«АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ»
«Дизайн, текстиль және киім технологиялары»факультеті
«Бұйым және тауар технологиясы мен конструкциясы» кафедрасы
РЕФЕРАТ
Тақырыбы: Эмоционалды интелекті дамыту жолдары.
Орындаған:Айнам Г.
Тексерген:Тукенова К.
Тобы:Кши20-12
Алматы 2022
Эмоционалды интеллект дегеніміз не?
Психологтар эмоционалды интеллект тұжырымдамасын 80-жылдары ойлап тапты. Олар зерттеу арқылы неге ақылды адамдар (Лиза Новак сияқты) кейде өте ақымақ істер жасайтынын түсіндіруге тырысты. Жалпы интеллект (IQ) ақпаратты өңдеуге және ақпараттандырылған шешімдер қабылдауға әсер етеді. Ал эмоционалды интеллект (EQ) жеке және бөтен эмоцияны тануға және оларды басқаруға жауап береді. Кейбір адамдарда IQ өте жоғары, бірақ EQ төмен болуы мүмкін. Мысалға барлық нәрсенің жаңа теориясын жасай алатын, бірақ киімге сәйкес келетін шұлықты таңдай алмайтын немесе оны уақытында жуа алмайтын талантты ғалымды алуға болады. Бірақ кері жағдай бар: жалпы интеллект деңгейі төмен жоғары EQ болуы мүмкін. Мәселен, қатесіз жаза алмайтын көше сатушысы сізді мүлдем қажет емес футболканы сатып алуға міндетті екендігіңізге оңай сендіре алады. Дэниел Гулман сияқты кейбір психологтар EQ жалпы ақыл-ойдан гөрі маңызды деп санайды. Бақытымызға орай, оны IQ-ды жоғарылатқан сияқты дамытуға болады. Эмоционалды интеллектіні қалай дамытуға болады? Өзіңізді тану деңгейіне көңіл бөліңіз. Сіз өз эмоцияларыңыздың қандай екенін нақты түсінгенге дейін өзгере алмайсыз. Ол үшін: Не істеп жүргеніңізге мән беріңіз. Күніне бір рет ешқандай іске назар аудармай, тек өзіңізбен-өзіңіз жеке отырып, күнделікті істеріңізге зерттеу жасаңыз. Әлеуметтік желілерден демалып, 10 минутыңызды медитацияға бөліңіз. Не сезінетініңізге назар аударыңыз; Күнделікті өмірдегі қарбалас сіздің бойыңыздағы эмоцияларды құлыптауы мүмкін. Тығыз шаруалармен жүріп әдетте өзіңіздің ішкі әлеміңізді, эмоцияларыңызды ұмытып кетесіз. Ал егер сол істердің бәрін тоқтата тұрып, өзіңіздің ішкі әлеміңізді қопарсаңыз, басында өз эмоцияларыңыздан өзіңіз шошынуыңыз мүмкін. Оның бәрі бұрын жиналып қалған. Алайда сіз оған мән бермей, күнделікті күйбең тіршілікке көп көңіл бөлгенсіз. Әлсіз жақтарыңызбен танысыңыз. Алайда әлсіз жақтарды зерттеп қана қоймай, оларды басқара алу керек. Мысалы, ашушаң екеніңізді біліп қана қоймай, онымен күресуді де үйрену қажет. Немесе кез келген ситуацияға өзіңіздің қатынасыңыз бен әсеріңізді өзгертуге тура келеді. Эмоцияңызды қажетті затқа бағыттаңыз Жақсы немесе жаман эмоциялар болмайды. Оларға тек жақсы және жаман реакция бар. Мысалы, егер сіз оны өзіңізге немесе басқаларға зиян келтіруге бағыттасаңыз, ашулану жойқын эмоция болуы мүмкін. Бірақ егер сіз оны әділетсіздікпен күресу немесе өзіңізді не басқаларды қорғау үшін қолдансаңыз, ол пайдалы бола алады. Өз сезімдеріңізді тануды үйреніңіз. Жағдайдың бұл эмоциясы орынды ма, жоқ па, соны шешіп, соған сәйкес әрекет етіңіз. Мұны психологтар «мақсатты мінез-құлық» деп атайды. Өзіңізді мотивациялап үйреніңіз Көптеген адамдар алдымен шабыт немесе мотивация табуға тырысады, содан кейін олардың өмірді өзгертетін маңызды әрекеттер жасайды. Алайда келесі аптада бәрі бастапқы нүктеге оралады. Жұмысқа