Республикасында

жүктеу 1,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	11/17
Дата	04.01.2022
өлшемі	1,49 Mb.
	#31443

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17

кәсіпкерлоік оқулық

R
)

41,5тг;  орташа
квадраттық  ауытқу  (

)  9,5тг;  құбылу  коэффициенті
(V)
  16,8%,  демек  жеке
айлардағы бағаның тренд бойынша есептелген теңестірілген баға айналасында
құбылуы орта есеппен  алғанда 9,5 теңгені немесе 16,8%-ды құрайды.
Баға  деңгейінің  құбылуына  маусымдық  ауытқулар  ғана  емес,
экономикадағы  инфляциялық  үрдістер  де  әсер  етуі  мүмкін.  Жүргізілген
есептеулер бойынша ҚР бойынша 1л сүттің орташа бөлшек сауда  бағасының
динамикасы  келесідей  сызықтық  теңдеумен  сипатталады:
ij
у

=36,137+0,672
ij
t
,
демек 2004-2008 жылдар аралығында сүт бағасы орта есеппен  ай сайын 0,672
теңгеге  жоғарылап  отырған.  Сонымен  қатар,  2009  жылы  баға  деңгейінің
алдыңғы  жылдармен  салыстырғанда  жоғары  қарқынмен  өсуі  байқалады.  Сол
себепті 2009 жылғы нақты деңгей  мен сызықтық теңдеу арқылы теңестірілген
деңгей арасындағы айырмашылық басқа жылдарға қарағанда айқын.
Құбылыстардың  өзгерісіне  құбылыстың  даму  тенденциясы  да  әсер  етуіне
байланысты,  динамика  қатарын  маусымдылықты  ескере  отырып  талдауда
динамика  қатарын  үш  құрамдас  бөлікке:  трендке,  маусымдық  құбылулар
есебінен  болған  ауытқу  мен  кездейсоқ  ауытқуға  бөле  отырып  талдау  қажет.
Қазақстан  Республикасы  бойынша  2004-2009  жылдардағы  1л  сүт  бағасының

72

нақты  деңгейінің  орташадан  ауытқуында  тренд  үлесі  60,8%,  маусымдық
құбылулардың  үлесі  31,6%  болса,  жалпы  ауытқуға  кездейсоқ  факторлардың
әсері  үлкен  емес.  Демек,  сүт  өндірісінің  маусымдылығы  сүт  нарығындағы
бағаның  динамикалық  ерекшеліктерін  анықтайтын  негізгі  фактордың  бірі
болып санала алады.
Сонымен, тәуекел жағдайында шешім қабылдау барысында кәсіпорынның
максималды  табыс  алуға  деген  ынтасы  ғана  емес,  сонымен  қатар  оған  қол
жеткізудің  кепілдендірілген  деңгейі  де  ескерілуі  тиіс.  Сол  себепті  жоспарлы
шешімдердің  тиімділігін  бағалаудың  ең  ұтымды  критерийі  болып  –
кепілдендірілген максималды күтілетін табыс санала алады.

жүктеу 1,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 17