С. Ш.Құмарғалиева коллоидтық химия

жүктеу 5,89 Mb.

бет	83/105
Дата	25.10.2023
өлшемі	5,89 Mb.
	#44020

1 ... 79 80 81 82 83 84 85 86 ... 105

treatise128700

15.1. Коагуляция ережелері

Дисперсиялық ортадағы электролиттердің әсерінен гидрофобты зольдердің қарқынды коагуляциясы жүру мүмкін. Көптеген коллоидтық ерітінділер үшін электролиттердің коагуляциялығыш әсерінің заңдылықтары орнатылған, оларды коагуляция ережелері деп атайды.

Заряд белгісі туралы ереже. Дисперстік бөлшектердің зарядына қарсы зарядталған иондар коагуляциялық әсер көрсетеді (Гарди ережесі, 1909).
Гарди ережесін AgI золь арқылы бейнелеуге болады. КІ-тың артық мөлшерінде AgNO₃-пен алмасу реакция арқылы алынған теріс зарядталған золь үшін катиондар (Na⁺, Mg²⁺, Fe³⁺ және т.б.) коагуляциялығыш иондардың ролін атқарады.
Яғни Гарди ережесін келесі түрде келтіруге болады: коагуляциялағыш иондар дисперстік бөлшектердің бетіндегі қос электрлік қабаттың қарсы иондарын аттас зарядталады.
Коагуляция табалдырығы туралы ереже. Гарди ережесін қанағаттандыратын электролиттер зольдерді коагуляциялау үшін қосымша шарт орындалу керек – электролиттердің концентрациясы белгілі критикалық шамадан үлкен болу керек. Бұл шаманы коагуляция табалдырығы (γ) деп атайды.
Электролиттердің концентрациясы коагуляция табалдырығынан аз болғанда коагуляция жүрмейді және дисперсті жүйе ұзақ уақытқа дейін тұрақтылығын сақтайды.
Валенттілік ережесі. Коагуляциялағыш иондар валенттілігінің артуымен коагуляция табалдырығы азаяды (Шульце ережесі, 1882). Мысалы, бір зарядты қарсы ионнан үш зарядты ионға ауыссақ, коагуляциялағыш қабілеті үш есе емес, бірнеше жүз есе артады. Коагуляциялағыш қабілетінің қатары адсорбциялану қабілеті қатарына сәйкес келеді.
Ионның коагуляциялағыш қабілеті қарсы ион зарядының артуымен күшейеді:
Коагуляциялағыш ион радиусының ережесі. Валенттілігі бірдей иондар өлшемдерінің артуымен коагуляциялағыш қабілеттілік артады. Бұл қабілеттілік бойынша иондар лиотроптық қатарларға сәйкес орналасады.
Көптеген жағдайда коагуляция ζ-потенциал критикалық мәніне (30 мВ) жеткенде басталады. Коагуляция нәтижесінде түзілген тұнбалардың құрамына коагуляцияға себепкер болатын иондар кіреді.

жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 79 80 81 82 83 84 85 86 ... 105