Сабақ: №1 Сабақтың тақырыбы: Оқушыларға арналған сурет салу ережесі. Сабақтың мақсаты

Қағаздан құрастыру. Ақ көгершін.

а) Білімділік: Оқушыларды қағазды бүктеу, қию істеріне үйрету. Қағаздан

құрастыру жұмыстары арқылы іскерлікке, бұйымдар жасауға

үйрету.

шығармашылық ой-өрістерін дамыту, есте сақтау

қабілеттерін қалыптастыру.
б) Тәрбиелілік: Мақсатына жетуге ұмтылдыру, ұқыптылыққа,

ізденімпаздыққа, өздігімен жұмыс істеуге, білімділікке

тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Көркемсуретті фотоальбомдар, көгершін құсының үлгісі, қағаздан құрастыру арқылы жасалынған тырнаның, үкінің үлгілері, иллюстрациялар, түрлі түсті қағаздар, қайшы, желім, қарындаш, және т. б.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Оқушыларға көрнекіліктерді көрсете отырып, қағаздан құрастыру жұмыстарының мән-жайын әңгімелеймін. Қағаздан құрастыру жұмысы кезінде сызу, бүктеу, орау, жапсыру, кесу, қаттау іс-әрекеттері жасалынады. Қағазбен жұмыс оның текстуралық ерекшеліктерін білуді талап етеді. Мысалы, қағаз талшықтары құрылымына байланысты әр түрлі қағаздар әр қалай бүктеледі. Қағазды көлденең бүктеген кезде оның жылтыр да тегістігіне қарамастан майда сызықшаларға бөлініп сынғандығын байқаймыз. Бүктеуге жарамды қағаздарды анықтау онша күрделі емес, ол үшін парақтан, біреуін тік бағытта, екіншісін түзу бағыттағы екі жіңішке жолақша кесіп алу қажет. Қарындашпен немесе қылқаламға екі жолақша қағазды орап көрсек, бірінің беті тегіс те екіншісі сызықшалармен көмкеріледі. Бұл тәжірибеден біз, беті тегіс орамды қағаздың құрастыру жұмыстарына жарамды екендігін айқындаймыз. Енді бүгінгі сабақ тақырыбына байланысты ақ көгершін құсын қағазды бүктеу, қию арқылы жасап көрейік. Көгершін құсы жайлы әңгімелеймін. Көгершін – нәзік құс. Оны «хат тасушы құс» деп те айтады. Көгершін – бейбітшілік құсы. Көгершін жайлы әңгімені жалғастыра отырып, оның дене құрылымын анықтаймыз. Құстың қос қанаты бір бөлікті құраса, кеуде, құйрық, аяқтары мен басы бірігіп екінші бөлікті құрайды. Енді тік бұрышты қағазды алып, бір бұрышына екінші бұрышын жеткізе бүктейміз, демек, төртбұрышты ортасынан қиғаштап бөлеміз. Сонан соң төртбұрыштың оң және сол жақ бұрыштарын бүктеу сызықтар арқылы бүктейміз де, бір-бірімен беттестіріп қаттаймыз. Пайда болған бұйымның ұзын және сүйір жағы құстың құйрығы, ал, жоғары қайырылған қағаз бұрыштарын сыртына қарай шығарыңқырап қойса, құстың кеуде формасын беруге болады. Құстың көз, тұмсық, қанат, құйрық сияқты кейбір жеке бөліктерін қағаздан қиып, жапсыру жұмыстары орындалады. Әрбір оқушыға жеке тоқталып, түсінбеген жерлерін түсіндіріп, көрсетіп отырамын.

Ұлттық киімдерді әшекейлеу.

а) Білімділік: Оқушыларға қазақтың сәндік қолданбалы өнері жайында

түсінік беру, қазақтың ұлттық киіміндегі ою-өрнек

түрлерінің ерекшеліктерін көріп, бағалауға баулу. Киім

үлгісіндегі ою-өрнектердің кейбір қарапайым түрлерін

қағаз бетіне түсіріп, бұйымдарды әшекейлеуге үйрету.

киім тарихын зерттеуге қызығушылығын арттыру, ойын,

қиялын, тілін дамыту.
б) Тәрбиелілік: Өз халқынның салт – дәстүрін сыйлауға, құрметтеуге,

мақтан етуге, өркендетуге тәрбиелеу.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Оқушылардың өткен сабақтағы бейнелеу өнерінің түрлері оның ішінде қолөнері жайындағы түсініктерін толықтыру мақсатында сұрақ-жауаптар арқылы қайталау жүргіземін:

• 
  Сәндік қолданбалы өнер дегеніміз не?
  
