Сабақ№3
1. Тақырыбы: «Ұрық» дәрілік өсімдік шикізатының макроскопиялық анализі. Макроскопиялық анализдің техникасы.
2. Мақсаты: Өсімдік шикізатының осы тобының макроскопиялық анализінің техникасын білу.
3. Оқыту мақсаты:
Дәрілік өсімдік шикізатының микроскопиялық анализін жүргізу барысында фармацевтер қолданатын профессионалды терминдерді ажырата білу.
Өсімдіктер шикізатының осы тобының анатомиялық құрылысының ерекшеліктерін білу;
Дәрілік өсімдік шмкізатының морфологиялық топтарының, олардың латынша, қазақша атауларын білу;
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Анықтамаларға түсініктеме бер: а) дәрілік өсімдік; б) дірілік өсімдік шикізаты; в) дәрілік құралдар.
2. Микроскопиялық анализді жүргізу ерекшеліктері және оның мақсаты.
3. Селдерей, раушан гүл тұқымдастарының ұрықтарының құрылысы.
4. Дәрілік өсімдік шикізатының сапасын қанағаттандыратын нормативті құжаттар.
5. Білім берідің және оқытудың әдістері: лабораториялық жұмыстарды орындау. Берілген дәрілік өсімдіктер шикізатына макроскопиялық анализ жүргізу: қалақай, фенхель ұрығы және т.б.
Ұрықты зерттеу барысында, қабақ бөлігінің пішініне, өлшеміне (ұзындығына, қалыңдығына), сыртқы және ішкі түстеріне, иісіне, дәміне (улы емес шөптерге), басқа да спицификалық негіздеріне мән беру.
Жұмыстың барысы
Ұрықты макроскопиялық анализ жасау барысында оның пішініне, өлеміні, түсіне, иісіне, дәміне мән беру керек. Ұрық ұрықшалардан (перикар, перикарпий) тұрады. Перикар құрғақ немес етті болуы мүмкін. Құрғақ ұрықтарда (Селдерей тұқымдастарының өсімдіктері) құрғақ материалды анықтайды. кептіру барысында пішінін жоғалтқан сулы ұрықтарды, алдымен құрғақ күйінде, сонан соң 10-20 минут ыстық суда ұстау барысында пішінін, өлшемін, құрылысын анықтауға болады. Мұнда ұрықша немесе оның сүйектеріне мән береді; Оларда суланған ұрықтан ажыратып алып, пішінін сипаттайды. Ұрықтардың макроскопиялық анализінде лупасы 10х болатын стереомикроскоп қолданылады.
Сапалы химиялық реакциялар үшін 10% ұрықтың қайнатпасы қолданылады. Лупаның немес стереомикроскоптың көмегімен көлденең кесіндісі қаралады, ұрықтың қабығына, қосымша қоректендіргіш ұлпа (эндесперм, перисперм) мән беріледі.
Сізге берілген шикізаттың сыртқы белгілерін кестеге толтырыңыздар:
Белгілері
|
Сипаттамалары
|
Анықтау әдістері
|
Ұрықтың типі
|
|
|
Пішіні
|
|
|
өлшемі
|
|
|
Қабығының сипаттамасы
|
|
|
Гүл айналасының пішіні
|
|
|
Сулы ұрықтар үшін ұрықшалардың саны
|
|
|
Ұрықша пішіні
|
|
|
Ұрықша құрылысы
|
|
|
Түсі
|
|
|
Иісі
|
|
|
Дәмі
|
|
|
Анықтаған белгілеріңді нормативті құжаттың «Сыртқы белгілер» бөлімімен салытырыңдар.
Анықталып отырған дәрілік өсімдік шикізатына нормативті құжаттың «Сыртқы пішін» бөліміне сай қорытынды жасау.
Достарыңызбен бөлісу: |