 22 мазмұндау, тест сұрақтарына жауап беру.

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

«_______» ___________20__ж

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 23 Мәтінді пішімдеу. Абзац

Сабақтың мақсаты : берілген параметрлер бойынша мәтінді пішімдеуді жалғастыру .

Оқушылар білуі тиіс : абзацты ( азатжолды) пішімдеуді.

Оқушылар үйренуі тиіс : мәтіндерді реттеуді, сызғышты пайдалануды, мәтінді тізім түрінде рәсімдеуді, табуляцияны пайдалануды.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

1. Абзац дегеніміз не ?

2. Абзацта мәтін болмау мүмкін бе ?

3. Мәтіндерді абзацтарға қалай бөлеміз ?

4. Бірнеше абзацтарды біріктіре аламыз ба, қалай ?

5. Мәтін мен абзацтарды қалай жылжытамыз ?

V Жаңа тақрыпты түсіндіру

Егер электрондық құжатта тасымалдау орнатылмаса, онда абзацта сол жақ шет бойынша түзеу анықталады. Автор құжаттың қандай принтерде, қандай әріппен және мөлшермен басып шығарылатынын білмейді. Сондықтан көбіне тақырып ортаға, ал авторға сілтеме немесе құжат құрылған мерзім – оң жақ шет бойынша түзеледі.

Абзац үшін келесі баптаулар анықталады:

· түзеу;

· жоларалық интервал ;

· шегінулер ;

Түзеу

- Мәтін жолдың басында, сол жақта орналасады.

- Мәтін ортаға теріледі. Тақырыптарды осылай тереді.

- Мәтін жолдың соңынан, оң жақтан теріледі.

Мысалы, эпиграфты безендіргенде, шегініс беттің сол жақ шетінен және түзеу сол жақ шеті бойынша орнатылады.

Шегіністер

Сол сияқты абзацтың бірінші жолында шегініс – «қызыл» жол болуы мүмкін.

Шегіністерді Сызғыштағы жүгіргіштерді жылжытып та бекітуге болады.

Мәтіннің фрагменттерін дәл көрсетілген жерге орналастыруға мүмкіндік беретін құралдың бірі – Табуляция.

Табуляцияның мәнін анықтай отырып, мысалы, мәтінді екі бағанға бөлуге болады.

Бұл мысалда Абзац , Тіркеме беттер бұйрығы орындалған, Табуляция позицияларының өлшемі 6 см етіп алынған. Мәтін енгізгенде Tab пернесін басу жеткілікті. Абзацта бірнеше табуляция позициялары анықталуы мүмкін.

Тізім

Егер оқушылардың тізімін басып шығару немесе дүкендегі тауарды санап шығу керек болса, не істейміз ? WordPad мәтіндік редакторында мәтінді тізім түрінде ұйымдастыруға болады. Тізімде әрбір абзац бірдей пішімделген және нөмірден немесе арнайы таңбашадан – маркерден басталады. Тізімді бастау немесе аяқтау үшін Тізімді бастау батырмасын басыңдар.

Оқушылар деңгейлік тапсырмаларды орындайды.

VІІ Қорытынды

1.Абзацты пішімдеудің негізгі параметрлерін атаңдар.

2. Сызғыш не үшін керек ?

3. Табуляция не үшін керек ?

4. Табуляцияның позицияларын қалай тағайындаймыз ?

5. Маркерленген тізімді қалай құрамыз ?

6. Тізімдегі маркердің түрін өзгертуге бола ма ?

VІІІ Үйге тапсырма

Сабақ жоспары : «Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі

«_______» ___________20__ж

Пән аты : Информатика

Сынып : 5

Сабақтың тақырыбы : § 24 Практикум. Мәтінмен жұмыс істеу.

Сабақтың мақсаты : мәтінді пішімдеу ұғымын жалғастыру.

Оқушылар білуі тиіс : мәтінді пішімдеуді

Оқушылар үйренуі тиіс : мәтіндерді реттеуді, сызғышты пайдалануды, мәтінді тізім түрінде рәсімдеуді, табуляцияны пайдалануды.

Сабақтың барысы :

І Ұйымдастыру кезеңі

ІІ Сабақтың мақсаты мен міндеттерін қою

ІІІ Үй тапсырмасын тексеру

IV Білімі өзектендіру

Сендер параметрлер өлшемін өзгертуді жақсы білесіңдер. Параметрлерді санап шығыңдар.

V Жұмысты орындау

1- тапсырма

1. Өлеңді теріңдер.

2. Өлеңнің әрбір жолын әртүрлі түске бояңдар, әріптің мөлшерін 13- ке өзгертіңдер.

3. Алғашқы үш жолды әртүрлі тәсілдермен өлеңнің соңына көшіріңдер.

2- тапсырма

1. Мәтінді теріңдер.

2. Екінші жолды күлгін түспен безендіріңдер.

3. Мәтін атауын 16 мөлшермен теріңдер.

4. Мәтінді «Автобуста» деген атаумен сақтаңдар.

3- тапсырма

1. Мәтінді теріңдер және безендіріңдер.

2. Мәтінге атау ойлап табыңдар және оны мәтіннің алдына қосыңдар.

3. Бірінші сөйлемді мәтіннің соңына көшіріңдер.

4- тапсырма .

1. Екі өлең мәтінін теріңдер.

2. Мәндері бұзылған сөздер мен жолдардың ретін анықтаңдар.

3. Тасымалдау амалдарының көмегімен сөздер мен жолдарды дұрыс ретімен орналастырыңдар.

5- тапсырма.

Мына сөздерді есептеңдер: монитор, пернетақта, информатика. Тапсырманы орындағанда мәтіннің фрагментін көшіру немесе кірістіру амалдарын қолданыңдар.

6- тапсырма.

«Ком» буынынан басталатын сөздерді ойлап табыңдар және мәтіндік редакторда жазыңдар. Сөздерді маркерленген тізім ретінде бағанға жазыңдар. Мысалы:

· компас ;

· Компьютер .

7- тапсырма .

1. Кез келген 5 жұмбақ теріңдер.

2. Жолдастарыңмен орын алмастырыңдар.

3. Ол сенің , ал сен оның жұмбақтарын шешіңдер, жауаптарын әрбір жұмбақтан кейін кірістіріп жазып шығыңдар.

VІ Қорытынды

Тәжірибелік жұмысты тексеру, сұрақтарды талқылап, бағалау.