Реферат пән: Органикалық молекулалардың функционалды туындыларының химиясы Тақырыбы

 

Дегидрлеу  реакциясы  арқылы  мұнай  көмірсутектерінен  бензол 

қатарындағы  көмірсутектерді  алуға  болады.  Осы  мысалдар  көмірсутектердің 

әртүрлі  топшаларының  арасындағы  байланысты  және  олардың  бір  -  біріне 

айналуын көрсетеді.  

Н.Д.  Зелинский  мен  Б.А.  Азанский  тәсілі  бойынша  ацетиленді  600°С 

температураға  дейін  қыздырылған активтенген  көмірі  бар  түтік  арқылы өткізіп 

полимерлеу арқылы бензолды да алады:  

3НС ≡ СН → С

6

Н

6 

+ 4Н

2

  

Бұл  реакциялар  қаныққан,  қанықпаған  көмірсутектер  мен  ароматты 

көмірсутектердің арасында өзара байланыс бар екенін көрсетеді.  

Бензол  өнеркәсіпте  бояғыш  заттар,  дәрі  -  дәрмектер,  пластмассалар 

өндіруде  шикізат  есебінде,  хлорбензол  еріткіш,  гексахлоран  ауыл 

шаруашылығында егістік зиянкестерін құрту үшін қолданылады. 

Тротил (ТНТ)

 – құрылыста, соғыс техникасында қолданылатын қопарғыш 

зат.

 

Гексахлорбензол

 – түссіз кристалл зат, дәндерді уландыру және көкеністерді 

консервілеу үшін қолданылады.  

Нитробензол

  –  сарғылт  түсті,  май  тәрізді  сұйық,  суда  ерімейтін  ащы 

бадан иістес зат. Ол еріткіш ретінде және анилин алу үшін қолданылады.  

Гексахлоргексан  немесе  гексахлоран

  –  кристалдық  зат,  күшті  у  құралы 

ретінде құрт-құмырсқаны жою үшін қолданылады. 

Стирол

.  Полистирол

  судың,  минералды  қышқылдардың,  сілтілердің, 

бензиннің,  майдың  әсеріне  төзімді  зат.  Ол  жарық  сәулесін  жақсы  өткізеді. 

Электр  тогын  өткізбейді. Осы қасиеттеріне  сәйкес полистиролды  электрондық, 

радио,  телевизия  аппараттарының  бөлшектерін  жасауға,  электр  изоляциялық 

материал, тұрмыстық заттар жасауға қолданады.  

Стирол  мен  бутадиеннің  бірге  полимерленуінің  нәтижесінде  түзілген 

полимерді бутадиен стиролды каучук деп атайды:  

[ — СН2— СН = СН — СН2— СН2— СН(С6Н5) — ] 

n

 

Бутадиен  стиролды  каучуктан  жасалған  резина  химиялы  заттардың 

әсеріне,  суыққа,  ыстыққа  төзімді  келеді.  Мысалы:  мұндай  резина  —70°С-тан 

+80°С-қа  дейінгі  температура  аралығына  төзімді  келеді.  Сондықтан  бутадиен 

стиролды  каучукты  автомобиль,  самолет  дөңгелектерін  жасауға  қолданылады. 

Қазір  дүние  жүзінде  өндірілетін  каучуктьң  75—80%-ы  бутадиенстиролды 

каучуктың үлесіне тиеді. 

Нафталинді

  тас  көмір  смоласынан  алады.  Ол  кристалл  зат,  балқу 

температурасы 80°С, өзіне тән иісі бар. нафталиннің халық шаруашылығындағы 

маңызы  зор,  ауыл  шаруашылығында  зиянкестерге  қарсы  қолданылады,  ал 

өнеркәсіпте  бояу  алады.  Нафталин  галогендеу,  нитрлеу  және  сульфирлеу 

реакцияларына бейім.  

Нафталиннің  маңызды  реакциясының  бірі  –  тотығу.  ол  тотыққанда  екі 

негізді  фтал  –  қышқылы  түзіледі.  Ол  синтетикалық  талшық  лавсан  алғанда 

қолданылады. 

Нафталинді сутегімен  катализдік  гидрлегенде  декалин  алынады. 

жүктеу 1,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: