24
логикалық үлгілерін құру үшін қажетті дағдылар туралы түсінігін
қалыптастыру;
5)
студенттерді компьютерлік жəне ақпараттық жүйелерге адамгершілік-
жауапкершілік қатынастарына тəрбиелеу;
6)
студенттерді тапсырмаларды шешу кезінде компьютерді қолданудың
қандай да бір нақты жағдайының артықшылығын, кемшілігін жəне
шектеулерін бағалауға үйрету;
7)
студенттердің пəн туралы жалпы түсінікті барынша кеңінен алуын
жəне осы пəннің оқыту əдістемесін ақпараттық технологияларды оқу
курсының тарауы ретінде игеруін қамтамасыз ету.
ЛБН пəнінің аясында оқыту міндеттерін анықтау кезінде,олардың ішінен
келесілерін қарастырылған:
1. Есептеуіш жүйелердің көмегімен ақпаратты ұсынумен, берумен,
сақтаумен жəне өңдеумен байланысты теоретикалық мəселелерді білу.
2. Бағдарламалаудың негізгі ұстанымдарын білу жəне қиындықтың орташа
деңгейінің міндеттеріне қолданумен бағдарламалаудың практикалық ептілігілі. Аз
уақыт ішінде дұрыс жұмыс істейтін жəне жақсы құжатталған бағдарламалар құра
білу. Бағдарламаның тиімді жазылғанын жəне жақсы ұйымдастырылғанын
анықтай білу.
3. Мəліметтер мен білімдер құрумен жəне қолданумен байланысты
теоретикалық мəселелерді , эксперттік жүйелерді білу жəне сəйкес бағдарламалық
қамтамасыз етуді қолдануға практикалық ептілік.
4. ЭЕМ-де қолданбалы міндеттерді шешу үшін бағдарламалық құралдарды
пайдалана білу. ЭЕМ көмегімен мəселелердің қандай типтері шешіле
алатындығын, жəне осындай мəселелерді шешу үшін қандай саймандық құралдар
қажет екендігін білу.
5. Ғылыми теорияның қандай да бір бөлігін түсіну жəне оның оқу пəнінің
бөлігіне дидактикалық айналдыра білу.
6. Жоғарғы оқу орын ақпараттық технологиялардың тарауын түрлі
деңгейлерде оқытудың мазмұнды жəне əдістемелік аспектілерін білу: базалық
курс, төменгі сыныптар, тереңдетіп оқыту, факультативтер, сыныптан тыс жұмыс.
7.
Жоғарғы
оқу
орын
ақпараттық
технологиялардың
негізгі
бағдарламалық-əдістемелік кешенін қолдану мазмұны мен əдістемесін білу.
8. Информатика мен кибернетика тарихын, олардың даму келешегін білу.
Оқу орынтің информатика курстарын білім берудің өзгеретін сұраныстарына
бейімдете білу.
9. Өзінің білімін ақпараттық технологиялар мен оны оқыту əдістемесі
саласында əрі қарай жетілдіруге дайындық.
Жоғарыда келтірілген белгілі мамандар айтқан ойларды салыстыру жəне
қорыту, өзге де жарияланған материалдарды талдау [Ин, Соломон, 1993; Братко,
1990; Стерлинг, Шапиро, 1990], сондай-ақ осы пəнді оқыту тəжірибесі «Логикалық
бағдарламалау негіздері» оқу пəніннің келесі міндеттер құрылымын тағайындауға
мүмкіндік береді:
1. Білім
25
«Логикалық бағдарламалау негіздері» пəнін үйрену нəтижесінде студенттер
білуі керек: ЭЕМ-ді заманауи жəне болашақ бағдарламалық қамтамасыз етудегі
логикалық бағдарламалауды рөлі мен орны: логикалық бағдарламалаудың негізгі
конструкциялары мен ұстанымдары; Пролог тілінің негізгі түсініктері; прологтық
конструкциялардың синтаксисі мен семантикасы; мəліметтердің рұқсат етілетін
типтері; Visual Prolog бағдарламасының құрылымы; Пролог құралдарымен білімді
ұсыну ұстанымдары; ақпараттық-логикалық үлгілер құру кезеңдері; Прологтың
декларативті жəне есептеуіш үлгілері; Прологты бағдарламалаудың негізгі əдістері;
ұстанымдары; мəліметтердің күрделі құрылымдарын өңдеу; терезелерді, графиктерді
жəне дыбысты қолдану тəсілдері; логикалық тапсырмаларды шешудегі Прологтың
мүмкіндіктері, мəліметтер базаларын жəне білім базаларын басқару жүйесін құру,
эксперттік жүйелер құру, өңдеу: табиғи-тілдік конструкциялар; орта оқу орынтегі
информатиканың
базалық
жəне
факультативті
курстарында
логикалық
бағдарламалаудың əдістемелік ұстанымдарын білу.
2. Арнайы
қабілеттер
мен
дағдылар
.
Пəнді игерген соң студенттердің қолынан келуі тиіс: Visual Prolog
бағдарламалау жүйесімен жұмысты бастай жəне аяқтай білу; қолданушының талабы
бойынша турбо-қабықша конфигурациясының баптауын орындау; мəтіндік
редактордың құралдарын қолдана отырып бағдарламаны теру жəне редакциялау; ішкі
жəне сыртқы мақсаттық пайымдауларды қолдана отырып диалог режимінде
бағдарламаны орындау; трассировка режимінде бағдарламаны реттеу (бағдарламаны
сатылап орындау); бағдарламаны дискіде мəтіндік файл түрінде сақтау жəне оны
дискіден компьютердің жедел жадына «жүктеу»; бағдарламаны жəне орындалатын
файл ды ехе типіне құрастыру; тапсырманы дұрыс қоюды сауатты орындау; Visual
Prolog-тың синтаксис жəне семантика ережелеріне сəйкес бағдарламаларды құру;
бағдарламаны орындау нəтижесін экранға жəне басып шығару құрылғысына берілуін
ұйымдастыру; мəліметтердің рұқсат етілетін типтері бойынша негізгі операцияларды
орындау; қарапайым мəліметтер базалары мен білім базаларын құру, оларға
сұранымдармен байланысу; тапсырмаларды шешудің ақпараттық-логикалық
үлгілерін құру; құрылған үлгіні жүзеге асыратын бағдарламаны əзірлеу жəне орындау,
алынған нəтижелерге талдау жасау; ақпаратты автоматтандырылған іздеу
тапсырмаларын шешу; əр түрлі пəн салаларының білім базаларын өңдеу бойынша
қарапайым эксперттік жүйе құру.
3. Жалпы кəсіби қабілеттер мен дағдылар.
Логикалық бағдарламалауды үйрену студенттердің болашақ мамандар ретінде
қажет болатын жалпы кəсіби қабілеттері мен дағдыларының дамуына септігін
тигізеді;
оқулықтарда
жүргізілетін
жəне
əдебиеттерде
жарияланатын
бағдарламаларды оқу; кəсіби қарым-қатынастың (ауызша жəне жазбаша сөз сөйлеу)
түрлі тəжірибесін оқу кезеңінде алу; түрлі типтер мен деңгейдегі білім беру
ұйымдарының жұмыстарына қатысу. В.А.Каймин мен Ю.С.Завальский [1991, 23
б.] жалпы орта білім беретін жəне математикалық оқу орынтердің
оқушыларына арналған «Информатика мен есептеуіш техника негіздері»
курсы бойынша эксперименттік программа шығарды. Формальді логиканың
жеке элементтерін үйренуді Прологтың негізгі ұғымдарын параллельді
