Реферат пән: Органикалық молекулалардың функционалды туындыларының химиясы Тақырыбы

III. 

Молекулаларында екі қос байланыстардың болуына байланысты бутадиен 

мен  метилбутадиен  оңай  полимерленеді.  Полимерлерінің  қасиеттері  табиғи 

каучук алу үшін жұмсалады. 

Табиғи  каучук.  Зерттеулер  табиғи  каучук  изопреннің  полимері  екенін 

көрсетті: 

Табиғи каучук жабысқыш, тез құрғап қатты омырылғыш күйге айналады. 

Сондықтан  оны  резинаға  айналдыру  үшін  күкірт  қосып  қыздырып 

вулканизациялайды. Табиғатта каучукты  тропикте  өсетін  Бразилия  гевеясынан 

алады. Совет мемлекеті алғашқы жылдарда каучукты шет елдерден алып тұрды. 

Сондықтан көп мөлшерде және көптеген бағалы (суыққа, ыстыққа төзімді т. б.) 

қасиеттері бар каучукты синтездік жолмен жасау қажет болды. 

Синтетикалық  каучуктер. Дүниежүзінде  алғаш  өнеркәсіпте  синтетикалық 

каучук өндіру С. В. Лебедевтің әдісі бойынша іске асырылды. С. В. Лебедевтің 

әдісі  бойынша  каучук  өндіру  екі  сатылы  процестен  тұрады.  Әуелі 

катализаторлар ZnО және А12О3 қатысында этил спиртінен бутадиен алады: 

СН3— СН2—ОН + НО—СН2—СН3 → СН2 = СН—СН=СН2 +2 Н2О+Н2 

Бұдан  кейін  катализатор  натрий  қатысында  бутадиенді  полимерлеу 

арқылы синтетикалық каучук алады:  

СН2 = СН— СН = СН2 + СН2 = СН— СН = СН2 + ... → 

СН2 — СН = СН— СН2—СН2— СН = СН— СН2— ... → 

(— СН2— СН = СН— СН2— ) n 

Қазіргі  кезде  бутадиенді  алу  үшін  азық-түліктен  алатын  спирттің  орнына 

мұнайдан  алынатын  көмірсутектер  қолданылады.  Бутадиенді  бутанды  немесе 

изопентанды дегидридтеу арқылы алады:  

СН3— СН2— СН2— СН3 → СН2 = СН— СН = СН2 + 2 Н2 

Қазіргі  кезде  мұндай  әдістер  өнеркәсіпте  синтетикалық  каучук  өндіруге 

кең қолданылады.