• 
  Бұл өнер қай жерде көбірек орын алады?
  
• 
  Сәндік қолданбалы өнердің басқа өнерден қандай айырмашылығы бар?
  

Көктем гүлдері.

а) Білімділік: Оқушыларды көктемнің әсем табиғатымен таныстырып,

оның мың құбылған бояу реңктерін көре білуге баулу.

Көктемнің алғашқы гүлдерінің бояу жарасымдылығын

бейнелеуге үйрету.
ә) Дамытушылық: Жеке тұлғаның логикасын дамыту, өз алдына жұмыс

жасауға, өз ойын еркін жеткізе білуге дағыдыландыру.

жинақтылыққа тәрбиелеу, балалардың эстетикалық

талғамын байыту. Өзін-өзі басқара іс атқаруға, шыншыл,

әділетті, бір-бірімен ұйымшыл, дос болуға тәрбиелеу.

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Оқушылармен бірге көктем көріністері бейнеленген көрнекіліктерді көріп шығамын. Көктем жайлы, көктемнің алғашқы гүлдері жайлы өлеңдер оқимын. Мысалы, бояу мен табиғатты бірге жырлаған ақын О. Әубәкіровтың сурет сабағы туралы өлеңін оқимын:

Шіркін сурет сабағы

Ауылды еске салады.

Мың құбылтып бояймын

Туып өскен даланы.
Қызыл бояу – қызғалдақ.

Сары бояу – сарғалдақ,

Жасыл бояу – жайлауым,

Іздеп барар армандап.

Келді де көктем,

Гүлдеді бақша.

Көрікті неткен,

Қырды гүл жапса!
Алма мен өрік

Жамылды жібек.

Алтын дән егіп,

Шынықты білек.

Наурыз мерекесі.

а) Білімділік: Наурыз мерекесінен алған әсерлерін қағаз бетіне түсіруге

үйрету, қызықты көріністер мен ұлттық өрнек айшықтарын

әсерлі қабылдауға баулу, оқушылардың шығармашылық

қабілеттерін, ой-қиялын, бейнелі ойлауын жетілдіру.

ә) Дамытушылық: Шығармашылық жұмысты іздену барысында білімдерін

тереңдетіп, ой-қиялдарын, өз бетімен шешім қабылдау,

белсенділігін, танымдық қабілетін дамыту.

оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, жетекшілік қасиетін

дарытуға, эстетикалық әсемдікті тани білуге үйрету.
Сабақтың көрнекілігі: Сәндік қолданбалы өнер шығармалары, иллюстрациялар, суретші шығармалары, наурыз туралы фотосуреттер, қалам, өшіргіш, қағаз, түрлі-түсті бояулар, қылқалам және т. б.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Сабақты Наурыз мерекесі жайында әңгімелеуден бастаймын. Қазақстан Республикасының Наурыз мерекесі қалай тойланады? Оқушылар өткен жылдағы Наурыз мерекесінен қандай әсер алғандықтары жайлы әңгімелейді. Әңгіме барысында оқушылардан сұрақ-жауап ретінде сабақты жалғастырамын:

• 
  Наурыз мерекесінде алған әсерлеріңді айта аласыңдар ма?
  
• 
  Қазақтың ұлттық киімі басқа ұлт киімдерінен қандай өзгешеліктерімен ерекшеленеді?
  
• 
  Мерекеде тігілген киіз үйді безендірудегі ерекшеліктерді байқай алдың ба?
  
• 
  Киіз үйдің іші қандай бұйымдармен жабдықталған?
  
• 
  Қандай ұлттық ойындарға қатыстың?
  

Наурызым, армысың!

Қызығына тоймаңан,

Дарқан дала, қарлы шың!

Мерекені байырғы

Алды халқым қабылдап.

Ақ дастарқан жайылды,

Ошақта от жалындап.

Масатыдай құлпырып.

Ақтарылды нұр көктен,

Мейірлене күн күліп.

Әдемі бір ән келді.

Бәйшешектер бой алып,

Бел-белеске сән берді.

Көктем көріністерін бейнелейік.