кірісуге күш жоқ па? Істер тізімін сызыңыз, жоспар жасаңыз, ең кішкентай тармақты орындаңыз. Жоспардың жартысын жасасаңыз, артқа қарауға уақыт болмайды. Спортзалға баруға ынталандыру жоқ па? Тек көру үшін бір айға сынақ билетін сатып алыңыз. Сол кезде өзіңізді қалай қатайтқаныңызды байқамайсыз. Тұрақты мотивация пайда болғанша күтудің қажеті жоқ. Алдымен бір нәрсе жасаңыз, содан кейін жалғастыру ниеті пайда болады. Әрекет алдында, кезінде және одан кейін не сезінетініңізді қадағалаңыз және сол эмоцияларды қолданыңыз. Басқалардың эмоциясын мойындаңыз Кез келген сау қарым-қатынаc (романтикалық, отбасылық, достық болсын) екі тараптың эмоционалды қажеттіліктерін мойындаудан және құрметтеуден басталады. Бұған тек басқаларды тыңдап, оларға жанашырлық таныту арқылы қол жеткізуге болады. Біреуге жанашырлық таныту міндетті түрде оны толық түсінуді білдірмейді. Жақын адамдар сізді, ал егер сіз оларды түсінбесеңіз де, қабылдауға және бағалауға үйреніңіз. Эмоцияларыңызды дұрыс құндылықтармен толтырыңыз 90-жылдардың соңында Даниэль Колманның «Эмоционалды интеллект: неге ол IQ-ден гөрі маңызды?» кітабы шыққан кезде, EQ ұғымы өте танымал болды. Менеджерлер мен жетекшілер ақылды кітаптар оқып, тренингтерге барды. Психологтар өз пациенттеріне қиындықтарды жеңуге көмектесу үшін жоғары EQ енгізуге тырысты. Ата-аналарға бала кезінен бастап ересек өмірге дайындалу үшін ұрпақтарында эмоционалды зияткерлікті дамыту ұсынылды. Алайда EQ туралы кітаптардың авторлары бір маңызды қағиданы ескермей қалады: дұрыс құндылықтар негізіне құрылған эмоционалды интеллектінің мағынасы жоқ. Толыққанды өмір сүру үшін алдымен сіз үшін не маңызды екенін түсінуіңіз керек. Дұрыс бағытты өзіңіз таңдайсыз: адалдық, мейірімділік, өзіңізге және басқаларға деген құрмет. Эмоционалды энергияңызды осы құндылықтарға бағыттаңыз. Ақыр соңында жеке-жеке басымдықтарды анықтай білу эмоционалды интеллектуалды адамдардың басты белгісі болып табылады.
Бүгінгі таңда адамдар мен қоғамның салауаттылығы бүкіл өркениетті әлем үшін әлеуметтік сипатқа ие болып отыр. Адам салауатты өмір салты мен денсаулық мәдениетін игермей тұрып, өзін білімділер қатарына жатқыза алмайды. Өйткені әрқайсымыздың денсаулығымыз – бұл жеке байлық қана емес, сондай-ақ еліміздің экономикалық қуатының өсуі үшін де қажетті шарт.
Тұлғаның жаңа психологиялық мүмкіндіктерін қалыптастыруға бағыттау, баланың психикалық дамуы, оны ілгері дамыту, мақсатқа бағдарлай ұйымдастыру, тәрбиелеуді басқару және өзін-өзі тәрбиелеу үрдісін ұйымдастыруға кең өрісті жағдай туғызады.
Гуманистік психология адамды биологиялық емес əлеуметтік тіршілік иесі ретінде қарастырады. Осы көзқарасқа сəйкес адам баласы өзін қоршаған адамдармен, қоғаммен қарымқатынас жасамайынша дами алмайды. Мұндағы тұлғаның қоғаммен байланысы қоршаған ортамен сəйкес жүру емес, өзара қатынаста жəне өзара əрекетте болу мақсатымен жүреді. Дəлірек айтар болсақ, адам баласы – эмоциялық тіршілік иесі, бір адамның эмоциясы келесі адам эмоциясымен іргелесіп өмір сүреді. Осы тұста эмоциялық реакциялардың сəйкестігі мен ортақтығы аясында мəселе туады.
Бұл мəселе бір адамның келесі адаммен диалогқа түсуі барысында шешіледі
Достарыңызбен бөлісу: |
