«Көшбасшылық» ойыны
(«Ерлер мен әйелдердің теңдігі» тақырыбы бойынша)
Студенттерді жеті адамнан тұратын шағын топтарға бөліп, олардың мүдделерін ескеретін тапсырмалар беріңіз: мәселен, «Студенттік топ екі күнгі демалуға 600 доллар жинады. Бұл ақшаны қалайша ұстауға болады?»
Топтардың әр мүшесіне келесідей карточкаларды үлестіріңіз:
1. Сіз нағыз көшбасшысыз. Сіз әрқашан да дұрыс шешім таба аласыз.
2. Сіз көпті көрген, өте тәжірибелі адамсыз. Өзіңіздің өмірлік тәжірибеңізге сүйене отырып, Сіз әрқашан жақсы шешім ұсынасыз.
3. Сіз ылғи да күмәнданып, бәріне де сенімсіздікпен қарайтын адамсыз.
4. Сіз қандай да болмасын идеяны жоққа шығара білетін сыншысыз.
5. Сіз еш келісімге келе алмай жүргендерді татуластыра білетін бітімгерсіз.
6. Сіз қорытындылауды жақсы білетін аналитиксіз.
7. Сіз өзіңіздің жұмысқа деген жеңілтектігіңізбен қандай да болмасын ұмтылысты жоққа шығарасыз.
Топтар ішінде көшбасшы рөлдері қыздарға тиетін болсын. Барлық қатысушылардың өз рөлдерін тиянақты түрде ойнауын қадағалаңыз.
Әрбір студент өз карточкасын басқаларға көрсетпей оқып, сол бойынша өз рөлін орындайды. Топтардың шешім қабылдауы үшін жеткілікті уақыт беріңіз. Әдетте бұл ойында топтардың біреуі де дұрыс шешім қабылдай алмайды, өйткені әр топта өзін көшбасшы санайтындар аз емес. Топтардағы жұмыс ылғи да қызу және тартысты өтеді.
Ойынды қорытындылағанда студенттерге келесідей сұрақтар қойыңыздар:
- Неліктен сіздер ортақ шешімге келе алмадыңыздар?
- Жұмыстарыңызда қандай қиыншылақтар туындады?
- Бұл қиыншылықтарды қалайша жеңуге болар еді?
- Кім өзін көшбасшы деп санады?
Қорытынды. Бұл ойын нормативтік актілерде әйелдердің басшылыққа қатысу құқығы бекітілсе де, олардың көшбасшылық тәжірибесінің әлі де жетіспеушілігін дәлелдейді. Әйелдердің өздері саяси жігер көрсетуі керек, өйткені қоғамның оларға көмек көрсете алмауы да мүмкін.
Көшбасшылық тәжірибесін қалайша иеленуге болады?
Мұнда көшбасшының туа біткен қасиеттерін, жақсы сөйлей білуін, мектепте қоғамдық жұмыстарға белсене қатысуын, «Пікірталас», «Сыни ойлау», «ХХІ ғасыр көшбасшысы» сияқты бағдарламаларға қатысуын, қарым-қатынас дағдыларын дамыту секілді біліктерді атауға тұрарлық...
(«Методическое пособие для тренера. Программа «Street Law». Сост. Мухтарова А.К., Булуктаев Ю.О., Калинина А.А., Асанбекова Г.С. – Алматы: Фонд «ХХІ век», 2001», 137 с.).
Екінші аталған рөлдік ойында студенттердің тобы бүкіл қоғамның кішірейтілген моделі немесе қоғамдық процестің бір көрінісі ретінде қарастырылып, оларға ойын түрінде қоғамдық қатынастарды (проблемаларды, ситуацияларды, т.б.) қайталау, модельдеу, имитациялау, «ойнап шығу» тапсырмасы беріледі. Сол себепті де мұндай рөлдік ойындардың басты тақырыбы – «қоғамды» ойнау, қоғам проблемаларын қарастыру және талқылау. Рөлдік ойындардың бұл түрі бірінші вариантқа қарағанда жоғары мектеп практикасында көбірек пайдаланатындығын ескертіп өту керек.
Рөлдік ойындардың мұндай түрінде қатысушылардың топтары әртүрлі қоғамдық топтардың рөлдерін орындайды, мәселен: мемлекет, өкімет, парламент, партиялар, бизнес өкілдері немесе субъектілері (компаниялар, фирмалар, кәсіпорындар, банктар, жинақтаушы қорлар), жалдамалы жұмысшылар немесе әлеуметтік топтар (оқушылар, студенттер, зейнеткерлер, мемлекеттік бюджет тарапынан қызмет жасаушылар).
Мұндай ойындардың тақырыбы ретінде әлеуметтік сипаттағы келесідей ситуацияларды таңдап алуға болады:
- парламентте заң қабылдау немесе заңға өзгертулер енгізу,
- парламентте өкімет әрекеттерін партиялар мен әлеуметтік топтар тұрғысынан талдау және баға беру (мысалы, экономикалық дағдарыстан шығу саясаты),
- парламентте немесе өкімет отырысында әлеуметтік топтардың ахуалын қарастыру (немесе болжау),
- келісім шарт жасау (мемлекетаралық, мемлекет пен жекеменшік компаниялар, компания мен қызметкерлер арасында),
- қызметкерлерді таңдау (кастинг) және жұмысқа қабылдау,
- компанияның бір жылдық (тоқсандық) жұмысын талдау және бағалау,
- компанияның дағдарыстан шығу жолдарын талқылау,
- компанияның рынокқа шығу мақсатында өз өнімдерін презентациялау,
- компанияның даму мәселелерін талқылау және т.б.
Достарыңызбен бөлісу: |
