С. В. Киселев и. Л. Киселев желілік технологиялардың негіздері

 

 

 

 

 

■  егер  компьютерлер  көпәрі  олар  бірнеше  бөлмеде  орналасқан  болса, 

компьютерлерді  бір-бірімен  байланыстыратын  бірқатар  басқа  құрылғыларға  қосуға 

болады. Бұл біршама тармақталған схеманы береді (1.3-сурет). 

 

Біріктіретін  құрылғының  желісінің  сенімділігі  тұрғысынан  да—  осындай  құрылғы 

істен  шыққан  жағдайда,  желіден  құрылғыға  қосылған  барлық  компьютерлердің 

ажыратылып  қалатындығы  тұрғысынан,  сол  сияқты  оның  өнімділігі    тұрғысынан 

да(өткізу қабілеті) тар болуы желінің осындай құрылымының кемшілігі болып табылады. 

Дегенмен,  «жұлдыздың» кемшіліктеріне қарағанда оның артықшылықтары басым болып 

келеді:  біріктіретін  құрылғылар  қазіргі  уақытта  өте  сенімді,  өткізу  қабілеті  айтарлықтай 

жеткілікті,істен  шығып  қалған  жағдайда  мұндай  құрылғыны  басқа  дұрыс  құрылғымен 

ауыстыру өте оңай. 

Жалпы  шина.  Жалғаудың  бұл  типінде  барлық  компьютерлер  кабельге  тізбекті 

жалғанған  (1.4-сурет). 

Бұл  жағдайда  компьютерлер  арасындағы  байланыс  бір  жалпы  кабель  арқылы 

жүзеге асырылады және «жалпы шина» деген атау осы жерден келіп шығады. Жалғаудың 

бұл типінің артықшылықтары: 

■ қосымша біріктіретін құрылғылар қажет емес; 

■ өте аз жалғастырғыш кабельде қолданылады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет 1.4. 

компьютерлерді 

«Жалпы шина» түрі 

бойынша қосу 

 

 

 

 

 

Жалпы мәліметтер

 

1.2

 

Жалпы шина

 

 

 

7

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.5 -сурет. Жалғаудың«жұлдыз» 

және «жалпы шина» типтерін 

құрамдастыру 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Кемшіліктері: 

■  біркабель зақымдалған жағдайда бүкіл желінің жұмысқа қабілеттілігі бұзылады, 

сондықтан мұндай жалғаудың «жұлдызды» тип бойынша жалғауға қарағанда сенімділігі 

аз және ондағы ақаулықтарды іздеу қиын болып табылады; 

■ 

жалпы шинаның өткізу қабілеті барлық компьютерлер арасында бөлінеді, сондықтан 

тұтастай алғанда, компьютерлер арасындағы ақпарат беру жылдамдығы «жұлдызды» тип 

бойынша жалғағанға қарағанда азырақ; 

■ 

«жұлдыз» типін пайдаланғаннан гөрі компьютерлердің аздаған санын осылайша бір 

желіге біріктіруге болады; желіні кеңейту бойынша жұмыстар жүргізген кезде, желіге 

қосылған компьютерлердің жұмысы тоқтатылады. 

 

«Жалпы шина» жалғауы компьютерлер кез келген жерге таралмаған және өте көп 

компьютерлерді бірыңғай  желіге  қосу  талап  етілмеген  1980-1990  жылдары  қолданылды. 

Үлкен  желілерді  құру  қажеттілігі  біртіндеп  «жалпы  шина»  типін  «жұлдыз»  типіндегі 

жалғаумен  ауыстыруға  әкелді.  Бұған  біріктіретін  құрылғылар  құныныңайтарлықтай 

төмендеуі түркі болды. Өтпелі кезеңде желілерде қосылудыңаралас әдісі жиі қолданылды 

(1.5 сурет). 

Сақина.  Бұл  байланыс  түрінде  деректер  бір  компьютерден  екіншісіне  жүйелі  түрде 

беріледі; егер бір компьютер басқа компьютер үшін тағайындалған деректерді алса, онда 

оларды одан әрі (қоңыраумен) жібереді және егер деректер осы компьютерге жіберілсе, ол 

оны алады және өңдейді (1.6-сурет). 

 

 

 

 

 

 

 

1.6 -сурет.  «

Сақина» 

типі бойынша жалғау 

 

 

 

 

 

8

 

тарау

 

1

 

Ғаламдық компьютерлік желілер

 

 

 

 

Жаңа желіні құру топологиясы бірнеше факторлар негізінде анықталады: 

 

■ желіге қосылған компьютерлер саны; 

■ компьютерлердің өзара орналасуы және олардың қашықтығы; 

■ желінің өткізу қабілеті; 

■ желінің сенімділігіне қойылатын талаптар; 

■ жабдықтарды құны жағынан шектеу; 

■ кабельді төсеу мүмкіндігі және т.б. 

 

Желінің   таңдап   алынған   топологиясы,   өз   кезегінде,   пайдаланылатын   желілік 

жабдық пен бағдарламалық жасақтаманы таңдауды анықтайды. 

 

 

      

Желілік жабдық 

Желілік  кабель  —  желі  элементтерін  (компьютерлерді  және  басқа  құрылғыларды) 

бір-біріне  қосудың  негізгі  жолы.  Заманауи  компьютерлік  жергілікті  желілерде 

қолданылатын кабельдердің бірнеше түрі бар. 

Есулі  қосақ. Қазіргі уақытта жергілікті желілерде қолданылатын кабельдің негізгі 

түрі. Ол 16 қос-қостан өрілген сымнан (сымның атауы осы жерден келіп шығады) тұрады 

(1.7-сурет). 

Есулі қосақөткізу қабілеті 100 Мбит / с және одан көп желілерді құруға мүмкіндік 

береді.  Дегенмен,  бір  кабельдің  ұзындығы  бойынша  шектеулер  бар  (100  м  дейін), 

сондықтан  егер  үлкен  қашықтаорналасқан  компьютерлерді  қосу  қажет  болса,  қосудың 

басқа түрлері қолданылады. 

Есулі  қосақты  компьютерге  немесе  басқа  құрылғыға  қосу  үшін    кабельдің 

ұштарына  арнайы  жалғағыштар  орнатылады  (1.8-сурет).  Мұндай  жалғағыш  RJ-45 

халықаралық белгісімен белгіленген. 

 

 

 

  

 

1.7 -сурет Есулі қосақты қабіл 

1.8-сурет Есулі қосақты қабіл коннектор 

орнатылған RJ-45 

 

 

 

 

 

9

 

Желілік жабдық

 

1.3