а) Білімділік: Оқушыларды көктемнің әсем табиғатымен таныстырып,

оның мың құбылған бояу реңктерін көре білуге баулу,

көктемнің алғашқы гүлдерінің бояу жарасымдылығын

бейнелеуге үйрету.
ә) Дамытушылық: Оқушыларға әңгіме, өлең шумақтары арқылы көктем

көріністерінің көркем бейнелерін беру, ой-өрістерін дамыту,

көктем көріністерін бейнелей білуге үйрету, шығармашылық

жұмысты іздену барысында білімдерін тереңдетіп, ой-

қиялдарын, өз бетімен шешім қабылдау, белсенділігін,

танымдық қабілетін дамыту.

оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, жетекшілік қасиетін

дарытуға, эстетикалық әсемдікті тани білуге үйрету.
Сабақтың көрнекілігі: Қылқалам шеберлерінің көктем көріністері жайлы шығармалары, иллюстрациялар, көктем көріністері бейнеленген фотосуреттер, қалам, өшіргіш, қағаз, түрлі-түсті бояулар, қылқалам және т. б.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Көктем көрінісі жайлы әңгімелеймін. Мысалы, жазушы Бақыт Мұстафиннің «Керемет көктем» әңгімесін оқып беруге болады: Қар кетті. Ауыл көшелерінде жер дегдіді. Қылтиып көк те көріне бастады. Шөптің нәп-нәзік жасыл жапырағын көргенде, Дәурен қуанып кетті.

• 
  Көктем келді! – деп, айқайлап, үйге жүгіріп кірді.
  
• 
  Оны қайдан білдің? – деді әжесі.
  
• 
  Шөп көктепті. Шөп көктегенде, көктем келмей ме?
  
• 
  Жоқ, бұл көктемнің хабаршысы, - деді әжесі, табиғат құбылысын түсіндіріп.
  
• 
  Әже, әнеугүні құстар келген де, көктем хабаршысы деп едің ғой?
  
• 
  Иә, құстар да – көктем хабаршысы. Олар ерте келіп, көктемнің жете алмай, әлі жолда жүргенін хабарлайды.
  
• 
  Қалай хабарлайды, әже?
  
• 
  Құстар аспанда қалықтап ұшып, қанатын кең сермейді. Бұл олрадың «күн жылынды, көктем таянды» делгені.
  
• 
  Ал шөптер ше?
  
• 
  Жер құрсағы жылынды, келе жатқан көктемді мен де көрейінші деп, шөп те көтеріледі. Көк щықса, көктемнің жақындап қалғаны.
  
• 
  Сонда керемет көктем қашан келеді? - деп, Дәурен тағатсыздана сұрақтарын көбейте береді.
  
• 
  Ол күнді өзім айтамын.
  

- Дәурен, құлыным, тұр. Керемет көктем келді. Көктем келді. Әжесінің қуанышы дауысының дірілінен танылып тұр.

- Кәне, көктем, кәне әже? – деп, немересі де терезенің ернеуінен ұстап, айналаға үңіледі. Жер қайыстырған тракторлардан, жүздері тотыққан диқандардан басқа ешкім көрінбеді.

- Әне! Жүр, - деп әжесі Дәуренді далаға шығарып, тракторлар керуенін нұсқады.

– Әне, егіншілер дабылы соғылғаны – керемет көктемнің келгені.

Қуанған Дәурен де көшені бойлап, жүгіре жөнелді. Ауылдағы кісілер қырға қарай ентелеп барады. Дәурен де қырқаға көз салды. Керемет көктеммен жарысып, ойнағысы келді.

Балаларды осы әңгімеден алған әсерлеріне байланысты өз ой-өрістерін әрі қарай дамыту үшін сурет салдырамын (бұл - бірінші тапсырма).

Екінші тапсырма: қала көрінісі. Суық қыстан шыққан, зәулім үйлермен қатарласа өскен түрлі ағаштар, тротуар мен аллеяларда өсетін акациялар т. б. көктем айына өз сәлемін беріп, гүлденіп, жұпар иісі аңқып құлпыратын сәттерін де көре білуді ұмытпаңдар. Қала тұрғындары көктем айында бүкіл отбасымен қала сыртындағы саяжайға барады, бақ ағаштарын, түрлі көкөністер отырғызады, жерге тағзым етіп, демалып, көңіл көтереді. Осы қуанышты сәттерді өз шығармашылық туындыларыңның тақырыбы етіп алып, қыл қаламмен қағаз бетіне суреттеңдер.

Ғарыш әлемінде.

а) Білімділік: Оқушыларға ғарыш әлемі жайлы түсініктер беру, ғарыш әлемі

жайлы ғажайып суреттер салғызу, білімін жүйелеу және

толықтыру, дүниетанымдық сипатта қорытынды жасауға

баулу.
ә) Дамытушылық: Оқушылардың шығармашылық жұмысты іздену барысында

білімдерін тереңдетіп, ой-қиялдарын, өз бетімен шешім

қабылдау, белсенділігін, танымдық қабілетін дамыту.
б) Тәрбиелілік: Өзіндік және логикалық ойлау қабілеттерін арттыру,

оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, жетекшілік қасиетін

дарытуға, эстетикалық әсемдікті тани білуге үйрету.
Сабақтың көрнекілігі: Қылқалам шеберлерінің ғарыш әлемі көріністері жайлы шығармалары, иллюстрациялар, ғарыш әлемі көріністері бейнеленген фотосуреттер, қалам, өшіргіш, қағаз, түрлі-түсті бояулар, қылқалам және т. б.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.
   

Ғарыш әлемі жайлы оқушылардың білгендерін сұрап, ғарыш, ғарышкерлер жайында әңгімелеймін. Қазақстан жерінде ғарыш кемесін ұшыратын, әлемге әйгілі Байқоңыр ғарыш айлағы орналасқанын айта келіп, еліміздің ғарышкерлері, қазақ азаматтары Тоқтар Әубәкіров, талғат Мұсабаевв осы ғарыш айлағынан Ғарыш әлеміне сапар шеккенін түсіндіремін. Сабақ барысы қызықты өту үшін ақын Қайрат Жұмағалиевтің мына өлеңін оқып беремін:

Бет түзеймін алысқа –

Бағытымнан аумаймын.

Шетсіз-шеңсіз ғарышқа

Қырандаймын заулаймын!
Қорықпаймын қиыннан,

Бойлап ғапыш сырына.

Көз жіберем қиырдан

Туған өлке қырына!

Туған елдің бағына,

Құшағына даламның,

Еніп кетем тағы да!

Мөлдір аспан төрінде.

Көкте жүріп қызығамын

Жердегі –

Сонау, сонау өзім ұшқан өңірге.

Бұл не? (Ғарыш кемесі.)

1. Біз ғарышкерлер бейтаныс планетаға келіп қондық. Көк аспан, қоршаған түрлі планеталық жұлдыздар, алыстан ерекше көзге ыстық Жер планетасы көрінеді: Жерде танымайтын, бұрын-соңды көрмеген түрлі таңғажайып өсімдіктер, жануарлар...

2. Ай, Шолпан, Марс планетасы. Соның біріне келіп қондық. Планетада еш тіршілік жоқ, басқан жеріміз жанартау кратеріне ұқсайтын үлкенді-кішілі шұңқырлар. Қол созсаң ұстап алатындай жақын орналасқан түрлі планета жұлдыздары. Басқа планетаға ұшып бара жатқан ғарыш кемесі көрінеді.

Қорытынды. Берілген тапсырмаға еркін сурет сал. Ой-өрісті дамыту мақсатында салған сурет мазмұнын ауызша айтып бер.


Үйге тапсырма беру: «Ғарыш ғажайыптары», «Мен ғарышкер боламын» деген тақырыптарға суреттер сал.


Сабақ: №28

Сабақтың тақырыбы:

Сәулет өнерімен танысайық.

а) Білімділік: Оқушыларды сәулет өнерімен таныстыру, жалпы мағлұмат,

түсінік беру, эстетикалық талғамдарын арттыру, пәнге деген

қызығушылығын, белсенділігін арттыру.

білімдерін тереңдетіп, ой-қиялдарын, өз бетімен шешім

қабылдау, белсенділігін, танымдық қабілетін дамыту.
б) Тәрбиелілік: Өзіндік және логикалық ойлау қабілеттерін арттыру,

оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге, жетекшілік қасиетін

дарытуға, эстетикалық әсемдікті тани білуге үйрету.
Сабақтың көрнекілігі: Қылқалам шеберлерінің сәулет өнері жайлы шығармаларының көріністері бейнеленген иллюстрациялар, фотосуреттер, қалам, өшіргіш, қағаз, түрлі-түсті бояулар, қылқалам және т. б.
Сабақтың өту барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі.
   
2. 
   Үйге берілген тапсырманы тексеру.
   
3. 
   Жаңа тақырыпты түсіндіру.
   
4. 
   Тапсырмаларды орындау.
   
5. 
   Сабақты бекіту.
   
6. 
   Үйге тапсырма.